Ğonejıko Abideko Asker’in yarın 70. doğum yıldönümü.

Çerkes müzisyen, besteci, Adıge cumhuriyeti onursal ve halk sanatçısı, Abhazya onursal sanatçısı. O’nun şarkıları seviliyor, çerkes müziğini adeta kanatlandıraran eserleri soydaşlarımızın yaşadığı ülkelerde de seslendiriliyor.

Askerin yaptığı bestelerle Meşbaşe İshak, Beretere Hamit, Nehaye Ruslan, Bağ Nurbıy, Kumpıl Kadırbeç, Mırze Dzepş, Yemt’ıtl Nurbıy, Hakune Zarem gibi şairlerin eserlerini gönlümüze seslenen woredler  olarak dinliyoruz.

Milli kültürümüzü, sanatımızı koruyup geliştirenler arasında o da yer alıyor. Askerin müzik yeteneği eşsizdi, milli sanatımızda özel bir yer tuttu. Yetenekli bir şekilde besteler yapıyor, güzel icra ediyordu.

Ğonejıko Asker Tewçoj rayonunda, Tevuyhable köyünde doğdu. Köy klubünde müziğe ilgi duymaya başladı. Burada farklı müzik aletleri bulunuyordu. Asker ilk derslerini klüpte aldı, devamlı pşıne elinde, durmadan bir şeyler çalıyordu.

Yaşı erdiğinde Adıge Müzik Okuluna kaydoldu. Burada yetenekleri bilendi. Müzik dalında yüksek öğrenim görme amacıyla Adıge Devlet Üniversitesine kaydoldu. Devlet Akademik Dans Ansamblesi ‘Nalmes’de,  Devlet Milli Müzik ve Dans Ansamblesi ‘İslamey’de uzun yıllar çalıştı.

Adıge Cumhuriyeti halk sanatçısı, İslameyin koro masteri Ağırceneko Saniyet, Asker ile alakalı olarak, büyük bir yetenek ve ustalıkla çerkes müziklerinin ön plana çıkartılmasına hizmet etmiş olmasınının önemli olduğunu belirtiyor.

— Asker lirik şarkıları çok iyi selendiriyor besteliyordu. «İslamey»in repertuarında günümüzde dahi Ğonejıko’nun eserleri yer alıyor - «Çiçek getirmeye yollandım», «Kafkas meşesi», «Gerçek aşk böyle bir şey », «Zara» —  Bu şarkıyı Kumuk Şamsuddin çok güzel okuyor. Bu arada Askerin 60. doğum gününde onun eserlerinden oluşan bir konser yaptığımızı da söylemek istiyorum. Çok yetenekli bir müzisyendi, onunla çalışmak rahattı, profesyonel birisiydi. Asker ile uzun yıllar birlikte çalıştık, çerkes müziğini milli sanatımızı o zanginleştiriyordu.

Yetenekli insan farklı alanlarda da yetenekli oluyor demeleri boşuna değil. Asker müzik ve müzik aleti eğitimcisi olarak da çok iyiydi. Gençleri yetiştirmesi yanısıra, onu izleyerek müzik çalmaya başlayanlar da bunu kanıtlıyor. Bu sanatçılardan birisi de AC Halk sanatçısı, İslamey pşınavosu Tletser Sevetlane;

— Nereye gidecek olursak olalım hiç bir zaman gecikmezdi, beni de buna alıştırdı.Ansambleye katıldığımda gençtim. Bana acır, özen gösterirdi. Birlikte pek çok kez uzun yola çıkma durumunda kaldık konserlere birlikte gidiyorduk. Kabartay-Balkar, Karaçay-Çerkes, Stavropol, Yakutya, Karelya’ya birlikte gittik. Bunun yanısıra Ğonejıko Askerle birlikte yurtdışına da çıktık. İsrail, Türkiye gibi soydaşlarımızın yaşadığı ülkelere gittik O’nun pşınesinin sesi buralarda da duyuldu.  İnsancıl birisiydi, birileri düzgün olmayan bir şeyler yaptığında kızardı, sonra da hemen sakinleşirdi. Pşıne çalışını yürekten örnek olarak alırdım, meslektaşlarımın bazen ‘Asker gibi yapıyorsun’ dedikleri de oluyor. Benim kendi stilim-usulüm yerli yerine oturana dek Askere öykündüğüm de doğrudur.

Akordionu klasik müzik normlarına uygun çalardım. Ulusal repeetuarımıza vakıf değildim. Beni pşınawo yapan Asker. Beni, O, milli müziğimize alıştırdı. O’nun şarkıları içerisinde en sevdiklerim arasında «Gelsene, gelsene», «Ayrılıyoruz», «Gerçek aşk böyle bir şey » — yer alıyor. Lirik şarkıları yetenekli müzisyenimizin en can alıcı eserleriydi. Askerin ailesi de, eşi Raziyet de tanıdığım samimi olduğum insanlar arasına girdi. Bu gün İslameyin ben dahil dört pşınawosu var, ben, Mışe Anzavur, Mışe Azemat, Eldar Sultan. Onlar arasında Ğonejıko Asker ile çalışma ayrıcalığına bir tek ben sahip oldum. Bu yüreğimde sıcak sıcak bir yer tutuyor.

Ğonejıko Asker, AC  Thabısım Wumar Sanat Kolejinde gençleri yetiştiriyoırdu. Samimiyet içerisinde kendi yeteneğini-becerisini gençlere aktarmaya çalışıyordu.

Ğonejıko Asker ünlü olmuş 100 kadar melodi ve şarkı yazdı. Bunlar arasında «Sixeku yıvоred», «Tewe Kuac», «Şıncıye şarkısı», «Adıge cegu», «Cenıko maş’u», «Azemat», «Annenin şarkısı», «Zara», «Si Adıgey», «Gelsene gelsene», «Ayrılıyoruz», «Gerçek aşk böyle bir şey».

TEWU Zamir

Özet çeviri; AÇUMIJ Hilmi