Адыгеим щыпсэухэрэм яупчIэхэм зэнкIэ зэпхыныгъэкIэ КъумпIыл Мурат джэуапхэр тыгъуасэ къаритыжьыгъэх.

Телерадиокмпаниеу «Адыгеим» изэн­кIэ къыдэкIыгъо зэдэгущыIэгъур къыщатыгъ, джащ фэдэу интернетым иамалхэри къызфагъэфедагъэх.

Республикэм щыпсэухэрэм мэзэ ныкъом къыкIоцI шъолъырым ипащэ яупчIэхэр Telegram-боткIэ ыкIи иэлектроннэ почтэкIэ фагъэзэнхэ амал яIагъ. Ащ нэмыкIэу апэрэу агъэфедагъ къулыкъоу 122-р.

ЗэкIэмкIи упчIэ 1240-рэ къаIэкIэ­хьагъ, зэнкIэ къыдэкIыгъом илъэхъани къатыщтыгъэх. Илъэс къэс хабзэ хъугъэу зэнкIэ зэдэгущыIэгъур ЛIышъхьэм зэхещэ, щыIэныгъэм илъэныкъо зэфэшъхьафыбэ къызэ­лъеубыты. Мыгъэ анахь шъхьаIэу къаIэтыгъэр Адыгеим икъэралыгъо гъэпсыкIэ ия 100-рэ илъэс игъэ­мэфэкIынэу респуб­ликэм щыпсэухэрэм ящыIакIэ нахьышIу шIыгъэным, проект зэфэшъхьафхэр пхырыщыгъэнхэм фэгъэ­хьыгъагъэр ары.

Адыгеим и ЛIышъхьэ агу къыгъэкIы­жьыгъ УФ-м и Президентэу Владимир Путиным иунашъо тегъэпсыхьагъэу Iоф­тхьабзэхэр зэрэрагъэкIокIыгъэхэр. Федеральнэ гупчэм зэхэщэкIо комитетыр щыгъэпсыгъагъ. Къэбэртэе-Бэлъкъарымрэ Къэрэщэе-Щэрджэсымрэ тигъусэ­хэу культурнэ Iофтхьабзэхэр редгъэкIокIы­гъэх, анахь шъхьаIэ хъугъэр концерты­шхоу Къэралыгъо Кремлевскэ ордэунэ­жъым щыкIуагъэр ары. Ащ иутыгу зэкъош республикищым къащыфэгу­шIуагъ Урысыем и Президентэу Владимир Путиныр. УФ-м и Федеральнэ ЗэIукIэ ФедерациемкIэ и Совет Адыгэ Респуб­ликэм имафэхэу Адыгеим икъэралыгъо гъэпсыкIэ иилъэси 100 фэгъэхьыгъэхэр щыкIуагъэх.

«Илъэс зэкIэлъыкIохэм мэфэкIым къыдыхэлъытэгъэ Iофыгъохэм тадэлэ­жьагъ, мыгъэрэр ахэм язэфэхьысыжь хъугъэ. Урысыем и Правительствэ иIэпыIэгъукIэ бэ тфызэшIокIыгъэр. Экономикэшхом икъэгъэлъэгъонхэр гъэхъэгъэ­шIухэм адештэх, шъолъырым зэкIэмкIи къыщахьыжьырэм проценти 2 — 3 хэдгъэхъон тимурад. Социальнэ пшъэрылъ пстэури тэгъэцакIэ. РеспубликэмкIэ мэхьанэшхо зиIэ псэуалъэхэм яшIын ыкIи ягъэцэкIэ­жьын лъытэгъэкIуатэ. Медицинэ гуп­чэхэр, IэзапIэхэр, гъогухэр, еджапIэхэр кIэу тэшIых. ТапэкIи IофшIэныр чанэу зэшIотхыщт. Адыгеим щыпсэухэрэм къыддырагъаштэмэ, федеральнэ хэбзэ къулыкъухэр IэпыIэгъу къытфэхъу­хэмэ, бэ тIэ къыхьыщтыр», — къы­Iуагъ КъумпIыл Мурат.

