Адыгэ къуаем ия ХI-рэ фестиваль-зэнэкъокъу тыхэлажьэзэ, культурэм, спортым, фэшъхьафхэм Iоф ащызышIэхэрэм гущыIэгъу тафэхъугъ.

— Къэбэртэе-Бэлъкъарыр къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу зы­псэурэр илъэси 100 зэрэхъу­гъэм фэгъэхьыгъэ мэфэкI зэхахьэм Адыгеим иансамблэ цIэрыIохэу «Налмэсыр», «Ислъамыер», Кавказ шъолъырым итворческэ купхэр, нэмыкIхэри хэлэжьа­гъэх, — къытиIуагъ Абхъазым изаслуженнэ артистэу, Адыгэ Республикэм инароднэ арти­стэу НэмытIэкъо Аслъан. — Къош республикэм тыфэгу­шIуагъ. Бысымхэм яхэхъоныгъэ­хэм нахь куоу тащагъэгъуазэ, тарихъым ыкIи культурэм япхы­гъэ чIыпIэ­хэр тагъэлъэгъухэ ашIоигъуагъ, ау адыгэ къуаем имэфэкI «Налмэсыр» зэрэхэлэжьэщтым фэшI чэщым къэдгъэзэжьыгъ.

— «Налмэсыр» дунаим щыцIэрыIу, — зэдэгущыIэгъур лъе­гъэкIуатэ республикэ об­щест­веннэ движениеу «Адыгэ Ха­сэм» и Хэсашъхьэ хэтэу Ацумыжъ Юсыф. — Тэхъутэмы­къое районым сыкъикIыгъ. «Налмэсым» икъашъохэм сигуа­пэу ся­плъыщт, адыгэ къуаем ехьы­лIэгъэ къэбархэм сядэIущт.

Концертхэр къытынхэу «Налмэсыр» гъогу зытехьэкIэ артистхэм адыгэ къуаер, ащ хэшIыкIыгъэ гъомылапхъэхэр зы­даштэх. Къуаем ехьылIэгъэ къэбархэр къызэфаIуатэхэзэ, янэ-ятэхэм, нэнэжъ-тэтэжъ пIа­шъэхэм, фэшъхьафхэм ягугъу ашIы, тарихъым епхыгъэ хъу­гъэ­-шIагъэхэр зэрагъашIэх. Адыгэ къуаер лъэпкъым игъомылэпхъэ шъхьаIэхэм ахалъы­тэныр шэнышIу афэхъугъ.

Щагухэр дахэх

Къалэхэм, районхэм ящагу­хэу фестивалым къыщызэIуахыгъэ­хэр зэтегъэпсыхьагъэх. Лъэпкъ шэн-хабзэхэм зэрадиштэхэрэм фэшI анахь дахэр къыхэгъэщыгъуаеу осэшI купым хэтэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан, Мэт Иринэ къытаIуагъ.

Красногвардейскэ районым ятIонэрэ чIыпIэр фагъэшъошагъ. Щагум идэхьапIэ адыгэ шъуа­шэкIэ фэпэгъэ ныбжьыкIэхэр щытлъэгъугъэх. ХьакIэхэм щыгъу-пIастэр апагъохы. Щагум адыгэ орэдышъохэр щэIух, къы­щэшъох. ПщэрыхьакIохэр бэ мэхъух. Нэбгырэ пэпчъ иIоф­шIэн гъэнэфагъэ. Хьалыжъор зыгъэжъэрэ бзылъфыгъэм къы­зэриIуагъэу, машIом уIутэу упщэ­рыхьэ зыхъукIэ гъомы­лапхъэр дэгъоу зэрэпшIыщтым упылъ.

Теуцожь районымкIэ КIыкI Мирэ, Цундышк Зуриет адыгэ къуаер зыхэлъ шхыныгъохэм ягъэхьазырын фэгъэхьыгъэ зэ­нэ­къокъум хэлэжьагъэх, хагъэу­нэфыкIырэ чIыпIэхэр къахьы­гъэх.

Зэгъэпшэнхэм уагъэгъуазэ

Къэзэнч Гощнагъо Очэпщые щыщ. Илъэсыбэ хъугъэу адыгэ къуаем ифестиваль зэрэхэла­жьэ­рэр, зэнэкъокъур нахь гъэшIэ­гъон зэрэхъугъэр къытфи­Iотагъэх.

Къуаер изыхырэ бзылъфы­гъэхэр, шхыныгъохэр зыгъэхьазырхэрэр Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, зэхэщэкIо купым хэт къулы­къушIэхэм гущыIэгъу афэхъу­гъэх. Къэзэнч Гощнагъо зэ­ри­лъытэрэмкIэ, адыгэ къуаем ишъэфхэр зэбгъэшIэнхэм фэшI уемызэщэу ипхын фае. Зэгъэ­пшэнхэр пшIынхэр нахьышIу.

М. КIыкIым игуап

Адыгэ къуаер зыхэлъ гъомылапхъэхэр гъэхьазырыгъэнхэм, Iанэм дахэу къыщыгъэлъэгъогъэнхэм яхьылIэгъэ зэнэкъокъум КIыкI Мирэ апэрэ чIыпIэр къыщыдихыгъ, Теуцожь районымкIэ Псэкъупсэ щэпсэу.

