Тыгъэгъазэм и 13-м Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ тхылъеджапIэ «Гупшысэ блэрыпс» цIэу зыфашIыгъэ усэ тхылъ цIыкIоу Къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Адыгеим» ижурналисткэу, Теуцожь Цыгъо имедаль къызыфагъэшъошагъэу ДышъэкI Хьабидэт ыкIи Адыгэ Республикэм изаслуженнэ журналисткэхэу Тэу Замирэрэ ХьакIэмызэ Сусанэрэ ятхыгъэхэр къызыдэхьэгъэ тхылъым илъэтегъэуцо щыIагъ.

2021-рэ илъэсым зэIофшIэгъу-зэпкъы­гъолэгъу бзылъфыгъищым ащыщэу ДышъэкI Хьабидэт идунай ыхъожьыгъ. Ныбджэгъум ишIэжь агъэлъапIэу Суса­нэрэ Замирэрэ япшъэшъэгъу итхыгъэхэр мы тхылъым къыдэгъэхьэгъэнхэм дэлэжьагъэх. Мы сборник цIыкIум Ды­шъэкI Хьабидэт иусэ зыбгъузыпшI ыкIи ипьесэу «ШIулъэгъу къабзэм ихъишъ» зыфиIоу ижъырэ тхыдэр зылъапсэр къыдэхьа­гъэх.

Бзылъфыгъэ нэбгырищым щыIэны­гъэм хэлъыр ашIэу ыкIи ягупшысэкIэ ар зэралъэкIэу агъэунэфэу, усэнымкIэ гъэзагъэу Iоф ашIагъ, ащ шыхьат фэхъу мы тхылъ кIышъо шхъонтIэ дахэу, ошъогу къабзэр гум къэзгъэкIырэр.

Лъэтегъэуцор псэлъэ кIэкI фабэкIэ къызэIуихыгъ мэфэкIыр зыщыкIорэ Лъэпкъ тхылъеджапIэм иIофышIэ чанэу Кучмэз Аминэт.

Зигъо Iофтхьабзэм адыгэ гущыIэр, адыгэ тхыгъэхэр, лъэпкъ гупшысэр зышIобылымхэр хэлэжьагъэх. Ахэр ежь Адыгэ телевидением иIофышIэхэу, тхылъым иавтор нэбгырищымэ нахь апэблагъэхэр, ДышъэкI Хьабидэт ипшъа­шъэрэ икIалэрэ ыкIи хэкужъым бэшIагъэу къэзыгъэзэжьыхи щыщ хъужьыгъэ­хэу МэщфэшIу Нэдждэт, Чэтэо Ибрахьим, Едыдж Мэмэт, тхылъеджапIэм иIофы­шIэхэр, журналистхэр.

Тхылъым илъэтегъэуцо дахэу зэрищагъ зэлъашIэрэ тележурналистэу ТIэшъу Светланэ. Ащ мы хъугъэ-шIэгъэ гуапэр япшъэшъэгъоу, IофшIэкIо емызэщыжьэу, творческэ мэшIочэ ин ащкIэ зыхэлъыгъэ Хьабидэт къызыхъугъэ мафэм (щыIагъэмэ илъэс 56-рэ хъущтыгъэ) лъэтегъэ­уцор тырагъафи, ыцIэкIэ зэрэзэхаща­гъэр цIыфхэм къариIуагъ, лъэуж нэфэу ащ къыгъэнагъэм непэ зэрэрыплъэжьыщтхэр кIигъэтхъыгъ.

Автор нэбгырищым ащыщэу Хьабидэт (Тхьэм джэнэт лъапIэ къырет), ипшъэшъэгъу дэдагъэу ХьакIэмызэ Сусанэ, Тэу Замирэ яцIыфыгъэ хабзэ, творческэ гуфэщэныгъэшхоу яIэр, яIоф шъхьаIэу — журналистикэр рамыгъэкъоу, ежь ягуп­шысэ, ягущыIэ зафэ тхьапэм охътэ зэ­гъокI-гумэкIыгъо лъэхъаным зэрэрагъэкIугъэхэм, ябзылъфыгъэ шIыкIэ-IокIэ дахэхэм кIэкIэу С. ТIэшъур къатегущы­Iагъ. Артистизмэгъэ ин хэлъэу ДышъэкI Хьабидэт иусэ сатыр шъабэхэу, гулъа­чIэм къикIыгъэхэм IупкIэу, афэсакъэу лъытэныгъэу, гукIэгъоу фыряIагъэр кIигъэтхъэу Светэ къяджагъ. Тхылъым ХьакIэмызэ Сусанэ иусэу «Гупшысэ блэрыпс» зыфиIорэр цIэ зэрэфашIыгъэр, Сусани Тэу Замири ятэхэр зэрэусэкIуагъэхэр, ащ елъытыгъэу ежьхэми мы лъэныкъомкIэ сэнаущыгъэу ахэлъыр къызэрэлъэгъуагъэм ТIэшъу Светланэ къэзэрэугъоигъэхэм анаIэ тыраригъэдзагъ. Iофым ыкIи тхэн-усэным гумэкIыр зэрэптырихырэр, угукIэ зыкъызэрэуигъэгъотэу, шIум узэрэщигъэгугъырэр Сусани Замири къаIуагъ. АпэрэмкIэ, атхыхэрэр хъытыум зэрэрагъэхьагъэхэр, ахэм яджэхэрэр къызэрафатхэщтыгъэхэр къаIуагъ. Адыгэ усакIоу, Адыгэ тхылътедзапIэм идиректорэу Къуикъо Шыхьамбый нэбгырищым яусэхэр къыдэгъэкIыгъэнхэр игъоу ылъэгъуи къызэряджагъэр, ежьхэр ащ фэдэ Iофым егупшысагъэхэу зэрэщымытыгъэр хагъэунэфыкIыгъ, ямуради къадэхъугъ.