Адыгеим и ЛIышъхьэ къыкIигъэ­тхъыгъ агъэнэфэгъэ проектхэм язэшIохын цIыф­хэм ягумэкIыгъохэм япхыгъэ IофыбэмкIэ ишIуагъэ къызэрэкIуагъэм. ТапэкIи гумэкIыгъохэм адэлэжьэщтых респуб­ликэм щыпсэухэрэм яшIоигъоныгъэхэр къыдалъытэхэзэ. Ащ пае агъэфедэх шIыкIэ зэфэшъхьафхэр — цIыфхэм яегъэб­лэгъэн, зэнкIэ зэдэгущыIэгъухэр.

Тыгъосэрэ зэнкIэ зэдэгущыIэгъоу сыхьати 2,5-м кIахьэу кIуагъэм АР-м и ЛIышъхьэ упчIэ 60-мэ яджэуап къащыритыжьыгъ. Ахэр лъэныкъо зэфэшъхьафыбэхэм афэгъэхьыгъагъэх, унаехэм къащыублагъэу общественнэхэм анэсэу: псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтыр, гъэстыныпхъэ шхъуантIэм иищэн, псауныгъэм иухъумэн, чIыпIэхэм язэтегъэ­псыхьан, ахъщэ IэпыIэгъум, нэмыкIыбэхэм.

Зигъо Iофыгъохэм ащыщыгъэр — хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм, къэкощыгъэхэм, Геническэ районэу тиреспубликэ ынаIэ зытетым щыпсэухэрэм IэпыIэгъу ягъэгъотыгъэныр. ЛIышъхьэм игъэкIотыгъэу къыIотагъ зэшIуахырэр. Дзэм ащагъэхэм шъолъыр тынхэр аIэкIагъахьэх. Ахэм ясабыйхэр ыпкIэ хэмылъэу шхын стыр ащарагъэгъоты еджапIэхэм, колледжхэм. КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм кIохэрэм ащ ыпкIэ аIахырэп. Джащ фэдэу зэтыгъоу сомэ мин 20 афагъэнэфагъ хэушъхьафыкIыгъэ дзэ операцием хэлажьэхэрэм ясабыйхэм апае. Унагъохэм IэпыIэгъу арагъэгъоты, республикэ мылъкумкIэ ыкIи сатыушIэхэм, депутатхэм, партиеу «Единэ Россием» хэтхэм яIэпыIэгъукIэ Адыгеим икIыгъэ дзэ къулыкъушIэхэм ящыкIэгъэ пстэури арагъэгъоты. Автомобильхэр, ахэм ахэлъынхэ фэе пкъыгъохэр, метеостанциехэр, шъуашэхэр, зэпхыныгъэ амалхэр, квадрокоптерхэр, планшетхэр, гъэстыныпхъэ шхъуантIэкIэ Iоф зышIэрэ хьакухэр, электричествэ къэзытырэ генераторхэр къафащэфых. Дзэм ащагъэхэм шъолъыр IэпыIэгъу зэрарагъэгъотырэмкIэ депутатхэм зэхащэгъэ уплъэкIунхэм къызэрагъэлъэгъуагъэмкIэ, икIыгъэ тхьамафэм Адыгеир ахэхьагъ шъолъырхэу дзэ къулыкъушIэхэм ягумэкIыгъохэр анахь дэгъоу зыщызэшIуа­хыхэрэм.

Къэралыгъом ишъолъырыкIэхэм ащыпсэухэрэм адэIэпыIэгъэным ылъэныкъокIи Iофышхо агъэцакIэ. Херсон хэкум и Геническэ район щыпсэухэрэм зэхэтхэу тхыгъэ къагъэхьыгъ къиныгъо зыщыхэтхэ уахътэм Адыгеим исхэр IэпыIэгъу къазэрафэхъугъэхэмкIэ зэра­фэразэхэр къыщиIоу. Шъугу къэдгъэ­кIыжьын, мы IэпыIэгъум изэхэщэн пылъыр «Единэ Россием» ишъолъыр къутам. Аужырэ пчъагъэхэмкIэ, хэушъхьа­фыкIыгъэ операциер зырагъэжьагъэм къыщыублагъэу «Урысые народнэ фронтым» ишъолъыр къутамэ гуманитарнэ IэпыIэгъоу тонни 7, шъолъыр партиеу «Единэ Россием» тонн 200 аугъоигъ ыкIи арагъэщагъ.

