КIэлэцIыкIум ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу иныдэлъфыбзэ ышIэн, зэхихын, нэрылъэгъу IэпыIэгъухэр IэкIэлъынхэ фае.

Ау хэткIи шъэфэп, адыга­бзэкIэ дахэу гъэ­кIэрэкIэгъэ тхылъ цIыкIу­хэр зэрэгъотыгъуаехэр. Ар къыдалъытэзэ Жэнэ Къырымызэ ыцIэ зыхьырэ апэрэ Дунэе литературнэ зэнэкъокъу бэмы­шIэу рес­публикэм щызэхащагъ.

Тилъэпкъэгъоу, ГИТИС-р къэзыухыгъэу, джы теат­ральнэ продюсерэу Iоф зышIэрэ КIуращынэ Лейлэ игукъэкIкIэ ар рагъэкIо­кIыгъ. Адыгэ къэралыгъо университетыр, АР-м гъэ­сэныгъэмрэ шIэныгъэм­рэкIэ и Министерствэ, АР-м культурэмкIэ и Министерствэ, Адыгэ Хасэр ыкIи нэмыкI организа­циехэр кIэщакIохэм Iэпы­Iэгъу афэхъугъэх.

КIэлэцIыкIухэм апае щыIэ литературэм хэгъэ­хъогъэныр, ащ дэла­жьэ­хэрэр къыхэгъэщыгъэнхэр ары пшъэрылъ шъхьа­Iэу зэхэщакIохэм зыфа­гъэуцужьыгъэр.

— Апэрэ зэнэкъокъум «ЦIыкIужъый» тызэреджагъэр. Илъэси 3-м къыщегъэжьагъэу 5-м нэс зыныбжь сабыйхэм атегъэ­псыхьэгъэ IофшIагъэхэм ар фэгъэхьыгъ. ЦIыфыбэм ар ашIогъэшIэгъон хъугъэ. Хэгъэгуи 5-мэ ыкIи Урысыем ишъолъыр 35-мэ ялIыкIохэр хэлэжьагъэх. IофшIэгъэ 623-рэ къырахьылIагъ. Зэнэкъокъум литератор ыкIи сурэтышI цIэрыIохэри, езыгъэжьэгъакIэхэри хэлэжьагъэх. Донецкэ щыщ Валерий Герланец кIэлэцIыкIухэм апае тхылъ 60 фэдиз къы­дигъэкIыгъ, анахь ныбжьыкIэм илъэс 20 ыныбжь, ар Бэгъушъэ Диан. Джащ фэ­дэу апшъэрэ, гурыт еджапIэхэм ялIыкIохэр, журналистхэр зэнэкъокъум хэлэжьагъэх, — еIо КIуращынэ Лейлэ.

— КIэлэцIыкIум ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу иныдэлъфыбзэ ышIэн фае. АщкIэ литературэр IэубытыпIэу щыт. ЗэлъашIэрэ адыгэ тхакIоу, тиуниверситет къэзыухыгъэ Жэнэ Къырымызэ ыцIэкIэ зэхащэгъэ литературнэ зэнэ­къокъум мэхьанэ ин иI. Ащ ишIуагъэкIэ тхэнымкIэ, сурэтшIынымкIэ сэнаущыгъэ ин зыхэлъхэр къэ­лъэгъуагъэх, ятворчествэ уасэ зэриIэр къагурыIуагъ, лъэпкъ культурэм, бзэм нахь фэщагъэ хъугъэх. ТекIоныгъэр ыкIи хагъэу­нэфыкIырэ чIыпIэхэр къы­дэзыхыгъэхэм яIофшIа­гъэхэр тиапшъэрэ еджапIэ къыщыдэдгъэкIыщтых, фестивальхэм ыкIи ермэлыкъхэм къащыдгъэлъэ­гъощтых, — еIо АКъУ-м иректорэу Мамый Даутэ.

Зэнэкъокъур уцугъуищэу зэтеутыгъагъ. АдыгабзэкIэ ыкIи урысыбзэкIэ тхыгъэ прозэр ыкIи поэзиер, кIэлэцIыкIухэм апае сурэтхэр, зэдзэкIыныр. IофшIэгъи 9 анахь дэгъоу алъытагъ, джащ фэдэу нэбгырэ 13-мэ хэушъхьафыкIыгъэ шIухьафтынхэр афагъэшъошагъэх.

«Проза и поэзия» зыфиIорэ лъэныкъомкIэ апэрэ чIыпIэр фагъэшъошагъ «Осмэн дунаир зэ­регъашIэ» зыфиIорэ пшысэ цIыкIоу Унэрэкъо ФатIимэт ытхыгъэм. Адыгэ рес­публикэ гимназием илъэс 37-рэ хъугъэу ащ Iоф ще­шIэ, гъэсэныгъэм иIофы­шIэ гъэшIуагъ.

