Адыгэ лъэпкъыр зэрыгушхорэ тхакIоу КIэрэщэ Тембот къызыхъугъэр мыгъэ илъэси 120-рэ хъугъэ. Ащ епхыгъэу Лъэпкъ тхылъеджапIэм краеведческэ ыкIи лъэпкъ литературэмкIэ иотдел иIофышIэхэм мэфэкI Iэнэ хъурае чъэпыогъум и 20-м зэхащагъ.

«Тембот Керашев во времени и пространстве» ащ зэреджа­гъэхэр. Iофтхьабзэр шIуфэс псалъэкIэ къызэIуихыгъ тхылъеджапIэм иотдел ибиблиограф шъхьаIэу Александр Данильченкэм. Ащ мэфэкI тхылъ къэгъэлъэгъон инэу Т. КIэращэм ытхыгъэхэр ыкIи ипроизведениехэм шIэныгъэлэжьхэм, критикхэм, литературоведхэм къы­­раIуалIэхэрэр зыщыгъэфедагъэхэр иIэубытыпIэу тхакIом ищыIэныгъэ ыкIи итворческэ гъогу къыриIотыкIыгъ.

Нэужым Iэнэ хъураем иIоф­шIэн ригъэжьагъ, ар зэрищагъ театроведэу, АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу Шъхьэлэхъо Светланэ.

КIэрэщэ Тембот литературнэ гушъхьэлэжьыгъэ инэу къыгъэнагъэр къызфагъэфедэзэ, Iэнэ хъураем хэлэжьэрэ шIэныгъэлэжьхэм тхакIом итворчествэкIэ яеплъыкIэхэр къыраIотыкIыгъэх.

Iофтхьабзэм апэрэ къиIотыкIыныр къыщишIыгъ Адыгэ къэ­ралыгъо университетым адыгэ филологиемкIэ икафедрэ ипащэу, филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу Унэрэкъо Рае. «КIэрэщэ Тембот ыкIи адыгэ фольклорыр» зыфиIорэ темэр ащ къыриIотыкIыгъ. Iэнэ хъураем хэлажьэхэрэм КIэрэщэ Тембот адыгэ фолькористикэмкIэ Iофышхоу ылэжьыгъэр аригъашIэ зэрэшIоигъор, ищыIэныгъэ зэрэщытэу лIым илъэпкъ зэрэфигъэлэжьагъэр къыIуагъ. Фольклорыр зэриугъоижьыгъэр, зэрэзэригъэкIужьыгъэр, адыгэ лъэпкъым ыгу, ыпсэ а зэкIэми зэрахэлъыр зэхишIэу, фольклорыр ухъумэгъэным зэрэфэлэ­жьагъэр кIигъэтхъыгъ. Адыгэ научнэ-ушэтэкIо институтым КIэращэр идиректорэу зэрэщытыгъэр, лъэпкъым игушъхьэкIэн бай зэрилъэпIагъэр, Тембот Адыгэ хэкум ипсэупIэхэм экспедициехэр 3 — 4 фэдизрэ зэращызэхищагъэр, пшысэхэр, тхыдэхэр, хъишъэхэр тэрэзэу угъоижьыгъэнхэм лъэшэу ынаIэ зэрэтетыгъэр, фольклор текстхэр урысыбзэкIэ зэдзэкIыжьыгъэнхэми ар зэрахэлэжьагъэр Унэрэкъо Рае къыIотагъэх.

Мы IофшIэн мыпсынкIэр — зэдзэкIыныр зэшIохыгъэнымкIэ анахь зишIуагъэ къэкIуа­гъэр Ростов щыпсэущтыгъэ зэдзэ­кIакIоу Максимовыр арэу зэрэщытыр хигъэунэфыкIыгъ. Рае монографие ушъагъэу къыдигъэ­кIыгъэм КIэращэмрэ Максимовымрэ зэрэзэфатхэщтыгъэхэр къэзыушыхьатырэ письмэхэр зэрэдэхьагъэхэр, 58-рэ КIэращэм илитературнэ музей зэрэчIэ­лъыр къыIуагъ.