Мы IэпыIэгъур зэпагъэурэп. ГущыIэм пае, джыдэдэм аугъои илъэсыкIэ ыкIи рождественскэ мэфэкIхэм яхъулIэу арагъэщэщтыр. Геническэ щыпсэурэ сабыйхэм апае шIухьафтын мин 12,5-м ехъу атIупщыщт. Херсон хэкум къи­кIыжьыгъэ кIэлэцIыкIухэми джащ фэдэу шIухьафтынхэр аратыщтых. Мы Iофы­гъом фэгъэхьыгъэ упчIэм джэуап къыритыжьызэ КъумпIыл Мурат къызэриIуагъэмкIэ, хабзэ зэрэхъугъэу, илъэсыкIэ шIухьафтын IэшIухэр а 1 — 4-рэ классхэм ащеджэхэрэм зэкIэми аIукIэщтых. Анахьэу анаIэ зытетыщтхэр зипсауныгъэкIэ щыкIагъэ зиIэ сабыйхэр арых. Мыхэм апае шIушIэ илъэсыкIэ мэфэкIхэр зэхащэщтых.

АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэIукIэгъу занкIэм илъэ­хъан цIыфхэм зыкъызэрэфагъэ­зэгъэ упчIэхэм япхыгъэу пшъэ­рылъ заулэ афишIыгъэх

АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэIукIэгъу занкIэм илъэ­хъан цIыфхэм зыкъызэрэфагъэ­зэгъэ упчIэхэм япхыгъэу пшъэ­рылъ заулэ афишIыгъ, Iофэу ашIэрэм, лъэпкъ проектхэм, къэралыгъо программэхэм, республикэм хэхъоныгъэ зэришIыщт унэе программэм, «Единэ Россием» ипартийнэ проектхэм япхырыщынкIэ рес­публикэм амалэу щагъэфедэ­хэрэм къатегущыIагъ.

Экономикэм игъэпсыкIэ зэзыхъокIыщт, республикэм хэхъо­ныгъэ езыгъэшIын зылъэкIыщт, IофшIэпIэ чIыпIакIэхэр зэхэщэгъэнхэм иамалхэр къэзытыщт проектхэм афэгъэхьыгъэу Къум­пIыл Мурат къыIотагъ. ГущыIэм пае, мыгъэ логистическэ гупчэу OZON зыфиIорэм игъэпсын телъытэгъэ инвестиционнэ проектышхор агъэцакIэу рагъэ­жьагъ. Ащ диштэу IофшIэпIэ чIыпIэ 3000-м нэс зэхащэщт. Индустриальнэ паркэу агъэпсырэм ишIуагъэкIэ IофшIэпIэ чIыпIэ мини 10 фэдиз щыIэ хъущт. Проектэу «Лэгъонакъэ» ипхырыщыни гугъэпIэшхохэр рапхых. Мы Iофыгъом фэгъэ­хьыгъэу АР-м и ЛIышъхьэ упчIэ 23-рэ къыратыгъ.

КъумпIыл Мурат зэрэхигъэу­нэфыкIыгъэмкIэ, 2025-рэ илъэсым ыкIэм ехъулIэу кIапсэкIэ кIэшIэгъэ гъогуи 6 агъэпсыщт, гъогухэм километрэ 25-рэ якIы­хьэгъэщт. Аквапарки, спа-фэIо-фашIэхэр зыгъэцэкIэщт псэуа­лъэхэри ашIынхэу рахъухьэ. Илъэсым исыд фэдэрэ лъэхъани мыщ фэдэ зыгъэпсэфыпIэр къызфагъэфедэн алъэкIыщт. ПстэумкIи шъолъырым продуктэу къыщахьыжьырэр проценти 7-кIэ нахьыбэ хъунэу, зыгъэпсэфыпIэм IофшIэпIэ чIыпIэ мини 2 фэдиз щызэхащэнэу рахъухьэ. ЗекIохэм япчъагъи хэхъощт. Джыдэдэм илъэсым къыкIоцI зекIо нэбгырэ мин 500 фэдиз республикэм къехьэ. Проектым иапэрэ чэзыу затIупщыкIэ джыри джащ фэдиз къыхэхъонэу рахъухьэ. АР-м и ЛIышъхьэ зэ­рэхигъэунэфыкIыгъэмкIэ, лъэ­шэу къагъэгъунэрэ чIыпIэхэм ахэмыхьэу ащ фэдэ зыгъэпсэфыпIэр агъэпсыщт. Капитальнэ псэолъэшIыпIэхэр Кавказ заповедникым къыхиубытэщтхэп.