Ежь Къуикъо Шыхьамбый гущыIэр зынэсым, дэгъоу ышIэрэ журналист бзылъфыгъэ нэбгырищым яусэхэр ыгу зэрэрихьыгъэхэр, ахэр къызэрыкIо дэдэ фэдэхэми, гупшысэ куу ахэлъхэу зэрэщытхэр, Хьабидэт щэIэфэ иIофшIэкIа­гъэм, ихъупхъэгъагъэм, ишэнышIогъэ- цIыфышIуагъэм, джащ фэдэу, Сусани Тэу Замири творческэ IофшIэнышхоу агъэцакIэрэм готэу, ежь ягущыIэ, яшIошI, ящыIэныгъэ илъэпIагъэ зэхашIэу ылъытагъ. Тхылъэу «Гупшысэ блэрыпс» зыфиIорэр ипчъагъэкIэ 200 хъоу Мые­къуапэ къыщыдэкIыгъ.

Лъэтегъэуцом мызэу, мытIоу, екIоу, зэкIэлъыкIоу, зэгъэзэфагъэу ДышъэкI Хьабидэт игугъу Сусани, Замири къыщашIыгъ. АР-м культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу, Адыгэ телевидением илъэсыбэрэ Iоф щызышIагъэу, къэтын зэфэ­шъхьафхэр зыгъэхьазырыгъэу Кушъу Светлани къэгущыIагъ. Тыгъуасэ къыбготыгъэ бзылъфыгъэ гушIубзыу лэжьакIор пхэкIыжьыныр зэрэкъиныр, ащ дакIоу непи псаум фэдэу ащ игугъу зэрашIырэр ахэм къыраIотыкIыгъ, усэхэм къяджагъэх. Ахэм яавторэу Хьабидэт усэхэр ыпсэ лъыIэсынхэу, нэмыкI дунаеу зыдэкIожьыгъэм ишIу щыфэбэгъонэу фа­Iуагъ. ДышъэкI Хьабидэт гуетыныгъэшхо хэлъэу иIофшIэн зэрекIуалIэщтыгъэр видеокъэгъэлъэгъонэу зэрагъэплъыгъэ­хэм къыушыхьатыгъ.

Тэу Замирэ къызэриIуагъэу, нэмыкI цIыф Iушыбэми бэшIагъэу зэрэкIагъэтхъыгъэу, усэныр – тхьэлъэIум фэд, ащ хэтми зыфэзгъазэрэр гум ринэрэп – еузэнкIы, егъэлъэшы, егъэкъабзэ, еIэты.

МэщфэшIу Нэдждэт мэфэкI зэхахьэм гущыIэ фабэхэр къыщиIуагъ, зэрихабзэу «Осыр къесы» зыфиIорэ усэм хигъэтIысхьэу, гум нэсэу къеджагъ, лъэпкъым­кIэ бзэм имэхьанэ зэрэиныр ащкIэ кIигъэтхъыгъ. Лъэтегъэуцом гущыIэ кIэкI Iушхэр къыщашIыгъ Чэтэо Ибрахьимэрэ Едыдж Мэмэтрэ.

Усэ сборникым къыдэхьэгъэ бзылъфыгъэ-авторищэу Хьабидэт (Тхьэм джэнэт къырет) ыкIи Замирэрэ Сусанэрэ зэфэдэу адыгабзэм, адыгэ литературэм, адыгэ шэн-хабзэхэм ыкIи цIыфыгъэ Iэдэбым, лъэпкъ гукIэгъу-шIулъэгъум мы усэ тхылъыжъыемкIэ хэхъо ин фашIыгъэу зэралъытэрэр кIагъэтхъыгъ. Лъэтегъэуцом хэлэжьагъ музыкант-орэдыIо IэпэIасэу Нэгъой Заур ыкIи мэкъэмэ зэкIэубытэгъэ нэшхъэир къамылым къыригъэIуагъ.

ЗэлъашIэрэ артист-орэдыIоу Быщтэкъо Азэмат игуапэу, ХьакIэмызэ Сусанэ игущыIэхэм арылъэу «Адыгэ пшъашъ» зыфиIоу ежь мэкъамэр зыфишIыгъэр ыгъэжъынчыгъ, цIыфхэри Iэгу фытеуагъэх. Хэти зэрилъэкIэу ыбзэ, ихабзэ, инамыс ыухъумэмэ, лъэпкъыр зэрэпытэщтыр ыкIи ыпэкIэ зэрэлъыкIотэщтыр тхылъым илъэтегъэуцо гупшысэ шъхьаIэу пхырыкIыгъ. ЗэфэгумэкIыжь-зэрэлъытэр къыхэщэу, фабэу, гоIоу, нэшхъэй макIи, гушIогъуаби хэлъэу ар кIуагъэ. «Гъогу маф!» тхылъыкIэм фаIуагъ, зэгъусэ авторхэм яшIу къятэжьынэу афаIуагъ.

Мамырыкъо Нуриет.