Уайкъокъо Рэмэзан

ИщыIэныгъэ банэзэ кIуагъэ, Къыгъэнагъэп зы IэшIагъэ. КъызэрыкIоп игущыIэ, ЕIо Алахьым дэгущыIэу. НыбжьыкIэм псынкIэу зегъэгусэ, Жъы хъурэр ышъхьэ егупшысэ. УсакIом зэхилъхьагъэр регъэкIу тхьапэм, ШIэныгъэлэжьым етхы гущыIапэ. ФапшIэ къэс цIыфым нахьыбэ, КъыпфиIощтэп ащ “икъунба!” Иакъыл рипхыгъ одыджыным, Пчэдыжьым жьэу къэтэджынэу. Зы купы шIоIай мы дунаир: Агу рихьырэп чIыгур зэрэхъураер. Чэмахъор хэхьагъ цулы-былым, Ылъытэрэп ыIыгъ былымхэр. Зыщымыщмэ зешIы ащыщэу, Зыфаер ешIэ, къахэмыщэу. Ным иIэшIу хэныгъэу, КъыгъэшIагъ ащ щыIэныгъэр. Бэ а кIалэм кьинэу пэкIэкIыгъэр, Ау зишIыгъэп лъэкъолъэкIы. Нысэ хъугъэр маплъэ илъэсищэ ытыщы, Ащ ыуж унагъом щыщы мэхъу. Сыд о узыхэтыр? — ыIуи, Ригъэжьагъ ышъхьэ къыIэтэу. ЧIыгум ощхкIэ къетэ ошъуапщэр, Хьадэгъу фэхъу цIыфым пцэшIуащэр. КъэпшIэщт цIыфыр зыфэдэр, УемыупчIэу иахъщэ гъэфеди. Елъэгъу зэрямылэгъур, Ар мыхъунэу афелъэгъу. Пшъэшъэ дахэр нысэу ащэ, Акъыл зиIэм фашIы шъхьащэ. Пшъашъэм зиштэкIэ Iэужыр, КIалэм дэкIо ащ нэужым. Ащ икIас щыгъын зэблэхъур — Джары къины къыщымыхъурэр. ИмыIэжь зыхъукIэ кIуачIэ, ЧIао цIыфым ыначIэ. ИIэжьэп ныбджэгъуи, джэгогъуи, Ежь къэнагъ, адрэхэм апсэ гъугъэ. Бэмэ аIо: кIэлэ дэгъу, Сигуапэ. Сыдеджагъ. Силэгъу. Чъыг шъхьапэм къыпэкIэ мыягъо, ШIулъэгъуныгъэм хехы лъагъо. УеплъынкIэ шъое-цый, Ау ыштэщтэп ежь имыер. Ухэмыхьэ пшIоигъомэ бэлахьэ, НахьышIу а лIыр къэуухьэмэ. ШъорэкIым цIыфыр ешIы шъуаджэ, Тыщыухъум, си Тхь, уз мэхъаджэм. Пхъуатэм делъхьэ игущыIэ, Джыбэм релъхьэ ахъщэу иIэр. Ащ ешIыжьышъы кIэлъыкъу, Къегъэзэжьышъ, щылъымэ ябакъо. Зэрэхъугъэр ешIэшъ хьайнапэ, Къыридзэжьырэп унэм ылъапэ. Бэ къыхэкIырэр гузэгъабгъэу, УIукIэмэ лIы къэрабгъэм. Зыфежьэм ышъхьэ фишIыжьэу уасэ, Ыджыбэ илъы хъугъэ абасэ. КъыпфашIыным пай шъхьэкIафэ, Рэхьатэу их уичэщ-зымафэ. ИI акъыл. Хэлъ гукIэгъуи, Къин хафэрэм фэхъу IэпыIэгъу. Нэпцэ Iужъу ар, кIэлэ къуапцIэ, Ащ ипцIы щхыур рагъапцIэ. Зызэхахым ащ ымакъэ, ХьантIаркъохэр къежьагъэх къакъэу. ЗыIахыжьым иIэнатIэ, Къеожьыгъэх ащ ынатIэ. Мылъкум фэлажьэзэ, кIуагъэ иуахътэ, ИщыIэныгъэ дилъхьагъ пхъуатэм. НыбжьыкIэхэм агу амыгъэкIодэу, ЯшIулъэгъу ашIы орэд. Ащ ынапэ уеплъымэ, къабзэ, Бзэу ащ Iулъыр чатэу мабзэ. Фаеп ащ Iоф ышIэнэу, Ау икIас тхьачэтыл ышхынэу. Бэ зэхилъхьэрэр ащ усэу, Зырыз тхьапэм фынэгъэсыгъэр. Ымыгъэумэ «жъэрымэ», МакIэ пыкIрэр икъэлэмы. Тхэтэп имыхьажьын ыпашъхьэ Ала­хьым, Мыхъун хэлъэп къэпхьыным дыуахьыр. ЦIыфыр имыIофы фежьэ: Къызфехьыжьы ежь-ежьырэу лажьэ. Емрэ шIумрэ зэхэмыгъахь, Бгъэхъэн плъэкIыщтышъ гонахь. Тыгу римыхьырэр тагъаштэ, Тызыфаем тыщагъащтэ. Ышъо икIырэр ошъум дэкIы, ТхьамыкIэр макIэми щэгушIукIы. Иакъыли ыгуи зэгъусэх, Псалъэ мэхъу игупшысэ. Бзылъфыгъэр къэхъугъ сабый къылъфы­нэу, ыпIунэу. Хъулъфыгъэр — унагъор, хэгъэгур къыгъэгъунэнэу. Темыхыным пай цIыфым ынапэ, КъэпIощт гущыIэм егупшыс