— Фестивалым хэлэжьа­гъэхэм яшIэныгъэ хагъэхъуа­гъэу сэлъытэ, — къытиIуагъ КIыкI Мирэ. — ТиунагъокIэ мэлхэр, чэмхэр тиIэх. ЗэгурыIоныгъэ тхэлъэу тэлажьэ. ПшъэшъиплI спIугъэ, зэкIэми апшъэрэ еджа­пIэхэр къаухыгъэх. Экономикэм, юриспруденцием, нэмыкI­хэм афэгъэхьыгъэ шIэныгъэхэр зэрагъэгъотыгъэх. ТиунагъокIэ лъэшэу тафэраз ти ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат, Адыгэкъалэ иадминистрацие ипащэу ЛIыхэ­сэ Мыхьамодэ, нэмыкIхэу IэпыIэгъу къытфэхъухэрэм.

Къалэхэм, районхэм ящагу хэхыгъэхэм КъумпIыл Мурат адахьэзэ адыгэ къуаем ифестиваль хэлажьэхэрэм гущыIэгъу зэрафэхъугъэр КIыкI Мирэ, нэ­мыкIхэм лъэшэу агу рихьыгъ. Теуцожь районым иадминистрацие культурэмкIэ и ГъэIорышIапIэ ипащэу Теуцожь Мариет ынаIэ тыридзагъ адыгэ къуаер изыхыхэрэм, шхыныгъо­хэр хэзышIыкIыхэрэм япчъагъэ зэрэхэхъуагъэм, Iофым сэнэхьат зэфэшъхьафхэр зиIэхэр пылъых.

Уитарихъ ошIа?

Адыгэ къуаем ифестиваль республикэм итарихъ, культурэ, спортым, нэмыкIхэм афэгъэ­хьыгъэ зэнэкъокъухэр щызэхащагъэх. УпчIэхэм яджэуапхэр анахь дэгъоу къязытыжьыгъэхэм шIухьафтын лъапIэхэр афагъэшъошагъэх. Адыгэ Респуб­ли­­кэм и Гимн зыусыгъэхэм, тхэкIо цIэрыIохэм, Адыгеим икъушъхьэ­хэм, чIыпIацIэхэм, нэ­мыкIхэм упчIэхэр афэгъэхьыгъагъэх. Кощхьаблэ, Тэуйхьаблэ, Яблоновскэм, фэшъхьаф псэу­пIэхэм ацIэхэр джэуапхэм къа­щараIуагъэх. Владимир Невзоровыр спортым къыщыхагъэ­щыгъ. ЧIыгушъхьэ тикъушъхьэ­хэм анахь лъаг. Теуцожь районым культурэмкIэ и Унэ ихудожественнэ пащэу Iэшъынэ Оксанэ апэрэ чIыпIэр къыдихыгъ. ШIухьафтын лъапIэу электросамокатыр фагъэшъошагъ.

— УпчIэ гъэшIэгъонхэр къытатыгъэх. Адыгеим итарихъ на­хьышIоу тшIэным фэшI ащ фэдэ зэнэкъокъухэр тищыкIа­гъэх, пащэхэм тафэраз, — къы­тиIуагъ Iэшъынэ Оксанэ.

Зэнэкъокъум изэхэщэкIо куп ыцIэкIэ хагъэунэфыкIырэ чIыпIэхэр къыдэзыхыгъэхэм КIыкI Артур шIухьафтынхэр ариты­жьыгъэх. ЗэкIэ хэлэжьагъэхэм «тхьашъуегъэпсэу» ариIожьыгъ.

Адыгэ къуаем фэгъэхьыгъэ тхыгъэхэр нахьыбэрэ гъэзетым къыщыхэтыутын фаеу зылъытэрэ бзылъфыгъэхэм ягупшысэхэр тшIогъэшIэгъоных. Адыгэ къуаер дунаим нахьышIоу щашIэным фэшI Iофым лъапсэ фэхъурэм, къуаем идэгъугъэ епхыгъэ шъэф хэхыгъэхэр зэрагъэфедэхэрэм, фэшъхьафхэм яхьылIагъэхэр гум «щэчэрэгъух».

МэфэкIым узэфещэ

Урысыем атлетикэ онтэгъумкIэ и Федерацие игенеральнэ секретарэу Дмитрий Василен­кэм, Адыгэ Республикэм атлетикэ онтэгъумкIэ испорт еджапIэу Чыржьын Мухьарбый ыцIэ зыхьырэм ипащэу, спортымкIэ дунэе класс зиIэ мастерэу Сихъу Рэмэзан адыгэ къуаем ифестиваль тащыIукIагъ.

— ЯтIонэрэу Адыгеим сыкъэ­кIуагъ, — къытиIуагъ Д. Василенкэм. — Адыгэ къуаем идэ­гъугъэ адыгэ ныбджэгъухэм сы­­щагъэгъозагъ. ФашIэ иI, кIуа­­чIэр егъэпытэ. Атлетикэ он­тэ­гъумкIэ хэгъэгум и Спартакиадэ сымыкIоу Адыгеир къы­хэсхыгъ. Фестивалым лъэпкъ шэн-хабзэу щыслъэгъугъэр, кон­цертэу сызэплъыгъэр лъэшэу сыгу рихьыгъэх. ЦIыфыр зыгъэ­гъозэрэ къэбарэу зэхэс­хыгъэр еджэпIэшIум фэсэгъадэ. Сихъу Рэмэзан, Адыгеим нэIуасэу щы­сиIэхэм сафэраз. Рес­публи­кэм атлетикэ онтэгъумкIэ хэ­хъоныгъэхэр ешIых. Къэра­лыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир ­зы­псэурэр илъэси 100 зэрэ­хъурэм фэшI сышъуфэгушIо.

Фестивалым лIэужхэр, лъэпкъ­хэр зэфищагъэх, щы­Iэныгъэм иджэмакъэу тэлъытэ.

ЕмтIылъ Нурбый.