Агропромышленнэ комплексым изегъэушъомбгъункIэ, чIыгу­лэжьхэм IэпыIэгъу ягъэгъо­тыгъэнымкIэ Iофэу ашIэрэр лъагъэкIотагъ. Мэкъумэщ предприятием ипащэ видео амалкIэ зыкъызэрэфигъэзагъэм джэуап ритыжьзэ АР-м и ЛIышъхьэ ащ фэгъэхьыгъэу къыIотагъ. КъумпIыл Мурат цIыфхэм анаIэ тыраригъэдзагъ чъыгхэтэлэжьыным республикэм зызэрэщиу­шъомбгъурэм, фышъхьэ лэжьыгъэр нахьыбэу къызэрахьыжьыгъэм, адыгэ къуаеу къыдагъэ­кIырэр нахьыбэ зэрэхъугъэм. 2021-рэ илъэсым къоешIхэм къое тонн мин 21-рэ къыдагъэ­кIыгъ. Мы илъэсым ыкIэм нэс тонн мин 25-м ар нагъэсынэу къырадзэ. Ащ епхыгъэу чIыгулэ­жьынми былымхъунми язегъэ­ушъомбгъун мэхьанэшхо иIэщт. Агропромышленнэ комплексым ипроектхэм субсидиехэр къафыхагъэкIыщтых. 2022-рэ илъэ­сым республикэм иагропромышленнэ комплекс сомэ миллион 722-рэ хъурэ къэралыгъо Iэпы­Iэгъу рагъэгъотыгъ. Мэкъу-мэщымрэ мелиоративнэ комплексымрэ хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным телъытэгъэ къэралыгъо программэхэм адиштэу 2023-рэ илъэсым сомэ миллион 742,6-рэ къыхагъэкIыщт. Мыгъэрэм егъэ­п­шагъэмэ, ар процент 23,4-кIэ нахьыбэщт. 2022-рэ илъэсым «Агростартапым» IэпыIэгъу етыгъэным пае сомэ миллион 73-рэ хъурэ грантхэр къыхагъэ­кIыгъэх. 2021-рэ илъэсым къыхагъэкIыгъагъэм егъэпшагъэмэ, ар процент 61-кIэ нахьыб. Грант­хэр къызэратыгъэхэри нахьыбэ хъугъэ — лэжьэныр езыгъэжьэгъэкIэ фермер 43-мэ грантхэр къаратыгъэх. 2021-рэ илъэсым нэбгырэ 28-рэ къызэратыгъагъэр. 2023-рэ илъэсым сомэ миллион 90-м ехъу агростартапхэм апэIуагъэхьанэу рахъухьэ.

Инфраструктурэ псэолъа­кIэхэр зэрагъэпсыхэрэм бэкIэ елъытыгъэщт Адыгеим тапэкIэ хэхъоныгъэу ышIыщтыр, цIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ зыкъызэриIэтыщтыр. Нэбгырабэмэ зыкъызэрэфагъэзэгъэ упчIэхэм ащ фэдэ Iофыгъохэр къащаIэты­гъэх. Яунэхэм газыр зэраращэлIэщт шIыкIэм, электроэнергиер на­хьышIоу къазэраIэкIэхьащтым, гъогухэм ягъэцэкIэжьын ахэр ыгъэгумэкIыщтыгъэх. Адыгеим и ЛIышъхьэ пшъэрылъ афи­шIыгъ цIыфхэм зигугъу къашIыгъэ псэуалъэхэр къэралыгъо программэхэм ахагъэхьанхэу.

