Ижъырэ лъэхъаным къыщегъэжьагъэу адыгэхэм шы спортым мэхьанэшхо раты. Зэнэкъокъухэр сыдигъуи гъэшIэгъонэу макIох.

Къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъугъэм фэгъэхьыгъэ шыгъачъэхэр Адыгэ Республикэм игъэкIотыгъэу щызэхащагъэх. Абхъазым, Темыр Осетием — Аланием, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, Краснодар ыкIи Ставрополь крайхэм, Адыгеим яспортсменхэр, лъэпкъ IэпэIасэхэр, культурэмрэ искусствэмрэ яIофы­шIэхэр хэлэжьагъэх. Шыухэр шыгъэчъапIэм яшъып­къэу щызэнэкъокъугъэх.

Тарихъым щыщ

Адыгэ шыум пэсэрэ лъэхъаным къыщегъэжьагъэу лъэпкъ шэн-хабзэу зэрихьэхэрэр, шыум иIашэ мэхьанэу ритырэр театрализованнэ шIыкIэм тетэу Нако Феликс къыгъэлъэгъуа­-гъэх. Къэбэртэе-Бэлъкъарым ар къи­кIыгъ. Адыгэ шъуашэр зэкIужьэу щыгъэу лъэпкъым итарихъ щыщ пычыгъохэр IупкIэу къыIотагъэх. Къамэр, сэ­шхор — ахэр шыум нахь ищыкIагъэхэм ащыщыгъэх. Зыкъиу­хъумэн фае зыхъукIэ анахь псынкIэу къызыфигъэфедэщтыгъэр къамэр ары.

Къамэхэр ятеплъэкIэ зэфэшъхьафыгъэх. ГущыIэм пае, плъыжьышъор, шIуцIэр. ШIухьафтын ышIыщт къамэр хэушъхьафыкIыгъэу щытыгъ.

Лъэпкъ IэпэIа­сэхэр

Адыгэ шъуашэхэр зышIырэ Бэджэкъо Бэлэ къызэрэтиIуа­гъэу, лъэпкъ шъуашэмкIэ къэпIотэн, цIыфхэм ябгъэшIэн плъэ­кIыщтыр макIэп. Бзылъфыгъэм исае кIэракIэу пчэгум къызихьэкIэ гур зыфещэ, къа­шъом зыхилъасэкIэ шъуашэм тамэу ритырэм уегъэгушхо.

Джамбэчые щыпсэурэ ЛIышэ Ахьмэд пхъэм, гъучIым, нэмыкI­хэм ахишIыкIырэ пкъыгъохэр лъэпкъ тарихъым, искусствэм яIотакIох. Адыгэ унагъом ипсэукIэ, нахьыпэкIэ щыIакIэу иIа­гъэр сурэтэу ышIыгъэхэм гурыIогъошIоу къащегъэлъагъо. Адыгэ щагум, унэу ащ дэтым, псэуалъэ­хэм ясурэтхэр пхъэм хишIыкIыгъэх. Унагъом ищыкIэгъэ Iэмэ-псымэхэр дахэх. Шыгъачъэм ипэгъокIэу сурэт дахэ пхъэм хишIыкIыгъ — шым итеплъэ гур зыфещэ.

Лъэпкъ тхыпхъэхэр, шIухьафтын ашIырэ адыгэ IэшIагъэхэр Теуцожь Фатимэ, нэмыкIхэм лъэгъупхъэхэу къагъэлъэгъуа­гъэх.

Щэрджэс шыу

Шыухэм яIэпэIэсэныгъэ хэ­ушъхьафыкIыгъэу къагъэлъагъо­зэ, гъучI шъондырхэм ябгъукIох, Iашэр агъэфедэзэ чыр паупкIы, пэрыохъум елъэх, пчыр уарзэм хасэ, нэмыкI шIыкIэхэр къагъэлъагъох.

ОсэшI купым ипащэу Нако Феликс зэфэхьысыжьхэм къащыхигъэщыгъ щэрджэс шыу анахь дэгъур къыхахыным фэшI зэгъэпшэнхэр зэрашIыгъэхэр. Шыур зэрэфэпагъэм, Iашэр зэрихьаным зэрэфытегъэпсыхьагъэм, шым уанэр зэрэтелъым, шыум иIэмэ-псымэхэм ятеплъэ, шхомлакIэр зэгъэфагъэу зэрэщы­тым, фэшъхьафхэм уасэ афа­шIыгъ. Шыухэр зэхэтхэу къэ­чъагъэх.

Апэрэ чIыпIэр Бэгъэдыр Артур фагъэшъошагъ. Зэнэкъокъум еплъыхэрэм адыгэ шыухэм ащыщэу анахьэу агу рихьыгъэр Тхьаркъохъо Тимур. Лъэпкъ IэпэIасэу Бэджэкъо Бэлэ ихэушъхьафыкIыгъэ шIухьафтынэу адыгэ быракъэу жъогъо 12-р къызыхэлыдыкIырэр Къэрэщэе-Щэрджэсым къикIыгъэ Къош Эльдар фигъэшъошагъ.

Мамыр тыгъэр къафепсы

Адыгэ Республикэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэу Шъхьэлэхъо Аскэр, республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» ипащэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан гущыIэгъу тафэхъугъ.

— Зэнэкъокъум еплъыгъэх Тыркуем, Сирием, Израиль, Абхъазым къарыкIыгъэхэр. Темыр Осетием — Аланием, Ростов хэкум, Ставрополь краим, Ермэлхьаблэ, Краснодар, Геленджик, хы ШIуцIэ Iушъом щыпсэурэ шапсыгъэ­хэм, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым, ДАХ-м, нэмыкIхэм ялIыкIохэр, — къы­тиIуагъ Шъхьэлэхъо Аскэр. – Зэхахьэм зэфищэгъэ лъэпкъхэм язэIукIэгъухэр гум дахэкIэ къи­нэжьынхэу кIуагъэх.

Владикавказ шыхэмкIэ итеатрэу «Нартхэм», мотофристайл­хэм якомандэ театрализованнэ къэгъэлъэгъонхэр зэхащагъэх. Мотоциклэм тесым шIыкIэу «саль­тор», фэшъхьафхэри къы­шIыхэ зыхъукIэ, спортсменхэм яIэпэIэсэныгъэ гъунапкъэ имыIэу олъытэ.

— Гум имыкIыжьыщт мэфэкIышхом теплъыгъ, — къытиIуагъ Къэрэщэе-Щэрджэсым и Адыгэ Хасэ итхьаматэу Аслъэнэ Алый.

Зэнэкъокъур

Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэнэкъо­къум хэлажьэхэрэм къафэгу­шIуагъ. «ХьакIэхэм, Адыгеим щыпсэухэрэм шIоу щыIэр къа­дэхъунэу, IофшIэным гъэ­хъагъэу щашIырэм хагъэхъо­нэу, псауныгъэ пытэ яIэнэу афэсэIо», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Едзыгъуи 8-мэ спортсменхэр ащызэнэкъокъугъэх, сомэ 1800000-рэ хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къыдэзыхыгъэхэм аратыжьыгъ.

Ти ЛIышъхьэ ыцIэкIэ щыIэгъэ къэчъэгъум метрэ 2400-рэ къы­щакIугъ. Шыоу Юрий Кулинич, шым ыцIэр Алустон, апэрэ чIыпIэр фагъэшъошагъ. КъумпIыл Мурат ыкIи Тыркуем и Лъэпкъ ЗэIукIэшхо идепутатэу Байбатур Мурат, спортсменхэм афэгу­шIуагъэх, шIухьафтынхэр аратыжьыгъэх.

АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм, къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъугъэм, Урысыем Iоф­шIэнымкIэ и ЛIыхъужъэу МэщбэшIэ Исхьакъ ыцIэкIэ агъэнэфэгъэ шIухьафтынхэм, Хэгъэгум и УхъумакIохэм, Адыгеимрэ Краснодар краимрэ ядинлэжьхэм, фэшъхьафхэм яшIухьафтынхэм шыухэр афэбэнагъэх.

Шыхэу Казбич, Победит, Щагъдый, Званка, Леди Винер Слав, Эклипс, Лик Зевса, Кинтаро, Музафарэль, Зарик, фэшъхьаф­хэм хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къыдахыгъэх.

АР-м и Парламент и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, АР-м иинспектор шъхьаIэу Сергей Дрокиныр, Урысыем и Къэралыгъо Думэ идепутатэу Хьасанэкъо Мурат, Мыекъуапэ иадминистрацие ипащэу Геннадий Митрофановыр, нэмыкI хэбзэ къулыкъушIэхэр, общественнэ движениехэм ахэтхэр, фэшъхьафхэри зэхахьэм хэлэжьагъэх.

ЕмтIылъ Нурбый.