Адыгэ Республикэм изаслуженнэ артисткэу, опернэ ыкIи концертнэ-камернэ орэдыIоу, музыкэмкIэ кIэлэегъаджэу, усакIоу КIыкI Софие джырэблагъэ гущыIэгъу тыфэхъугъ.

— Мыекъуапэ сыщыщ, Санкт­Петербург сыщэпсэу. Кон­цертхэм, пчыхьэзэхахьэхэм са­хэлажьэ, — ищыIакIэ ты­щегъэгъуазэ КIыкI Софие.

— Дунэе фестивальхэм адыгэ орэдхэр ­ащыбгъэжъынчыгъэх. Зэхахьэхэм къатегущы­Iэба.

— Сигуапэу къэсIотэщт. Дунэе фестивали 3 Санкт-Пе­тербург щыкIуагъ. «Сияющие вершины Кавказа» зыфиIорэм Адыгэ Республикэм икомпо­зитор цIэрыIоу Нэхэе Аслъан ыусыгъэу «Сиорэд» зыфиIорэр къыщысIуагъ. Лъэпкъ зэфэшъхьафхэр зыхэлэжьэгъэхэ нэ-мыкI фестивальхэм адыгэ орэдхэр ащызгъэIугъэх.

— Фестиваль инхэр бэмэ еджапIэ афэхъух. Сыда анахьэу къащыбдэ­хъугъэр?

— ЗэхэщакIохэм сызырагъэ­благъэм, адыгэ культурэмрэ искусствэмрэ ябаиныгъэ щыщ пычыгъохэр цIыфмэ зэхяз­гъэхынхэу мурад сшIыгъагъэ. Iэгу къызэрэсфытеуагъэхэм да­кIоу, концерт ужхэм нэ­бгырабэ гущыIэгъу къызэрэс­фэхъугъэм сигъэгушIуагъ. Нэхэе Аслъан произведениер дахэу зэригъэфагъ. Орэдыр къэIо­гъошIоу ыгъэпсыгъ.

— Адыгэ музыкэр дуна­им нахьышIоу щашIэным уиIахь хэошIыхьэ. ЕгъэжьапIэм ылъапсэ мэпыта?

— Искусствэр зыгу рихьы­хэрэм джэуапыр нахьышIоу къаIощт. Сэ сипшъэрылъ згъэцакIэзэ, тапэкIи орэд къэсIощт.

Тхылъым илъэтегъэуцу

— Лъэпкъхэм я Унэу Санкт-Петербург дэтым Тхьабысымэ ­Умарэ иорэдхэр зыдэт тхылъым илъэтегъэуцо узэрэщыхэлэжьагъэр ­тэшIэ.

— «Орэдыр о зигъэгъус» зыфиIорэ тхылъыр ары зыте­гущыIагъэхэр. Музыкальнэ редакторыр, орэдхэр зэзыгъэфагъэр Артем Пысь. Ар Мые­къуапэ щыщ, Урысыем иком­позиторхэм я Союз хэт.

— Зэхахьэм къыщыпIогъэ орэдхэм ацIэ къытфеIоба.

— «Адыгэ хэку», «Орэдыр о зигъэгъус», «Осыр къесы», «Сол­датым къытхыгъэ ­письмэр», нэмыкIхэри тхылъым къыдэ­хьагъэх. Орэдхэм ащыщхэр сигуапэу концертхэм ахэсэ-­ гъа­хьэх.

— Санкт-Петербург Адыгеим пэчыжь. КIыкI Софие къэлэшхом щы­зэхахэу олъыта?

— Тилъэпкъ мэкъамэхэр дахэх. Орэдыр зэ зэхэзыхырэр ятIонэрэу едэIу шIоигъоу концертым къэкIуагъэу сыIокIэ…

Софие иорэдхэр

— УигущыIэхэм атехыгъэ орэдхэри къэоIох. Сыда ащ уфэзыщагъэр?

— Гум «щычэрэгъурэ» гу­пшысэм тамэ епты пшIоигъоу бэрэ къыхэкIы. Усэ цIыкIухэр нахьыпэкIи сыусыщтыгъэх, ау цIыфхэм зэхахэу къасIощты­гъэ­хэп. Адыгеим фэгъэхьы­гъэхэр, «Моя Родина» зыфи­Iорэр, ным ехьылIагъэр, нэ­мыкIхэри концертхэм къащы­сэIох.