Iофыгъо гъэнэфагъэхэм язэшIохын джыдэдэм ыуж итых. ГущыIэм пае, Хьахъуратэм ыцIэ­кIэ щыт урамым игъэкIэ­жьын тегъэпсыхьэгъэ проектым изэхэгъэуцон ыкIэм фэкIо. Нэ­ужым IофшIэнхэр загъэцэкIэщт пIалъэхэмрэ мылъку къэкIуапIэхэмрэ агъэнэфэщтых. Мые­къуапэ къэзыухьэрэ гъогур мыгъэ къызэрэзэIуахыгъэм ишIуа­гъэкIэ мы урамым транспортэу щызекIорэр нахь макIэ хъугъэ, тыкъэзыуцухьэрэ дунаим изытети нахьышIу хъугъэ. Пушкиным ыцIэ зыхьырэ зэпырыкIыпIэм автомобильхэр щызэтыримыхьанхэм епхыгъэ Iофыгъор ГИБДД-р ягъусэу зэшIуахы. ЦIыфхэр нахьышIоу зещэгъэнхэу, общественнэ транспортыр зэблахъунэу АР-м и ЛIышъхьэ пшъэрылъэу афишIыгъэм игъэцэкIэни ыуж итых.

Къэлэ паркым зыгъэпсэфыпIэ чIыпIакIэ зэрэщагъэпсыгъэм зэрэрыразэхэр цIыфыбэмэ къы­ра­IотыкIыгъ. Гектари 3,6-рэ хъурэ бассейн шъхьэихыгъэм игъэкIэжьын зэрэкIорэм къэлэдэсхэр къыкIэупчIагъэх. Мы Iофыгъом изэшIохынкIэ Урысыем и Правительствэ и Тхьаматэ игуадзэу Дмитрий Чернышен­кэр республикэм IэпыIэгъу къыфэхъугъ. Бассейным игъэ­кIэжьын пае федеральнэ бюджетым мылъку къыхэгъэкIыгъэ­ным зыщыкIэлъэIурэ тхылъ аIэ­кIагъэхьагъ. КъумпIыл Мурат цIыфхэр къыгъэгугъагъэх рес­публикэм мылъку къызыIэкIа­хьэкIэ рекреационнэ комплекс зыкIым — къэлэ паркым, бассейным, «Мэздахэм» ягъэкIэ­жьын аухынэу. Республикэм исхэми зекIохэми а чIыпIэр лъэшэу ашIогъэшIэгъоныщт.

ПсэупIэу Яблоновскэм зэхъо­кIыныгъэшхохэр щашIыгъэх. Ащ фэгъэхьыгъэу Адыгеим и ЛIышъхьэ къыIотагъ къулыкъоу 122-м икол-гупчэ къыIэкIэхьэгъэ уп­чIа­бэмэ джэуап къаритыжьзэ. ЦIыфхэр анахьэу зыгъэгумэкIыщтыгъэхэр гъогухэмрэ лъэсгъо­гухэмрэ ягъэцэкIэжьын, социальнэ псэуалъэхэм, канализационнэ-насоснэ станцием яшIын ары. Ощхыпсхэр зыдэлъэдэрэ каналхэм псыр метрэ 1,2 — 1,5-кIэ къащеIыхынэу къырадзэ. Псы къыкIэмыонымкIэ псэупIэр нахь ухъумагъэ хъущт. Социальнэ инфраструктурэми зе­ушъомбгъу. Джыдэдэм Яблоновскэм нэбгырэ 1100-мэ ателъы­тэгъэ гурыт еджапIэ щагъэпсы. Къихьащт илъэсым консервышI комбинатыр зыдэщытыгъэ чIыпIэм дэжь нэбгырэ 1100-мэ ателъытэгъэ гурыт еджэпIакIэ щашIынэу рахъухьэ. Къуаджэу АдыгеякIэм джащ фэдэу нэбгырэ 1100-мэ ателъытэгъэ гурыт еджапIэ щагъэпсы. Къихьащт илъэсым мы къуаджэм сабый 240-мэ ателъы­тэгъэ кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм ишIын щырагъэжьэщт. Джащ фэдэу къуаджэу Бжыхьэ­къо­ежъым нэбгырэ 250-мэ ателъы­тэгъэ гурыт еджапIэ ща­гъэпсы.