— Зэнэкъокъум изэхащэн гъэмэфэ зыгъэпсэфыгъо лъэхъаным тефагъ, уахътэ сиIагъэти, сигуапэу ащ сыхэлэжьагъ. Ситхыгъэхэр зыфэгъэхьыгъэр Мырзэ Осмэн. «Осмэн дунаир зэрегъашIэ» ыцIэр. Апэрэ пычыгъом Осмэнрэ ащ ежь ыIэкIэ ышIыгъэ иныбджэгъу роботэу Iушмэнрэ дунаир зэрэзэхэлъыр, псыр зэрэзэхэтыр ыкIи ар пахъэ зэ­рэ­хъу- рэр зэрагъашIэ. ЯтIо­нэрэр щагу бзыухэм афэ­гъэхьыгъ. Ящэнэрэм сызэреджагъэр «Сила Ар­химеда». Осмэн хы Iу­шъом Iусэу мыжъохэр псым хедзэх, ахэр чIехьэх, Iэгуаор зыхидзэкIэ зэрэ­чIимыхьагъэр шIогъэшIэгъон мэхъу, иныбджэгъур игъусэу опытхэр агъэуцух, — еIо ФатIимэт.

Сихъу СултIан кIэлэ­цIыкIухэм апае ытхыгъэ усэхэм ятIонэрэ чIыпIэр къахьыгъ, джащ фэдэу зэдзэкIынымкIи иIофшIэн анахь дэгъухэм ахалъы­тагъ. Гурыт еджапIэм джыри чIэсыгъ СултIан тхэныр зырегъажьэм. Зэ­нэкъокъум игуапэу зэрэ­хэлэжьагъэр къыIуагъ. КъыткIэхъухьэрэ лIэужхэм адыгабзэр аIулъынымкIэ мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм шIогъэшхо апылъэу ащ елъытэ. Тхылъ цIыкIур ашIогъэшIэгъон зыхъукIэ ныдэлъфыбзэкIэ къеджэнхэу фэещтых, бзэр зэрагъэшIэныр нахь IэшIэх къафэхъущт.

СурэтышIхэмкIэ апэрэ чIыпIэр къыдэзыхыгъэр искусствэхэмкIэ колле­джэу Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэм икIэлэегъа­джэу, сурэтышIэу, твор­ческэ студиеу «М.А.Р.С» зыфиIорэм ипащэу ТIэшъу Мэзагъу. КъэIогъэн фае, зэнэкъокъум итамыгъэу «Мэзгуащэ» зышIыгъэр мы сурэтышI ныбжьыкIэр ары.

— Зэнэкъокъум икъэбар зызэхэсэхым семы­джэнджэшэу сыхэлэжьэнэу мурад сшIыгъэ. Сэ кIэлэцIыкIухэм Iоф адэсэшIэ. Студие цIыкIоу сиIэм джэгукIэ нэшанэр щыз­гъэфедэзэ, сурэтшIыным дакIоу адыгабзэри ясэгъа­шIэ. Непэ гаджетхэм щы­Iэныгъэм чIыпIэшхо щаубыты нахь мышIэми, тхы­лъым имэхьани нахь цIы­кIу хъугъэп. Тхылъыр гъэкIэрэкIагъэу, къинэу мытхыгъэ зыхъукIэ кIэлэцIыкIум шIогъэшIэгъоныщт. Зэнэкъокъум есхьылIэщтым сегупшысагъ, Iоф­шIагъэр джырэ лъэхъанми диштэу, сабыйхэми ашIогъэшIэгъонынэу, ­адыгэ шэн-хабзэхэри къе­бэкIэу згъэпсыныр ары сипшъэ­рылъыгъэр. ГущыIабэ хэмытэу, сурэтхэмкIэ гъэ­кIэрэкIагъэу сшIыгъэ. Ау осэ ин къызэрэфа­шIыгъэр сигуапэ хъугъэ, мыщ фэдэ зэнэкъокъухэм тапэкIи сигуапэу сахэлэ­жьэщт, — еIо Мэзагъо.

IофшIэнэу зэнэкъокъум къырахьылIагъэхэр анахь цIыкIухэм афэгъэхьыгъагъэх, гъэшIэгъонэу, художественнэ нэшанэ яIэу щытыгъэх. Ахэр мэкъуогъум и 1-м къыщегъэжьагъэу шышъхьэIум и 30-м нэс къырахьылIагъэх, осэшIхэм анахь IофшIэн гъэшIэгъонхэр къыхахы­гъэх.

— Зэнэкъокъум изэфэ­хьысыжьхэм тагъэрэзагъ. Сэнаущыгъэ зыхэлъхэр зэрэтиIэхэр къыдгуры­Iуагъ, цIыфыбэ зэрэхэлэжьагъэм гугъапIэ къытитыгъ. КIэлэцIыкIухэм апае тхэхэрэр къэдгъотынхэу тыфэягъ ыкIи ар къыддэхъугъ. Илъэси 3-м къыщегъэжьагъэу 5-м нэс зыныбжьхэм апае утхэныр IэшIэхэп, ау ар пстэуми дэгъоу къадэхъугъ. — еIо Лейлэ.

Дунэе литературнэ зэ­нэкъокъур илъэс къэс зэ­хащэзэ ашIынэу ра­хъухьэ. Анахь IофшIэгъэ дэгъоу къырахьылIагъэхэр зыдэтыщтхэр, аудио тхылъхэр къыдагъэкIыщтых, мультфильмэхэр тырахын гу­хэлъ яI.

ДЕЛЭКЪО Анет.