апэ. Тыгъэр къыкъоогъэкIы, къоогъахьэ, Щыухъум, Алахь, цIыфыр бэлахьым. ФэгумэкIы пкIэ зимыIэм, КъырещэкIы зыгу шIуцIэр. IэкIэкIыгъ икъэщэгъу уахътэ, ЛIыжъы хъугъэу тес ар тахътэм. Фэежьэп ар зыфэягъэм, Нэплъ ритыжьырэп къыщагъэм. КъыIорэп ащ гущыIабэ, Ар нэплъэгъукIэ гум еIабэ. Зытеуцорэр — еулъэгу, ЗыдэгущыIэрэр — еудэгу. ИI шъыпкъагъэ. Хэлъ гукIэгъу, Регъэгъоты цIыфым IэпыIэгъу. Губж къызфишIкIэ уашъом чIыгум, ШыблэкIэ ар къео чъыгым. РимыгъаIоу ныкъы-щыкъы, ЩэгушIукIых къыIомэ гущыIэ. Сапэм унэсмэ, мэутысэ, Акъылыр къэущмэ егупшысэ. Укъошъоф, нэпкъым утетэу, О учэф, шъон пытэ пкIэтмэ. УамышIыным пай мыскъарэ, Ухэмыт укIэрэ-уарэу. Ихьэрэм ащ ыужы, Хэтми фэхъу аужы. Зым гокIышъ, адырэм гохьэ, Хэти къыфехьы мыхъун Iахьыр. Бащэмэ а лIыр агъапэ, Зыпарэми къымышъхьапэу. Алахьым къыпфишIагъэу лъытэ фэгъэ­кIуатэ, Жъыныгъэм унэсынэу амал къыуитмэ. Ежь иIахь ащ къыхэрэкIи, Зэрэдунаеу ыгъэушъорэкIыщт. Фэкъулаижьэп ыIощтым, Фэсэнаущыжьэп ышIэщтым. Iогъу-шIэгъу арэмышIи, Зэрэдунае иеу шIошIы. ЗилъэгъукIэ иIоф къызэIыхьэу, Ащ регъажьэ зыритэкъухьэу. Зыпыхьэрэм шIу римыгъэхьэу, Хэтыгъ ар, зышIобэлахьэу. ЗэрегъашIэшъ IокIэ-шIыкIэ, ИIофхэр зэшIуехых псынкIэу. Ар къыоплъы нэбэ-набэу, ШIошIы ыджыбэ уиIабэу. ЦIыф цIыкIум ыгу мэхъу зэжъу, КъырихьакIы зыхъукIэ мыжъо. Мэзым хэсыфэ лэучэцIыр, ЩыIэщт тыгъужъыр мынэтIупцIэу. Iаджи мэхъу цIыфыр шэхъоу, Ащ фэдэм бэдэдэп къыдэхъурэр. ЫшIэрэп гущыIакIэм пылъми шапхъэ, ПкIэ зимыIэ гущыIэхэр къепчъых. Ащ ышIэрэр еушъэфы, Иунэ ихьэрэр къырефы. ЗесымыгъэшIэу кIыхьэ-лыхьэ, КъыосIощт узэрэмыхъатэр. ЦIыфыр къырехьакIы гъэретым, Шхончыр егъао гъэтырэм. ИмыIэм тхьамыкIэр зэрегъэкIокIы, Бэ зиIэм регъажьэ пIоркIэу. Къин къызфыкъокIырэм зещыIэ, Iоф зиIэр ышIэфэ дэгуIэ. Къыхэмыхьэу хьагъу-шъугъугъэ, Уасэ фашIы шIоигъу итхыгъэ. ЗыплъэгъукIэ иIэбакIэ, КъэошIэ: гъэретэу иIэр макIэ. Ар егупшысэ къыпэблагъэм, НэкIы зишIыкIэ ыпашъхьэ иты лагъэр. Еугъоишъ щыIэ къэбарыр, Урамым тет ар кIэрэ-уарэу. IофшIэным иIэ уасэр КъэошIэ, ухъужьмэ унэрысы. ЩыI ар, зыми фэмыныкъоу, Сыд фапшIэми римыгъэкъоу. Имылажьэу, ашIышъ IопIэ-шIапIэ, КъыIуагъэкIы IофшIапIэм. ПхъэнтIэкIум тесэу ылъакъохэр къегъашъох, КъыщешIэшъущтэп ар джэхашъом. Бэ ышIагъэр ащ хэукъоу, Ау пщынагъэп зэзакъуи. Мурадэу ышIырэр къыдэхъу, Уцу ышIырэп, ренэу мэлъыхъо. ЗычIаутым ащ ыначIэ, КъышIагъ зэрэщыIэр ежь нахь кIуачIэ. ЦIыфым иIэ мэхъу гугъапIэ, КъырагъэIэтымэ ынапIэ. Къэсыгъэу еIошъ иуахътэ, Регъажьэ имыер ыпхъуатэу. Зы сэдакъэ ащ ымытэу Шыихъы хъугъэу зелъытэ. КъыбдэзекIоу еIошъ зафэу, Пшъхьэ пихын хъумэ зыуегъэуфэ. Уфежьагъэу сыгу ущэжъо, Зи пфэшIэшъурэп: хъугьэ мыжъо. Мылъкоу ыгъоигъэр шIомыхъатэу, Зэтырихэу, даплъэрэп пхъуатэм. ЛъэкIым хэкIи къызэсымаджэм, Ригъэжьагъ ащ шъабэу “хьаджэу”. ЗэрэшъуIорэм Iофхэр тетхэп, ЗышъумышIба унэIуты! Шъхьаджи икъуацэ елъэшъу, Ау уишIыщтэп ащ нахь лъэшы.