ЦIыфхэм яхапIэхэм газрыкIуа­пIэхэр алъыгъэIэсыгъэнхэу Урысые Федерацием и Президент афишIыгъэ пшъэрылъыр гъэцэкIэгъэным тегъэпсыхьа­гъэу социальнэ газификациемкIэ программэм къыдыхэлъытэгъэ IофшIэнхэр республикэм щылъа­гъэкIуатэх. Мы Iофыгъом фэгъэ­хьыгъэу цIыфхэм упчIабэ къатыгъ. Илъэсыр имыкIызэ программэм диштэу унэ мин 1,7-рэ газрыкIуапIэм пашIэнэу рахъу­хьэ. ПАО-у «Россети Кубань» зыфиIорэм зэдэлэжьэныгъэу дыряIэр нахь агъэлъэшы. Электроэнергием зэрэфыщыкIэхэрэм фэгъэхьыгъэ упчIэм иджэуапи КъумпIыл Мурат къыритыжьыгъ. Мы Iофыгъом изэшIохынкIэ ПАО-у «Россети Кубань» зэзэгъыныгъэ дашIыгъ. Республикэм иэнергокомплекс джырэ уахътэм диштэу зэтегъэпсыхьажьыгъэным телъытэгъэ IофшIэнхэр джыдэдэм зэрахьэх.

Псауныгъэм икъэухъумэни зэдэгущыIэгъу занкIэм щылъы­Iэсыгъэх. Iэзэгъу уцхэр аIэкIагъэхьанхэмкIэ, медицинэ специалист гъэнэфагъэхэр респуб­ликэм къегъэблэгъэгъэнхэмкIэ, джырэ шапхъэхэм адиштэрэ оборудованиер медицинэ учреждениехэм ачIэгъэуцогъэнхэмкIэ цIыфхэм упчIэу къатыгъэхэм Адыгеим и ЛIышъхьэ джэуап къаритыжьыгъ. КъумпIыл Мурат къызэриIуагъэмкIэ, лъэпкъ проектхэм, поликлини­кэхэр гъэкIэжьыгъэнхэм атегъэ­псыхьэгъэ программэхэм, нэмыкI программэхэм къадыхэлъытагъэу медицинэ IэпыIэгъоу аратырэр нахьышIу шIыгъэным епхыгъэ пшъэрылъхэр зэшIуа­хых. ГущыIэм пае, Абдзэхэхьаблэ дэс бзылъфыгъэ горэм иупчIэ джэуап къыритыжьзэ, АР-м и ЛIышъхьэ къыIуагъ станицэм амбулаториякIэ щагъэ­псынэу зэрэрахъухьагъэр. Джащ фэдэу къутырэу Пролетарскэм фельдшер-мамыку Iэза­пIэу дэтыри агъэцэкIэжьынэу пшъэрылъ афишIыгъ. ПстэумкIи 2017-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу 2021-рэ илъэсым нэс псауныгъэм икъэухъумэн епхыгъэ псэолъакIэу 40 агъэпсыгъ, псэолъэ 12-мэ гъэцэкIэжьынхэр игъэкIотыгъэу арашIылIагъэх, псэолъи 2 агъэкIэжьыгъ, псэолъи 3 къащэфыгъ.

2022-рэ илъэсым сомэ миллион 300 фэдиз ахэм апэIуагъэ­хьагъ. 2023-рэ илъэсым фэгъэ­кIотэныгъэ зиIэхэм Iэзэгъу уц­хэр аIэкIэгъэхьэгъэнхэм пае республикэ бюджетым сомэ миллион 411-рэ къыхагъэкIыщт. Шъоущыгъу узым ыгъэгумэкIыхэрэм ящыкIэгъэ Iэзэгъу уцхэр аIэкIэгъэхьэгъэнхэм фэшI сомэ миллион 298-рэ къыхагъэ­кIыщт. Зыныбжь икъугъэхэм инсулиныр зэрэIэкIагъэхьэрэ шIыкIэр республикэм щызэблахъущт.

«Хэгъэгум и Президент УФ-м и Правительствэ пшъэ­рылъ фишIыгъ шъоущыгъу узым ыгъэгумэкIырэ цIыфхэм IэпыIэгъу зэрафэхъущт программэ зэхигъэуцонэу. Федеральнэ гупчэми, республикэми ткIуачIэ зэдетхьылIэмэ Iофым изытет зэхъокIыныгъэ фэтшIынэу сэгугъэ», — къы­Iуагъ КъумпIыл Мурат.

