Ныдэлъфыбзэм ыкIи культу­рэм якъызэтегъэнэн, язэгъэшIэн фэгъэхьыгъэ Iофыгъохэм атегущыIагъэх. Iофтхьабзэм нэбгы­рэ шъитIу фэдиз хэлэжьагъ.

АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэ­ныгъэмрэкIэ и Министерствэ, Адыгэ къэралыгъо университетыр, Адыгэ филологиемрэ культурэмрэкIэ ифакультет Iоф­тхьабзэм кIэщакIо фэхъугъэх.

Дунэе шIэныгъэ-практическэ конференциеу «Лъэпкъыбзэмрэ культурэмрэ къэухъумэгъэныр» зыфиIорэмкIэ форумыр рагъэ­жьагъ. Адыгеим ишIэныгъэлэжьхэм адакIоу Краснодар краим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Башкортостан, Къалмыкъым, Москва, Абхъазым ыкIи Тыркуем къарыкIыгъэ лIыкIохэр хэлэжьагъэх.

Тхылъэу «Адыгэмэ якультурэ ыкIи яунэгъо зехьакI: Адыгэ хабзэр» зыфиIорэм икъэгъэлъэ­гъонкIэ Iофтхьабзэр аублагъ. Адыгеим къэралыгъо гъэпсыкIэ зиIэр илъэси 100 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэу ар къыдагъэкIыгъ. Адыгэхэм яшэн-хабзэхэр, якультурэ, ятарихъ мы тхылъым игъэ­кIотыгъэу къыщыхаутыгъ.

Къэзэрэугъоигъэхэм шIуфэс къарихыгъ АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэмрэкIэ иминистрэ игуа­дзэу Артем Журавель.

— Непэрэ форумым мэхьанэ ин иI. Ныдэлъфыбзэм икъызэтегъэнэн зэкIэми зэдытиIоф. Гъэсэныгъэм исистемэ къыды­хэлъытэгъэ егъэджэгъу сыхьатхэм анэмыкIэу, адыгагъэм, адыгэ культурэм язэгъэшIэн уахътэ тырагъэкIодэн фаеу сэ­лъытэ. Ащ тикIэлэегъаджэхэр фэ­хьазырых, сыда пIомэ ны­дэлъ­фыбзэр, культурэр зэра­шIэрэм дакIоу кIэлэеджакIохэр зэреджэщт тхылъхэм якъыдэ­гъэкIын яIахьышIу халъхьэ. Мы лъэныкъомкIэ Адыгэ къэралыгъо университетым Iоф зэрэдатшIэрэм хэдгъэхъощт, — къы­Iуагъ ащ.

Джащ фэдэу АР-м культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ, Адыгэ къэралыгъо университетым ипроректорэу Михаил Силантьевыр, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым ипащэу ЛIыIужъу Адам гущыIэ аратыгъ.

— Лъэпкъ цIыкIухэм абзэ кIодыжьыным ищынагъо щыI. Адыгабзэ закъор арэп, тэ тыбзэкIи ащ фэдэ щынагъо щыI, тигумэкIыгъохэр зэфэдэх. Мыщ фэдэ форумхэм яшIуагъэ къэ­кIонэу сэлъытэ, — къыIуагъ Абхъазым къикIыгъэ Батал Хагуш.

Нэужым АКъУ-м адыгэ фило­логиемрэ культурэмрэкIэ ифа­культет идеканэу Хьамырзэкъо Нуриет адыгабзэм имэхьанэ зыкъегъэIэтыгъэным, хэхъоныгъэхэр ышIынхэм афэшI шIэ­гъэн фаехэм, Iофыгъоу зэшIуахы­хэрэм къатегущыIагъ. Адыга­бзэм имэхьанэ цIыфхэм къагурыIоным, шIу алъэгъуным пае апшъэрэ еджапIэм Iофтхьабзэ­хэр бэу щызэхащэх. Ахэм зэу ащыщ илъэс пчъагъэ хъугъэу щырагъэкIокIырэ адыгэ диктантыр. Джащ фэдэу мыгъэ ятIо­нэрэу адыгэ лагерь зэхащагъ. Жэнэ Къырымызэ ыцIэкIэ щыт дунэе литературнэ зэнэкъокъум деканыр къытегущыIагъ.

