НэIуасэ шъуфэхъу — Мажд Альдин Сабуни, Санкт–Петербург Мариинскэ театрэу дэтым хэт академием чIэхьагъ, «Kavkaz Musik» зыфиIорэ проектым ижъырэ адыгэ орэдхэу Мажд къыIохэрэр дунэе хъытыум къырегъахьэх.

Мажд Альдин бэмышIэу тырит­хагъэхэм ащыщ «Бабыгу Жанхъуэт» зыфиIорэ орэды­жъыр. Орэдыжъым дэлэжьагъэр — игущыIэхэр изыгъэкъужьыгъэхэр Думанищэ Iэуладин. Орэдыр ижъырэ шапхъэхэм атетэу къэIуагъэ хъуным пае мэкъэмэ зэтегъэпсыхьанымкIэ Мажд Iоф дэзышIагъэр орэдыIо ныбжьыкIэм янэу, музыкальнэ гъэсэныгъэ зиIэу Шъао Мариет. Проект гъэшIэгъоныбэм ар якъежьапIэ хъун зэрилъэкIыщтым Мажд гугъапIэхэр репхых.

Москва — Налщык — Мыекъуапэ азфагу дэтэу Мажд Альдин ипщыналъэ гъогу тет. ОрэдыIо ныбжьыкIэм илъэс 27-рэ ыныбжь. Янэ Къэрэщэе-Щэр­джэсым щыщ, вокалымкIэ кIэлэ­егъадж, Гнесинхэм ацIэ зыхьырэ училищыр къыухыгъ, ятэ — араб, Шам, Алеппо къыщыхъугъ, физикэ-хьисап шIэныгъэхэм апылъ. Ежь Мажд Москва къыщыхъугъ, яунагъокIэ Европэм, ТыгъэкъокIыпIэ Благъэм, Азием ащыпсэугъэх. Унэгъо Iужъум зэ­шитIурэ зэшыпхъуищырэ щапIугъ. Лъэпкъ лъапсэр зэхишIэнэу зэрэхъугъэмкIэ Мажд сызеупчIым, джэуап игъэ­кIотыгъэ къытыжьыгъ: «СянэкIэ сянэжъэу Хьалымэт Джыракъые щыщ. Мэзитф нахь сымыныбжьэу Адыгеим сыкъащэгъагъ. СянэкIэ тигупсэхэр Хьатикъуае, Мыекъуапэ, Джыракъые, Кощ­хьаблэ ащэпсэух. Сятэжъэу Шъао Михаил РСФСР-м изаслуженнэ экономистыцIэр къы­фа­гъэшъошэгъагъ. СятэкIи адыгэ лъапсэхэр сиIэх. Сянэжъ янэ адыгагъэу къаIотэжьы. Ау ахэм икъоу сафэнэIуасэп. Сянэ музыкэм фэщагъэу щыт, фэшъо­шэ гъэсэныгъи зэригъэгъотыгъ. Сэ Налщык гурыт еджапIэр къыщысыухи, Мыекъуапэ, Адыгэ къэралыгъо университетым экономикэмкIэ ифакультет сыщеджагъ, сатыушIыным хэщагъэ сыхъугъ. Ау сянэ ылъ нахь кIуачIэу къычIэкIыгъ. Орэд къэ­Iоным, анахьэу адыгэ ижъырэ орэдхэм сыдахьыхыгъ. А. Шнитке ыцIэ зыхьэу музыкэм икъэралыгъо институтэу Москва дэтым Ф.Шопен ыцIэкIэ щыт колледжэу хахьэрэр къэсыу­хыгъ. Нэужым Мариинскэ театрэу Санкт-Петербург дэтым иакадемие стажировкэр щысхьынэу къыхэсхыгъ, Лариса Гергиевар зипэщэ академием итруппэ 2016-рэ илъэсым къыщыублагъэу сыхэт. Нидерланды, Маастрихт дэт консерваториеми саштэщтыгъэ, ау сэ Мариинскэ театрэм иакадемие къыхэсхыгъ, музыкэмкIэ, вокалымкIэ иеджапIэ нахь кIуачIэу, нахь лъэшэу сыхэплъагъ. Джыдэдэм академическэ зыгъэпсэфыпIэ уахътэ къаIысхыгъэу ижъырэ адыгэ орэдхэм язэгъэшIэн, ятетхэн ауж сихьан симурад».

«Бабыгу Жанхъуэт» зыфиIорэ ижъырэ орэдэу Мажд тыритхагъэр 1810-рэ илъэсым зэхалъхьэ­гъагъ. Шыу закъоу зичылэ къэ­зы­ухъумэщтыгъэ лIыхъужъым ар фэгъэхьыгъ. Наурзэ Къэншъао къыIоу орэдыр 1972-рэ илъэсым атхыжьыгъагъ. Гуманитар ушэтынхэмкIэ Къэбэр­тэе-Бэлъкъар къэралыгъо институтым тхыгъэхэр къычIэнэжьыгъэ­хэу чIэлъых. Ахэм Iоф адашIэжьи, Мажд орэдыр зытыретхэм, джыри адыгэ орэд заулэ тыритхэнэу, а IофшIэныр лъигъэкIо­тэнэу ыгу къихьагъ. Ащ фэдэу орэд зыхыблымэ Мажд джыдэдэм Iоф зэрадишIэрэм игугъу къытфишIыгъ: «ЗэкIэмэ анахь мэхьанэ зэстырэр ижъырэ орэдым икъэIуакIэ пылъ шапхъэхэр ары. Сэ къэбэртэябзэр нахь сэшIэ, ау тыгъэкъохьэпIэ адыгэхэм, Адыгеим щыпсэухэрэм, абзи зэзгъэшIэнэу сыфай. Мэкъамэм, бзэм Iоф зэрадэпшIэщтымкIэ Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэ игуа­дзэу Кушъу Светланэрэ шIэныгъэлэжьэу Унэрэкъо Раерэ къыз­деIэнхэу лъэшэу сащэгугъы. Кушъу Светланэ сызIокIэм ащкIэ сыкъыгъэгугъагъ».

«Ижъырэ орэдхэм ясыд фэдэ жанрэха анахьэу узфэщагъэхэр? ГущыIэм пае, Кушъу Светланэ кушъэ орэдэу къыIорэр МэщбэшIэ Исхьакъ ироманэу «Айщэт» техыгъэ фильмэу «Графиня Аиссе» зыфиIорэм уеплъыгъэмэ, дахэу хагъэхьагъ», — Мажд къыIощтыр сшIогъэшIэгъон.

«Ары, сеплъыгъ, кушъэ орэдыр дэхэ дэдэу Кушъу Светланэ ащ къыщеIо. Ивокал уасэ фэсшIыгъ. Сэ нахь сызфэщагъэр лIыхъужъ орэдхэр ары. Ахэм шэпхъэ гъэнэфагъэхэр апылъэу щыт, садэлэжьэн симурад. Сэ сымакъэ – баритонкIэ езгъэжьэгъагъ, нахь зэтырагъэуцуи джы драм-тенор сыхъугъ. Тхьабысымэ Умарэ, Анзорыкъо Чеслав яорэдхэм сядэIузэ сыкъэхъугъ. Ижъырэ орэдхэм ямызакъоу, непэрэ мафэм диштэрэ жанрэхэми, опернэ къэIуакIэми садэлэжьэщт. Сэ адыгабзэр, урысыбзэр, инджылызыбзэр, арапыбзэр сэшIэх. Хъарзынэщ зэфэшъхьафхэм садэлэжьэ­шъущт. ЦIыфэу адыгэ культурэм, этнографием, тарихъым хэ­шIыкI ин афызиIэхэм яIэпыIэгъу згъо­тымэ, сиIофшIэн гъэшIэ­гъонэу лъызгъэкIотэн слъэкIыщтэу къысщэхъу. А шIэныгъэхэр непэрэ дунаим игъэкIотыгъэу щыдгъэфедэнхэ фае, чIэнагъэ мыхъунхэм, тауж къикIыхэрэм ашIэнхэм фэшI».

Мажд игухэлъхэр къыдэхъунхэу фэтэIо, ижъырэ адыгэ орэдхэр къэзыIохэрэм япчъагъэ хигъэхъощт.

Тэу Замир.