Общественнэ транспортым, хьэ гъорыкIохэм якъэубытын, республикэм ипсэупIэхэм зыгъэ­псэфыпIэхэр унагъохэм яуахътэ ащагъэкIон алъэкIынэу ащы­зэтегъэпсыхьэгъэнхэм, культурэм иунэхэр гъэцэкIэжьыгъэн­хэм афэгъэхьыгъэ упчIэхэми Адыгеим и ЛIышъхьэ джэуапхэр къаритыжьыгъэх. 2023 — 2024-рэ илъэсхэм концертнэ залэу «Налмэсыр» агъэцэкIэжьыныр, культурэм зегъэушъомбгъугъэнымкIэ Гупчэ Мыекъуапэ къыщызэIухыгъэныр, культурэм и Унэ Адыгэкъалэ щышIыгъэныр агъэнэфагъэх. Культурэм икъо­джэ унэхэу 3 — къуаджэхэу ХьакIэмзыерэ Къэбэхьаблэрэ, къутырэу Саратовскэм адэтхэр агъэкIэжьыщтых. Къэралыгъо филармониер зыдэщыт чIыпIэр нахь зэтрагъэпсыхьащт, розэхэр бэу щагъэтIысхьащтых, зыгъэ­псэфыпIэхэм язырэу ар хъущт.

Мыекъуапэ имикрорайонэу Михайловэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным фэгъэхьыгъэ упчIабэ къатыгъ. КIэлэеджэкIо 1100-рэ зычIэфэщт еджапIэ 2024-рэ илъэсым ыкIэ нэс мыщ щызэтрагъэуцощт. МикрорайоныкIэ­хэр зэтрагъэпсыхьэхэ зыхъукIэ, социальнэ псэупIэхэм яшIын, инженернэ псэуалъэхэм язэтегъэпсыхьан, чъыгхэм ягъэтIыс­хьан къызэрэдыхалъытэщтыр КъумпIыл Мурат хигъэунэфыкIыгъ.

Республикэм ит псэупIэхэм а зы шапхъэмэ атетэу хэхъоныгъэхэр арагъэшIыщтых. Къо­джэ псэупIэхэм хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр къыдыхэзылъы­тэрэ программэр игъэкIотыгъэу ыгъэфедэныр республикэм ипшъэрылъ. Районхэм къащаIэтырэ упчIэхэм янахьыбэр ащ ишIуагъэкIэ зэшIохыгъэ хъущт. Гъогухэм ягъэцэкIэжьын, лъэс­рыкIо гъогухэм, кIэлэцIыкIу джэгупIэхэм яшIын, инженернэ инфраструктурэм ихэгъэхъон анаIэ тырагъэтынэу цIыфхэр къыкIэлъэIугъэх. А зэпстэури зэшIохыгъэ хъуным пае зэнкIэ зэдэгущыIэгъум епхыгъагъэх министерствэхэм, район администрациехэм япащэхэр.

КъыдэкIыгъо занкIэр кIо пэт­зэ Адыгеим и ЛIышъхьэ Iофыгъохэм язэшIохынкIэ ящыкIэгъэ унашъохэр аритыщтыгъэх. Джащ фэдэу къуаджэу Гъобэкъуае лъэсрыкIо гъогухэм яшIын щамыгъэгужъонэу ыкIи гъогу ос­тыгъэхэр урамхэм атрагъэуцонэу афигъэпытагъ. Къутырэу Чернышевым еджапIэр, мыжъо гъогухэр 2023-рэ илъэсым иапэрэ мэзихым къакIоцI щагъэ­цэкIэжьынхэу унашъо афишIыгъ. Чернышевым щыпсэухэрэм заIуигъэкIэнэу, IофшIэгъу зэхэсыгъо щызэхищэнэу КъумпIыл Мурат къыгъэгугъагъэх. Адыгэкъалэ щыпсэухэрэм къаIэтыгъэ Iофыгъом фэдэ къыхэкIы зэрэмыхъухэщтым Адыгеим и ЛIышъхьэ къыкIигъэтхъыгъ. Псауныгъэм игъэпытэнкIэ комплексэу Адыгэкъалэ щашIыгъэм иадминистрацие цIыфхэр ащ зэрэчIимыгъахьэхэрэр зэрэмы­тэрэзыр КъумпIыл Мурат хигъэ­унэфыкIыгъ.