Лъэпкъыбзэмэ якъызэтегъэ­нэжьын фэгъэхьыгъэ нэмыкI Iофыгъохэм къэзэрэугъоигъэхэр атегущыIагъэх, докладхэр къа­шIыгъэх, куп-купэу гощыгъэхэу Iоф ашIагъ.

Тыгъэгъазэм и 2-м IофшIэныр падзэжьыгъ. Мы мафэм нэ­мыкI шъолъырхэм ащыщ хьакIэхэм анэмыкIэу, республикэм ирайон­хэм ыкIи икъалэхэм къарыкIыгъэ кIэлэегъаджэхэр ыкIи кIэлэ­еджакIохэр форумым хэлэжьагъэх.

Программэм къыдыхэлъытагъэу адыгабзэр ыкIи литературэр языгъэхьырэ кIэлэегъа­джэхэм яIофшIэн зэрэзэхащэрэр къагъэлъэгъуагъ. Адыгеим ит гурыт еджапIэхэм ыкIи адыгабзэр зыщызэрагъашIэрэ тырку университетхэу Дюздже ыкIи Эрджиес адэтхэм ащагъэфедэрэ методикэхэм къатегущыIагъэх.

Федеральнэ къэралыгъо шапхъэм адиштэу агъэпсыгъэ гъэ­сэныгъэ программэхэу ­«Адыгэ литературэр», «Адыгабзэр» зыфиIохэрэм лъэтегъэуцо афашIыгъ. Тхылъхэм ащыщхэр шIэныгъэ-методическэ советым ыштагъэх ыкIи агъэфедэнхэу рагъэжьэщт.

Анахь мэхьанэ зиIэ Iофтхьабзэхэм ащыщыгъ этнокультурнэ гъэсэныгъэ гупчэу «АдыгLand» зыфиIорэм икъызэIухын. Джащ фэдэу дунэе онлайн-проектэу «Черкес шъыхьэ цIыкIу» зыфиIорэр апэрэу зэхащагъ.

«АдыгLand» зыфиIорэ гупчэр я 8 — 10-рэ классхэм аще­джэхэрэм атегъэпсыхьагъ. Ащ къыдыхэлъытагъэу адыгэ шэн­-хабзэхэм язэгъэшIэн фэIоры­шIэрэ Iофтхьэбзэ гъэшIэгъонхэр афызэхащэщтых.

«Черкес шъыхьэ цIыкIу» зыфиIорэм республикэм ирайон зэфэшъхьафхэм къарыкIыгъэ кIэлэеджэкIо 43-рэ хэлэжьагъ. Сыхьатым къыкIоцI ахэм упчIэ 50-м яджэуапхэр къаратыжьыгъэх. Адыгэ культурэм, тари­хъым афэгъэхьыгъэхэр ахэм ахэтыгъэх. ТекIоныгъэ къыдэзыхыгъэр Улэпэ гурыт еджапIэу N 9-м щеджэрэ Гъубжьэкъо Та­­мил. Балл 50-м щыщэу 49-рэ къырихыгъ. Ащ шIухьафтынэу планшет ратыгъ.

Ныдэлъфыбзэм имэхьанэ зыкъегъэIэтыгъэнымкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм шIогъэ гъэнэфагъэ зэрахэлъыр гущы­Iэгъу тызыфэхъугъэ кIэлэегъа­джэхэм къаIуагъ. Программэм къыдыхэлъытагъэу ансамблэу «Ащэмэзым» ижъырэ адыгэ орэдыжъхэр къаIуагъэх. Адыгеим ичIыпIэ дахэхэр къакIухьагъэх. Джащ фэдэу хэдыкIынымкIэ, пшэхъо сурэт шIынымкIэ, пхъэшIэнымкIэ сэнаущыгъэ ин зыхэлъэу тиреспубликэ щы­псэухэрэм мастер-класс къа­гъэлъэгъуагъ.

ДЕЛЭКЪО Анет.