Мы илъэсым ижъоныгъокIэ мазэ ыныбжь илъэс 82-м итэу дунаим ехыжьыгъ кIэлэ­егъэджэ цIэрыIоу, общественнэ IофышIэшхоу, зэхэщакIоу Боус Нинэ.

Ар Адыгеим дэгъоу щашIэщтыгъ, Адыгеим гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ и Министерствэ, кIэлэегъаджэхэм яшIэныгъэ зыщыхагъахъорэ ыкIи гуманитар шIэныгъэхэмкIэ ушэтыпIэ институтхэм, Адыгэ къэралыгъо университетым илъэсыбэрэ зэпхыныгъэ адыриIагъ.

Нинэ Адам ыпхъум ищыIэ­ныгъэ еджапIэмрэ кIэлэцIыкIу­хэмрэ аритыгъ. ШIу ылъэгъурэ Iофэу ышIэщтыгъэм кIуачIэ къыритыщтыгъ, ащ ишIуагъэкIэ къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм яегъэ­джэн ыкIи япIун фэшъыпкъэу фэлэжьагъ.

Шъачэ икIэлэегъаджэу опытышхо зиIэхэм ащыщ Боус Нинэ зыфэщагъэу, къыдэхъугъэ сэнэхьатыр джыри ныбжьыкIэзэ къэнэфэгъагъ. Хы ШIуцIэ Iушъо Шапсыгъэ гъэсэныгъэмкIэ иучреждениехэм ачIэт кIэлэегъа­джэхэр игъусэхэу ячIыгужъ, къыз­текIыгъэхэ лъэпкъым ихабзэхэр, икультурэ шIу зэригъэлъэгъугъэ кIэлэцIыкIухэр нэ­бгыришъэ пчъагъэ мэхъух.

Боус Нинэ 1941-рэ илъэсым щылэ мазэ и 18-м къуаджэу Хьаджыкъо къыщыхъугъ. 1968-рэ илъэсым Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтыр къызеухым, къуаджэу Тхьагъапшъэ дэт еджапIэм иIофшIэн щыригъэжьэгъагъ. Ащ ыуж поселкэу ПсышIуапэ иеджапIэу N 75-м зигъэзэжьи, пенсием окIофэ щылэжьагъ.

БлэкIыгъэ лIэшIэгъум ия 80-рэ илъэсхэм акIэхэм ежь ишIоигъоныгъэкIэ ыкIи ыпкIэ хэмылъэу район гупчэм ис адыгэ кIэлэцIыкIухэм яныдэлъфыбзэ аригъэшIэнэу ригъэжьэгъагъ. Я 90-рэ илъэсхэм Шъачэ ыкIи ТIопсэ районым яеджапIэхэм адыгабзэр зэрэщарагъэ­шIэщт системэм игъэпсын апэу ыуж ихьэгъагъэхэм ащыщ.

Адыгэбзэ кIэлэегъэджэ куп игъусэу еджапIэхэмрэ кIэлэ­цIыкIу IыгъыпIэхэмрэ адыгабзэр щарагъэшIэным кIэщакIо фэ­хъугъагъ, кIэлэегъаджэхэм ягъэ­хьазырын ыуж итыгъ, кIэлэ­еджакIохэм слетхэр афызэ­хищэщтыгъэх, ныбжьыкIэхэр ялъэпкъэгъу цIэрыIохэм, лъэпкъ научнэ ыкIи творческэ интеллигенцием ялIыкIохэм аIуигъа­кIэщтыгъэх, ныдэлъфыбзэм икъэ­гъэнэжьын ыкIи изегъэу­шъомбгъун тегъэпсыхьэгъэ олимпиадэхэм, Iэнэ хъураехэм, конференциехэм, адыгабзэр зэзыгъашIэрэ кIэлэеджакIохэм апае экскурсиехэм кIэщакIо афэхъущтыгъ.

Боус Нинэ ыкIи ащ игъусэхэм яшIушIагъэкIэ кIэлэцIыкIухэр краеведением пылъыгъэх, ти­шъолъыр итарихъ, типсэупIэхэм ацIэхэр къызтекIыгъэхэм, ахэм ящыIэныгъэ зэхъокIыныгъэу хэхъухьагъэхэм, яхэхъоныгъэ­хэм, непэ зэрэпсэухэрэм афэгъэхьыгъэ материалхэр къау­гъоищтыгъэх, лIакъоу зыщыщхэм «ячъыгхэр» зэхагъэуцощтыгъэх. Хэгъэгу зэошхом иилъэсхэр, хы ШIуцIэ Iушъо шапсыгъэхэм яIахьэу ащ халъхьагъэр зэрагъашIэщтыгъ.

Нинэ иIофшIэгъоу ыкIи икъо­тэгъоу Алалэ Эммэ игъусэу зыфэдэ къэмыхъугъэ тхылъэу «Золотые россыпи Шапсугии» ыкIи «Книга Памяти Причер­номорской Шапсугии» зыфи­Iохэрэр зэхагъэуцуагъэх.

Боус Нинэ кIэлэегъэджэ Iоф­шIэным илъэсыбэу ритыгъэм, общественнэ Iофышхоу ышIа­гъэм апае «Урысые Федера­цием лъэпкъ просвещениемкIэ и Отличник» зыфиIорэ цIэр къыфагъэшъошагъ, щытхъу ыкIи рэзэныгъэ тхылъхэмкIэ, нэпэ­еплъ шIухьафтынхэмкIэ пчъа­гъэрэ къыхагъэщыгъ.

Боус Нинэ икъоджэ гупсэу Хьаджыкъо щагъэтIылъыжьыгъ.

НЫБЭ Анзор.