— «Нанэ ишIулъэгъу» зыфиIорэр къахэдгъэщы­нэу сыфай.

— Синэнэ дахэ ренэу гукIэ зэрэслъэгъурэм, сипкIыхьапIэ­хэм зэрахэтым, синанэ ишIу­лъэ­гъу тыгъэнэбзыеу къызэ­рэслъыIэсырэм, ымэкъэ шъабэ зэрэзэхэсхырэм орэдыр афэ­гъэхьыгъ, зыусыгъэр Артем Пысь.

— Ным исаугъэт Мые­къуапэ шIэхэу щагъэу­цущт. Республикэ об­щественнэ движениеу «Адыгэ Хасэр» ащ кIэщакIо фэхъугъ.

— Ар дэгъу. Сыгу къызде-Iэу синанэ иорэд саугъэтым ыпашъхьэ къыщысIощт. Саугъэ­тым цIыфхэр зэфищэщтых.

Лъэпкъ Iофыгъохэр

— Узыхэлэжьэрэ зэха­хьэ­хэр сыд фэдэхэу гум къинэжьыхэра?

— Адыгэ къашъом итеатрэу «Нартым» ипчыхьэзэхахьэхэр Санкт-Петербург щызэхащэх. Адыгеим икомпозитор цIэрыIоу Анзэрэкъо Чеслав иорэдэу «Адыгэ шъуаш» зыфиIорэр зэхахьэхэм къащысэIо. «Сиорэд» зыфиIорэми есэгъэдэIух. Ансамблэм хэтхэр, искусствэр зышIогъэшIэгъонхэр орэдхэм къадэшъох. Москва сызэкIом, адыгэхэм яфонд щыкIогъэ зэхахьэм «Адыгэ шъуашэр» къыщысIуагъ. Еджэныр къэзыухыгъэ адыгэ студентхэр, нэмыкIхэр къытэдэIугъэх.

— Псэ зыпыт зэIукIэ­гъухэр орыкIэ сыда?

— Псэм сыдигъуи тамэ ищыкIагъ. Адыгэ шъуашэр зыщыгъ ныбжьыкIэхэм япчъагъэ зэрэхахъорэр, лъэпкъ шэн-хабзэхэр зэрахьэхэзэ купхэр зэрэзэIу­кIэхэрэр сэлъэгъу. Ар сэркIэ гушIуагъо, сиорэдхэмкIэ цIыфхэм салъэIэсы.

— СурэтышI-модельер цIэрыIоу СтIашъу Юрэ къызэриIуагъэу, адыгэ шъуашэр щыIэныгъэм «къыщэгущыIэ».

— Езгъаджэхэрэм ащыщэу Владимир Бойковым «Адыифыр», «Абдзэхэ зекIо орэдыр», «Истамбыл икIыжьыр», нэ­мыкIхэри адыгабзэкIэ къеIох. Адыгэ шъуашэр, адыгэ орэдыр ашIодахэу къытэдэIурэр макIэп. Жэнэ Къырымызэ, КIы­шъэкъо Алим, фэшъхьафхэм ягущыIэхэм атехыгъэ орэдхэр сирепертуар хэтых.

— Мыекъуапэ упэчы­жьэу опсэуми, Адыгеир угу имыкIэу къысэпIуагъ.

— Мыекъуапэ сыщеджагъ, ансамблэ цIэрыIоу «Ислъамыем» орэд къыщысIуагъ. Композиторэу Нэхэе Аслъан, артистхэм сафэраз. Адыгэ орэдыр сэр-сэрэу къыхэсыдзэу, гум жьы фабэр къезгъащэу бэрэ къы­хэкIы.

— Къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъурэр игъэкIотыгъэу хэтэгъэу­нэфыкIы.

— МэфэкI ээхахьэхэм са­хэлэжьэн, орэд къащысIон симурад.

— Уигъэхъагъэхэм ахэбгъэхъонэу, уимурадхэр къыбдэхъунхэу тыпфэлъаIо.

— Тхьауегъэпсэу.

ЕмтIылъ Нурбый.