Адыгэ шъуашэм и Мафэ гъэтхапэм и 20-м, 2014-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу Адыгэ Республикэм Iоныгъом и 28-м щыхагъэунэфыкIы.

Мы мафэр анахь мэфэкI дахэу тиIэ хъугъэхэм ащыщ, сыда пIомэ лъэпкъ шъуашэр, щэч хэлъэп, зые лъэпкъым ыпсэ, ыгу атешIыкIыгъ.

Адыгеир къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъурэм адыгэ лъэпкъ шъуашэм имэфэкIи дештэ; а зэкIэ тэ титарихъ, тикультур, ахэр упкIэпкIыгъэу тшIэнхэ фае.

АР-м и Лъэпкъ тхылъеджапIэ мы мэфэкIымкIэ къэгъэлъэгъон игъэкIотыгъэ «Гармония и дух народа в его костюме» ыIоу къыщызэIуихыгъ, ащ Iоф да­шIагъ библиотекарь хъупхъэхэу ГъукIэлI Асиет, Айтэчыкъо Рузан, нэмыкIхэми.

ЗэлъашIэрэ усакIоу, тхэкIо цIэрыIоу МэщбэшIэ Исхьакъ иусэу «Черкеска» ар къызэ­Iуехы:

… Не зря джигит тобой гордится,

Черкеска белая, как снег,

Когда он, легкий, словно птица,

На скачках обгоняет всех.

Ары, адыгэ хъулъфыгъэ ыкIи бзылъфыгъэ шъуашэхэр ядэхэгъэ-кIэрэкIагъэкIи, яамал зэфэшъхьафхэмкIи, тарихъ охътэ­шхоу къакIугъэмкIи хъишъэм хэхьагъэх.

МэфэкI къэгъэлъэгъонэу краеведческэ ыкIи лъэпкъ литературэмкIэ отделым къыщагъэхьазырыгъэри пшъхьапэ. ЗэхэщакIохэм мыщ фэдэ Iоф­тхьабзэмкIэ адыгэ шъуашэр цIыфхэм нахь апэблагъэ ашIы ыкIи ар зые адыгэхэм ятарихъ, якультурэ афыраIотыкIымэ ашIоигъуагъ.

Ижъ-ижъыжьым къыщыублагъэу зэкIэ КавказымкIэ анахь шIыкIэшIо-IэпкIэ-лъап­кIэхэу, ятеплъэ-шъуашэкIэ зэдиштэхэу ыкIи къахэщхэу, хэткIи щысэ хъухэу (модэм изехьакIохэу) адыгэхэр щалъытагъ. ЗекIо тишъолъыр къакIощтыгъэ зыплъыхьакIохэм ыкIи шIэныгъэлэжьхэм а зэкIэ кIэзыгъэнчъэу къатхыжьыгъ, адыгэхэм ялъэпкъ шъуашэ игъэтхъыхьэгъэ-лъэгъупхъагъэ яIофшIагъэхэм ащакIагъэтхъыгъ.

Шъуашэм черкесхэм яшэн-хабзэ къыреIотыкIы: хъулъфыгъэхэм – ялIыгъэ, бзылъфыгъэхэм – яшыкIэшIогъэ-лъэгъуп­хъагъэ. Адыгэ цыем ыкIи бзылъфыгъэ саем зэкIэ цIыфым ипкъышIо-лышIуагъэ кIагъэтхъы, ищыгъэхэу, шъхьэлъытэжьхэу, Iушхэу зэрэщытхэм шъуашэр фэшIушIэ. Адыгэ шъуашэр адыгэ бзылъфы­гъэм ыIапэмэ агъэчъыщтыгъ. Дышъэ­идагъэр зэфэдэкIэ бзылъфыгъэ шъуашэм щагъэфедэщтыгъ, ащ нэмыкIэу чысэхэр, уанэр, Iалъмэкъжъыехэр дышъэ ыкIи тыжьын IуданэкIэ агъэкIэракIэщтыгъэх.

Адыгэхэм яжъи якIи зыфэмыIэпэIасэхэ щыIагъэп. Хъулъфыгъэ цыери Iэ нэсыгъэу умышIэнэу дыгъагъэ, ыгупэкIэ цыем хьазырылъэ джыбэжъыехэр, пщынэкум фэдэу, тедэгъагъэх, цыем шъо бгырыпхыр тыжьын чыIушхо­хэмкIэ гъэдэхагъэу телъыгъ, адыгэ хъурышъо паIом а зэкIэ зэригъэкIужьыти, зыщыгъым ынапи, игъэпсыкIи хъупкъэ афишIыщтыгъ.

Къэгъэлъэгъоным шъуашэм фэгъэхьыгъэ тхылъ дэгъубэ хэтэлъагъо: Азэмэтэ Минкъутас итхылъышхоу «Адыгский народный орнамент», «Золотое шитье адыгов» зыфиIоу автор куп — Н. Теуцожьым, М. Хьабэхъум, С. Унэрэкъом, А. Къо­цым, Р. Хьанэхъум — зэдызэхагъэуцуагъэр, «Мир искусства и культуры адыгов» (автор-зэхэгъэуцуакIор М. Гъу. Къуекъу), нэмыкIхэри.

Экспозициер тхылъеджапIэм къэкIорэ пстэумэ – шIэныгъэлэжьхэм, тхакIохэм, сурэтышI­хэм, кIэлэегъаджэхэм, студентхэм ашIогъэшIэгъонынэу, ана­хьэу адыгэ лъэпкъ культурэр куоу зышIэмэ зышIоигъохэм къашъхьэпэнэу тэгугъэ.