Iэнэ хъураем «Нравственно-эстетическая концепция человека в произведениях Т. Керашева» зыфиIорэ докладыр къыщишIыгъ гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым литературэмкIэ иотдел ипащэу ЩэшIэ Щамсэт. Нэбгырэ пэпчъ шIу горэ хэлъэу къызэрэхъурэр, КIэрэщэ Тембот апшъэрэ гъэсэныгъэ дэгъу Москва экономикэмкIэ зэрэ­щызэригъэгъотыгъагъэр, «Интернационалыр» адыгабзэкIэ зэрэзэридзэкIыгъэр, гъэтхапэм и 8-м, 1923-рэ илъэсым хэку гъэзетым иапэрэ номерэу къы­дагъэкIыгъэм ар зэритыгъэр къыIотагъ. Джащ къыщегъэжьагъэу Тембот иадыгэ лъэпкъ филэжьырэр шIомакIэу, чэщи мафи лъэпкъ гупшысэр зыдиIыгъэу зэрэщыIагъэр, тхакIом итворчествэ зэрэщытэу лъэпкъым ынапэ, ащ илъэшыгъэ-дэхагъэ, игумэкI-гупшысэ, лIэшIэгъухэм ащызэIуигъэкIэгъэ гушъхьэ­баиныгъэр ипроизведениехэм къащыриIотыкIыныр тхэкIошхом зэрэфэлъэкIыгъэр Щамсэт кIигъэтхъыгъ.

АКъУ-м адыгэ филологиемкIэ икафедрэ идоцентэу, шIэныгъэ­лэжьэу Хъуажъ Нуриет «Т. КIэ­ращэм ипроизведениехэм пIуныгъэ мэхьанэу ахэгощагъэр» зыфиIорэ темэр къыриIоты­кIыгъ. Адыгэ лъэпкъым пIуныгъэм мэхьанэшхо ритэу ыкIи лIэужыкIэм ифэшъошэ пIуныгъэ егъэгъотыгъэнымкIэ Iофышхо зэрилэжьыщтыгъэм игугъу къы­шIыгъ, тхакIом лъэшэу фэкъулаеу а зэкIэ ипроизведениехэм зэрахигощагъэм анаIэ тыраригъэдзагъ, уцIыфыныр сэнэхьат ялыеу лъэпкъымкIэ зэрэщытыгъэр ыкIи къызэрэнэжьырэр Нуриет игущыIэ щыкIигъэтхъыгъ.

МэфэкIым изещакIоу Шъхьэлэхъо Светланэ Iофтхьабзэм хэлажьэхэрэм агу къыгъэкIы­жьыгъ КIэрэщэ Тембот баиныгъэу адыгэ лъэпкъым къыфи­гъэнагъэр ылэжьынымкIэ гуп­шысэгъу-IэпыIэгъу емызэщыжьэу тхакIом ишъхьэгъусэу Зузэ къызэрэготыгъэр, мы бзылъфыгъэ Iушым ихьатыркIэ тхэкIо­шхом и Литературнэ музей, мыжъобгъоу иунэ тетыр, саугъэ­тыр къызэрэзэIуахыгъэхэр, КIэрэщэ Зузэ щэIэфэ, лъэшэу гъунэ лъифэу, музеим иIофшIэн зэрэлъыплъэщтыгъэр, ифонд хигъахъоу, ренэу мэхьанэ зиIэ тхыгъэхэр къыгъотыжьхэзэ зэраритыщтыгъэр, КIэрэщэ Тембот насыпышхо зэриIагъэр, къакIэ­хъухьагъэхэр еджэгъэ-гъэсэгъэ цIыфышIухэу зэрэщытхэр къы­Iуагъ, КIэрэщэ Тембот иунэ­гъуашъхьэ лъэпсэ дахэ зэриIэм а зэпстэур ищысэу ылъытагъ.

Iэнэ хъураем хэлэжьагъэх ыкIи къиIотыкIын зэфэшъхьаф­хэр къыщашIыгъэх философие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу, Мыекъуапэ и Гупчэ тхылъеджапIэ иотдел иметодистэу Тыгъу Рэмэзан, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтым ишIэныгъэлэжьхэу, литературэмкIэ отделым иIофы­шIэхэу Шэуджэн Тэмарэ, ШэкIо Мирэ, Сытымэ Сарэ, ЖакIэмыкъо Зарим, АКъУ-м адыгэ филологиемкIэ икафедрэ идоцентэу, филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Ахъмэт Джульеттэ.

МэфэкI Iэнэ хъураем щыIагъэх ыкIи тхакIоу Т. КIэращэм ипроизведениехэм къахэхыгъэ пычыгъохэм IупкIэу къяджагъэх искусствэхэмкIэ колледжым итеатральнэ къутамэ истудентхэр, ахэм ахэтыгъ АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, театрэ отделением ипащэу Ацумыжъ Сарэ.

Мамырыкъо Нуриет.