Гъэзетэу егъэжьапIэ зиIэ хъугъэм иIофыгъошхохэр зэшIо­зыхын ыкIи лъызыгъэкIотэн зылъэкIыщт цIыфхэр лъэпкъым мымакIэу къыхэкIыгъэх.

Мафэм мафэр къыкIэлъыкIоу тигъэзет Адыгэ хэкум ыкIи ащ щыпсэурэ лэжьэкIо цIыфхэм, хэкум ищыIэкIэ-псэу­кIэ ылъапсэ нахь зэрэпытэрэр, гъэсэны­гъэ-шIэныгъэм, медицинэм, культурэм, IофшIэкIэшIум зызэраштэрэр къыриIотыкIы ыкIи аригъашIэ мэхъу.

Хэку пащэхэм мы уахътэм лъэшэу анаIэ тырагъэтыгъ ар зие лъэпкъым иунагъо пэпчъ иIэнашъхьэ телъ хъуным, лъэпкъым ищыIакIэ гопчынэу зэрэщымытыр зэхягъэшIыкIыгъэным, шэпхъэшIу егъэгъотыгъэным. ЫцIэ зэблахъоу ыужкIэ къыхэкIыгъэми, ипшъэрылъ шъхьаIэ фэшъыпкъэу игъогу пхырищыгъ.

1926-рэ илъэсым мэзаем и 3-м гъэзетэу къыдэкIыгъэм «Адыгейская жизнь» — «Адыгэ псэукI» ыIоу тетыгъ. Ари нэ­кIубгъуиплI хъущтыгъ, апэрэ ыкIи ятIонэрэ нэкIубгъохэм урысыбзэкIэ, ящэнэрэ ыкIи яплIэнэрэ нэкIубгъохэм адыгабзэкIэ тхыгъэхэр арытыгъэх. ­«Адыгэ псэукIэм» иапэрэ номер къи­хьэгъэ пэрыт статьям кIэтхэжьыгъагъ ВКП(б)-м и Адыгэ хэку комитет исекретарэу Л. Глазовыр. Мы статьям гъэзетым ыпашъхьэ пшъэрылъэу къыригъэуцо­хэрэм ащыщыгъ къуаджэхэмрэ къу­тыр­­хэмрэ гъэзетеджэхэр нахьыбэ ащы­­шIыгъэнхэр ыкIи цIыф къызэрыкIохэм ящыIакIэ епхыгъэ къэбархэр нахьыбэ шIыгъэнхэр. Мы уахътэм «Адыгэ псэу­кIэм» иредакторыгъэр Хьаткъо Ахьмэд.

1929-рэ илъэсым лъэпкъ гъэзетым ыцIэ джыри зэблихъугъ. ШэкIогъум и 7-м къыдэкIыгъэ номерым «Гъупчъэ-уат» ыIоу тетыгъ. Ар нэкIубгъуиплI хъоу тхьамафэм щэ къыдэкIыщтыгъ. Пшъэ­дэкIыжь зыхьырэ редакторэу иIагъэр Барцо Хьарун арыгъэ. Ащ ыуж 1931-рэ илъэсым гъэтхапэм и 1-м «Колхоз быракъкIэ» зэджагъэхэр къыдэкIы мэхъу. Ащ итираж 7880-м нэсыгъагъ.

Барцо Хьарун (1901 — 1974)

Тэхъутэмыкъое районым ит къуаджэу Бжыхьэкъоежъым 1901-рэ илъэсым къыщыхъугъ, Ростов-на-Дону дэтыгъэ комвузым щеджагъ. 1924 — 1927-рэ илъэсхэм Адыгэ тхылъ тедзапIэм Iоф щишIагъ. 1932 — 1937-рэ илъэсхэм адыгэ лъэпкъ гъэзетэу «Колхоз быра­къым» иредакторэу Iоф ышIагъ. Сэкъат­ныгъэ зэриIэм къыхэкIэу заом Iухьанэу хъугъэп. Ыужым Тэхъутэмыкъое район гъэзетэу «За сталинский урожай» зыфиIощтыгъэм иредакторыгъ. 1974-рэ илъэсым идунай ыхъожьыгъ.

Уахътэр кIощтыгъэ… Аузэ, непи бэмэ къашIэжьырэ цIэу «Социалистическэ Адыгей» зыфиIощтыгъэм лъэпкъ гъэзетыр къыфэкIуагъ. Ар 1938-рэ илъэсым, мэлылъфэгъу мазэм къыщегъэжьагъэу илъэс 63-рэ фэдизым къыдэкIыгъ. Мы охътэ кIыхьэм къыкIоцI гъэзетым игъэ­хьазырын-къыдэгъэкIын цIыфыбэ дэлэ­жьагъ. АхэмкIэ апэрэхэм ащыщыгъ джы зыцIэ къесIощтыр.

Шэртэнэ Хьамед (1915 — 1995)

Теуцожь районымкIэ къуаджэу Хьа­лъэкъуае къыщыхъугъ, мыщ ублэпIэ еджа­пIэр къыщиухыгъ. 1930 — 1932-рэ илъэсхэм кооперативнэ еджапIэм чIэсыгъ. Ащ пыдзагъэу Краснодар мэкъу­мэщ институтым щеджагъ.

1935 — 1937-рэ илъэсхэм Хьамедэ Адыгэ хэку гъэзетым иредакцие литературнэ IофышIэу щылэжьагъ. Дзэ къу­лыкъур къызеух нэуж хэку гъэзетым (1939 — 1941) къыгъэзэжьи, отделым ипащэу Iоф ышIагъ.

Шэртэнэ Хьамедэ Хэгъэгу зэошхом чанэу хэлэжьагъ, 1943-рэ илъэсым уIэгъэ хьылъэхэр телъэу дзэм къыхэ­кIыжьыгъ. 1943-рэ илъэсым бэдзэогъум и 18-м къыщегъэжьагъэу 1945-рэ илъэ­сым шышъхьэIум и 1-м нэс хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» иредакцие пшъэдэкIыжь зыхьырэ секретарэу Iоф щишIагъ. 1951-рэ илъэсым шышъхьэIум и 1-м къыщегъэжьагъэу гъэтхапэм и 6-м нэс хэку гъэзетэу «Социалистическэ Адыгеим» редакторэу иIагъ. Научнэ-ушэтэкIо институтым, хэку радиокомитетым Iоф ащишIагъ.

Мамырыкъо Нуриет.