Адыгэ Республикэм иминистрэхэм я Кабинет изэIукIэу Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат тхьамэтагъор зыщызэ­рихьагъэр АР-м и Правительствэ зычIэт унэм тыгъуасэ щыкIуагъ. Шъолъырым социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ зэри­шIыщт лъэныкъо шъхьаIэхэмрэ лъэпкъ проектхэр, къэралыгъо программэхэр зэрагъэцакIэхэрэмрэ мыщ щатегущыIагъэх.

ЗэIукIэм хэлэжьагъэх АР-м и Къэралыгъо Совет – Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, АР-м и Премьер-министрэ ипшъэрылъхэр зыгъэцакIэу КIэрэщэ Анзаур, АР-м иминистрэхэм я Кабинет хэтхэр, му­ниципальнэ образованиехэм япащэхэр.

ЦIыфхэм ящыIэкIэ-псэукIэ зыкъегъэIэтыгъэнымкIэ Урысыем и Президентэу Владимир Путиным къыгъэуцугъэ пшъэ­рылъхэр игъом агъэцэкIэнхэу, ведомствэхэм язэдэлэжьэныгъэ агъэпытэнэу республикэм и ЛIышъхьэ афигъэпытагъ.

КIэрэщэ Анзаур зэIукIэм къызэрэщиIуагъэмкIэ, лъэпкъ проектхэмрэ программэхэмрэ ягъэцэкIэн пае мыгъэ респуб­ликэм сомэ миллиард 17,2-рэ фэдиз къыIукIэщт. Къихьащт илъэсым агъэцэкIэнэу зэкIахьэгъэ проектхэм анэмыкI Iоф­тхьабзэхэм апае джыдэдэм зэзэгъыныгъэхэр адашIыгъэх. Федеральнэ гупчэр яIэпыIэгъоу псауныгъэм икъэухъумэн цифрэ амалхэр щыгъэфедэгъэнхэмкIэ, республикэ унэ-интернатым иотделениеу нэбгырэ 250-мэ ателъытагъэм ишIын пае мылъку тедзэ къыхэгъэкIыгъэнымкIэ Iофыгъохэр зэшIуахыгъэх.

Федеральнэ гупчэр ягъусэу зекIонымкIэ кластерым изэхэщэн, лъэпкъ проектэу «ЗекIонымрэ хьакIэхэм дахэу апэгъо­кIыгъэнымрэ» зыфиIорэм хэ­хьэрэ Iофтхьабзэхэм ягъэцэкIэн япхыгъэ Iофыгъохэр зэшIуахых. Турист инфраструктурэм изе­гъэушъомбгъун телъытэгъэ проектхэмкIэ джыдэдэм шъо­лъырхэм язаявкэхэр аугъоих. ГущыIэм пае, республикэм и Тэхъутэмыкъое, и Джэджэ, инэмыкI районхэм зыгъэпскIыпIэхэр ащызыгъэпсы зышIоигъо­хэр щыIэх. Ащ пае предпринимательхэм сомэ миллиони 10-м нэсэу грантхэр аратын алъэ­кIыщт.

Министерствэхэм япащэхэр проектхэр зэрагъэцакIэхэрэм, социальнэ псэолъэ заулэмэ яшIын е ягъэцэкIэжьын зэрэ­кIорэм къатегущыIагъэх. ПсэолъэшIынымкIэ ауж къинэхэрэм нахь лъэшэу гъунэ алъафынэу пшъэрылъ афашIыгъ. Ар афэгъэ­хьыгъ къутырэу Тихоновым кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу, искусствэ­хэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу станицэу Ханскэм, псауныгъэр зыщагъэпытэрэ физкультурэ комплексэу псэупIэу Первомайскэм адашIыхьэрэм. Адыгеим и ЛIышъхьэ пшъэрылъ афи­шIыгъ Мыекъуапэ имикрорайонэу Восходым поликлиникэм ишIын щаухынэу.

АР-м экономикэ хэхъоныгъэ­мрэ сатыумрэкIэ иминистрэу Шэуджэн Заур АР-м социальнэ-экономикэ хэхъоныгъэ зэри­шIыщт Унэе программэр зэрагъэцакIэрэм, промышленнэ шъо­лъырыр Тэхъутэмыкъое районым зэрэщызэхащэрэм, экокурортэу «Лэгъонакъэ» иинфраструктурэ зэрагъэпсырэм къатегущыIагъ.

АР-м мэкъу-мэщымкIэ иминистрэу Къуанэ Анзаур къэралыгъо программэу «Къоджэ псэупIэхэм зэдиштэу хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэныр» зыфиIорэр зэрэпхыращырэм фэгъэхьыгъэу къыIотагъ. МыгъэкIэ мы лъэныкъом сомэ миллиард 1,5-м ехъу къыфыхагъэкIын ямурад. А мылъкур кIэлэцIыкIу IыгъыпIэ­хэм, газрыкIуапIэхэм, псырыкIуапIэхэм, автомобиль гъогу­хэм, ветеринар участкэм, фельдшер-мамыку IэзапIэм, гурыт еджапIэм испортзал, культурэмкIэ унэхэм яшIынрэ язэтегъэпсыхьанрэ апэIуагъэ­хьащт. ПстэумкIи псэолъэ 45-рэ ахэм къахеубытэ. Ахэм азыныкъо нахьыбэр агъэпсыгъах, сомэ миллиард 1,2-рэ фэдиз къызфагъэфедагъ. Программэм тетэу илъэсыр имыкIызэ IофшIэпIэ чIыпIэ миным ехъу зэхащэщт. IофшIэпIэ чIыпIэ 324-рэ зэхащэгъах.

КъумпIыл Мурат къуаджэхэм зэдиштэу хэхъоныгъэ ягъэшIыгъэным телъытэгъэ къэралыгъо программэмкIэ ауж къинэрэ муниципалитетхэм япащэхэм пшъэрылъ гъэнэфагъэхэр афишIыгъэх. ПсэупIэхэу Къэбыхьаблэ, Большесидоровскэм, Петровым ащагъэпсырэ фельдшер-мамыку IэзапIэхэмкIэ, къутырэу Краснэ Улькэм кIэлэцIыкIу IыгъыпIэу щашIырэмкIэ планхэр зэрагъэцакIэрэм лъэшэу гъунэ лъафы.

Ведомствэхэмрэ муниципалитетхэмрэ япащэхэм проект документацием игъэхьазырын нахь лъэшэу анаIэ тырагъэтын фаеу зэIукIэм щараIуагъ.

«Иублэгъум къыщегъэжьа­гъэу проектхэм ягъэцэкIэн егугъунхэ, проектированием илъэхъан зэкIэри къыда­лъытэн фае. Подряд организацием икъыхэхыни мэхьанэ ешъут. Ахэм чанэу шъуадэлажь, гуетыныгъэ фы­шъуи­Iэу Iоф шъушIэ. Къэралыгъо пшъэрылъхэр зэкIэ игъом ыкIи дэгъоу жъугъэцэкIэнхэ фае. Нахь псынкIэу проектхэр зэрэпхырышъущыщтым шъупылъ», — къыIуагъ КъумпIыл Мурат.

Апэрэ чэзыоу зэшIохыгъэн фэе пшъэрылъхэм ащыщ гурыт еджапIэхэм ягъэцэкIэжьын телъытэгъэ федеральнэ программакIэу илъэси 5-м къы­кIоцI гъэцэкIэгъэн фаер. Партиеу «Единэ Россиер» ары ащ кIэщакIо фэхъугъэр, хэгъэгум и Президент ащ къыдыригъэ­штагъ. АР-м гъэсэныгъэмрэ шIэныгъэм­рэкIэ иминистрэ ипшъэрылъхэр зыгъэцакIэу Евгений Лебедевым зэIукIэм къызэрэщиIуагъэмкIэ, мыгъэ гурыт еджэпIи 10-мэ гъэ­цэкIэжьын IофшIэнхэр ара­шIылIэщтых. Графикым диштэу гъэцэкIэжьынхэр макIох, унэ кIоцI IофшIэнхэр тыди щаухыгъэх. 2023-рэ илъэсым пае заявкэхэр зэхагъэуцоу джыдэ­дэм рагъэжьагъ, къэкIорэгъым гурыт еджэпIи 7 агъэцэкIэжьынэу рахъухьэ.

ГъэцэкIэжьын IофшIэнхэр игъом ыкIи дэгъоу зэшIуахынхэ зэрэфаем дакIоу гурыт еджапIэхэм ящагухэм язэтегъэпсы­хьани, якъэшIыхьани, остыгъэ­хэр апылъэгъэнми лъэшэу анаIэ атырагъэтынэу Адыгеим и ЛIышъхьэ пшъэрылъ афишIыгъ.

КIэлэцIыкIухэм ягъэмэфэ зыгъэпсэфыгъо иаужырэ чэзыу зэрэзэхащэщтми зэIукIэм щытегущыIагъэх. КъумпIыл Мурат Херсон хэкумкIэ Геническэ районым къыращыхи Адыгеим къащэгъэ кIэлэцIыкIухэм нахь лъэшэу анаIэ атырагъэтынэу пшъэрылъ афишIыгъ. Адыгеим и ЛIышъхьэ ахэм языгъэпсэфыгъо уахътэ зэрэзэхащэщтым нэмыкIэу япсауныгъэ игъэпытэни нахь лъэшэу фэсакъынхэу ариIуагъ. Партиеу «Единэ Россиеми» кIэлэцIыкIухэм шIухьафтынхэр афегъэхьазыры.

Бюджет мылъкур зэрагъэфедэрэм гъунэ зэрэлъафырэри зэIукIэм щыхагъэунэфыкIыгъ. АР-м финансхэмкIэ иминистрэу Виктор Орловым къызэриIуагъэм­кIэ, мы илъэсым иапэрэ мэ­зибл зэхэугъоегъэ бюджетым хэбзэIахь ыкIи мыхэбзэIахь хахъоу сомэ миллиард 12,7-м ехъу къихьагъ. БлэкIыгъэ илъэсым джащ фэдэ илъэхъан егъэпшагъэмэ, проценти 126,6-кIэ ар нахьыб. Республикэ бюджетым сомэ миллиарди 9,6-рэ (проценти 132,1-рэ) къи­хьагъ.

Аукционхэр игъом зэхэщэгъэн­хэ, IофшIэнхэр дэгъоу гъэцэкIэгъэнхэ, федеральнэ мылъкур шIуагъэ къытэу гъэфедэгъэн зэрэфаер АР-м и ЛIышъхьэ зэIукIэм къыщыхигъэщыгъ. Джащ фэдэу ащ пшъэрылъ афишIыгъ общественнэ чIыпIэхэм язэтегъэпсыхьанкIэ, псэолъэшIынымкIэ, гъогухэм ягъэпсынкIэ ыкIи ягъэцэкIэжьынкIэ проектхэу «ДОМ.РФ» зыфиIорэми, нэ­мыкI федеральнэ ведомствэхэми адагъэцакIэхэрэмкIэ зэдырагъэ­штэнэу.

АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу