МэщбэшIэ Исхьакъ цIыф лъэпкъыбэ урысые литературэм пытэу хэуцуагъ.

1949-рэ илъэсым щегъэжьагъэу ытхы­хэрэр хеутых.

УблэпIэ еджапIэм ще­джэщтыгъ иапэрэ усэ зетхым, ар апэу зэхэзы­хыгъэр янэу шIудэдэ ылъэ­гъурэр ары. Сэнаущыгъэ ин зыхэлъ шъэожъыем ятэжъ ихьакIэщыпчъэ къо­гъу къотэу, бэ Iушыгъэ­-акъылыгъэ зыхэлъ псалъэу щызэхихыгъэр; зэ­гурыIо-зэкIэдэIукIыжь шэ­нэу егъашIэм адыгэхэм ахэлъыгъэми пасэу гу лъитагъ, а зэкIэми акIы­Iужьэу, тхэкIо цIэрыIо хъущт кIалэм шIэныгъэр икIасэу зыIуищагъ; къыу­хыгъ Адыгэ педучилищыр, Москва дэт Литературнэ институтэу М. Горькэм ыцIэкIэ щытыр, Ап­шъэрэ партийнэ еджапIэм журналистикэмкIэ ифакультет къыухыгъэх, лIэшIэгъуныкъо хъугъэу Адыге­им итхакIохэм я Союз иправление итхьамат. Сыдигъуи общест­веннэ IофшIэкIошхоу игу­псэ Адыгеим ищыIакIэ нахьышIум фэщэгъэным хэлажьэ, Урысые Федерацием и Общественнэ палатэ хэт.

ТхэкIо цIэрыIом ищыIэныгъэ ыкIи итворческэ гъогу узарыплъэкIэ, бгъэшIагъоу узэупчIыжьы: «Сы­дигъуа МэщбэшIэ Исхьакъ зызигъэпсэфырэр?» Ащ иджэуапи къыситыжьыгъ кIэкI дэдэу: «Сытхэ зыхъукIэ ары зы­зызгъэпсэфырэр». Джарэу ащ ыгу тхэн-гупшысэн зэпымычыжьэу зыхэтым къыкIеубытэ.

ТхакIор зыфэсакъыжьэу игъэшIэ лъэбэкъу пэпчъ акъылкIэ ыпщызэ къызэрэрыкIорэр ипоэтическэ тхылъыбэхэмкIэ, ипрозэ игъэкIотыгъэ лъэш­кIэ, изэдзэкIыгъэ IофшIэгъэ инкIэ, икIэлэцIыкIу усэхэмкIэ къыриIотыкIыгъ. ШIулъэгъу гъунэнчъэу Хэ­гъэгум фыриIэр зэфэдэкIэ итворчествэ — итарихъ романхэм, ипоэзие, идраматургие IофшIагъэ­хэм ащыкIэгъэтхъыгъ.

МэщбэшIэ Исхьакъ — Адыгэ Республикэм и Гимн иавтор, адыгэ лъэпкъым къэралыгъо гъэпсыкIэ ыгъотынми иIахьышIу хэхьагъ, непи хелъхьэ.

ТхакIом икъэлэмыпэ къыпыкIыгъэ усэхэр ыкIи прозэр нэмыкI цIыф лъэпкъ­хэу Урысыем исубъектхэм ыкIи IэкIыб къэрал зэфэшъхьафхэм ащы­псэу­хэрэм абзэкIэ зэра­дзэкIыгъэх, яджэх, агу нэ­сых. Хэкужъым бэшIагъэу къэкIожьыгъэ Мэщ­фэшIу Нэдждэт къызэри­Iотэжьэу, МэщбэшIэ Ис­хьакъ иусэ сатырэ зэрыблыхэу гум нэсыхэрэр ары къэзыгъэущи, чIыгу­жъым къэзыщэжьыгъэр. ГущыIэр кIочIэшхоба?!

Непэ МэщбэшIэ Исхьакъ зэлъашIэрэ тхэкIо цIэрыIу: Адыгеим, Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым, Къэ­рэщэе-Щэрджэсым янароднэ тхакIу, СССР-м и Къэралыгъо премиехэм ялауреат, Урысыем, ­Адыгеим, Дунэе Адыгэ (Щэрджэс) Хасэм ялитературнэ премиехэр, Урысые литературнэ премиеу М.И. Шолоховым ыкIи Н. Островскэм ацIэкIэ агъэнэфагъэхэр, орденыбэ, медалыбэ къыфагъэшъошагъэх, Урысыем Iоф­шIэнымкIэ и ЛIыхъужъ.

МэщбэшIэ Исхьакъ 1956-рэ илъэсым щегъэ­жьагъэу Урысыем итха­кIохэм я Союз хэт. Илъэс 70-м къехъугъэу литературэшхом ихьасэ щытхъу хэлъэу щэлажьэ.

БэмышIэу къыдэкIыгъэ ипоэтическэ тхылъэу «Ты в сердце моем одна» зыфиIорэр инасып иныри, игухэлъ лъагэри Поэзиер арэу зэрэщытыр къызщыриIотыкIыгъ. Хэ­гъэгур — Ны! Ар усакIом зыпишIыни, зэри­гъэпшэни щымыIэу ыгу­лъачIэ щэпытэ. Хэгъэгу­шхом идэхэгъэ-бжьы­шIуа­гъэ нэм зэрэфэплъ: и­псы­хъо чъэрхэр, икъушъхьэ лъагэхэр, имэз кIэра­кIэ­хэр, ицIыф шIагъохэр! Хэгъэгу кIасэр — зызакъу! Ар усакIом ыбгъэ пытэу чIефызэ; зэрилъэкIэу иусэ щегъашIо, езыгъэджа­гъэр, цIыфы зышIыгъэр, илъапIэу и Хэгъэгушху, гъэшIоныгъи лъытэныгъи ащ къыщыфашIы, цIыф лъэпкъ зэфэшъхьафыбэр щызэдэIорышIэ, зы гухэлъ иным — шъхьафит-мамыр щыIакIэм зэфещэх, зэфегъэшIух.

Усэ тхылъыкIэм усэ шъэ пчъагъэ къыдэхьагъ: «Земля», «Свет», «Мосты», «Вдовы», «Живи, добро верши», «Доброта», «Согрейте меня добротой», «Ты велика и прекрасна!», нэмыкIхэри. Поэмэхэу «Память», «Огненный всадник», «Песня», фэшъхьафхэри. Тхылъеджэм игупшысэ къэзыгъэущырэх ахэр, хэгъэгу шIулъэгъур зэрэ­апэрэр зэхэозыгъашIэх ыкIи уцIыфыным уфэзыгъэчэфырэх. Щэч хэлъэп усэкIо IэпэIэсэ дэдэм исатырэ пэпчъ гупшы­сэ-чылэпхъэ инэу зэрэщытым, усэхэм уяджэзэ, зыкъыуагъаштэ, усакIом угоуцо, Хэгъэгум, ЧIыгум, ЦIыфым, мамырныгъэм ялъэпIагъэ зэхэошIэ. Тха­кIом «тхьауегъэпсэу!» еоIо. МэщбэшIэ Исхьакъ ипоэтическэ тхылъыкIэу «Ты в сердце моем одна» зыфиIорэм «Гъогу маф!» фэтэIо.

Мамырыкъо Нуриет. Сурэтым итыр: Мэщ­бэшIэ Исхьакъ ипоэтическэ тхылъыкIэ итеплъ.