«Социальнэ псэуалъэхэм яшIынкIэ пшъэрылъ шъхьаIэр — социальнэ цIыфхэм апае Iоф ашIэныр ары. Къалэм ипащэ а Iофыр зэхифынэу унашъо фэсэшIы. ЧIыпIэ койхэм япшъэрылъхэр зэрагъэцакIэхэрэм уасэ фэтшIы зыхъукIэ цIыфхэм яеплъыкIэхэри къыдыхэтлъытэзэ тшIыщт. ЧIыпIэу зыщыпсэухэ­рэм хэхъоныгъэхэр фягъэшIыгъэным цIыф къызэрыкIохэри хэщэгъэнхэ фае», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Iофыгъоу къаIэтыгъэхэм ащыщ­хэр зэнкIэ зэдэгущыIэгъум ыпэкIэ зэшIохыгъэ хъугъагъэх. Бэ зытебгъашIэ мыхъущт Iофыгъо пшIы пчъагъэ къэралыгъо къулыкъухэм, чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыпIэхэм зэшIуахыгъэх. Медицинэм итехнологие лъагэкIэ зэIэзэнэу щытхэм, ыпкIэ хэмылъэу уц Iэзэгъухэр зэратын фаехэм аIэкIагъэхьагъэх. КъыкIэлъэIугъэхэм зэкIэми мэзищым афэхъун уцхэр аратыгъэх.

«Гъогухэм ягъэцэкIэжьын, общественнэ чIыпIэхэм язэтегъэпсыхьан — мыхэр зэкIэ тфэмыукIочIынэу щытэп экономикэм хахъо ышIы зыхъу­кIэ. КъызэрэсIуагъэм фэдэу, непэ республикэм ибюджет федэу къихьэрэр блэкIыгъэ илъэсым ифэдэ уахътэ егъэп­шагъэмэ, процент 20-м ехъу­кIэ нахьыб. Промышленнэ къыдэгъэкIыжьыным хэхъо. Мылъку къэкIуапIэхэр къетэщалIэх. АСИ-м и Лъэпкъ рейтинг изэфэхьысыжьхэмкIэ, УФ-м ишъолъырхэм яинвестиционнэ зытеткIэ анахь дэгъу 15-мэ Адыгеир я 13-у ахэт. Промышленнэ паркым изэтегъэпсы­хьан анахь проект шъхьаIэмэ ащыщ. Экономикэм тапэкIэ зыкъегъэIэтыгъэным ащ ишIогъэшхо ригъэкIыщт. 2030-рэ илъэсым нэс IофшIэпIэ чIыпIэ мини 10 фэдиз ащ щыгъэпсыгъэ хъущт. Транспортыр щызекIоным, газ ыкIи электроэнергие къэкIуапIэхэр щыIэнхэм джыдэдэм Iоф адэтэшIэ. 2023-рэ илъэсым резидентхэм Iоф адатшIэу тыублэщт. КIэу­хым Краснодар пэблагъэу Тэхъутэмыкъое районым ит псэупIэхэу хэхъоныгъэхэр зы­шIыхэрэм апэмычыжьэу индустриальнэ паркэу Урысыем икъыблэкIэ анахь иныр щызэтегъэпсыхьагъэ хъущт», — хигъэунэфыкIыгъ КъумпIыл Мурат.

КIэухым Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ къызэрэкIигъэтхъы­гъэмкIэ, зэкIэ упчIэу къатыгъэ­хэм язэшIохынкIэ муниципалитетхэм япащэхэм ыкIи министрэхэм якабинет унашъохэр афишIыщтых. Ахэр гъэцэкIагъэ зэрэхъущтхэми ежь ЛIышъхьэм гъунэ лъифыщт.

Республикэм ихоккеистхэм зэкIэми ацIэкIэ (непэ шъолъырым кIэлэцIыкIу купи 3 ыкIи нахьыжъхэм якоманди 7 щагъэ­псыгъ) АР-м хоккеимкIэ ифедерацие и Президентэу КIыкI Ахьмэд Мыл ордэунэу «Ошъутенэм» зызэрэщагъасэрэм еплъынэу Адыгеим и ЛIышъхьэ ригъэблэгъагъ.

АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу.