Мыекъуапэ изыгъэпсэфыпIэ парк адыгэ джэгоу щыкIуагъэм лъэпкъ зэфэшъхьафхэр щыуджыгъэх.

Республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэр», адыгэ къашъомкIэ ансамблэу «Абрекхэр» кIэщакIо зыфэхъугъэхэ пчыхьэзэхахьэр едзы­гъуи­тIоу гощыгъэу щытыгъ. КIэ­лэ­цIыкIухэмрэ нахь ныбжьыкIа­Iохэмрэ пчыхьэм сыхьатыр 7-м къыщегъэжьагъэу 8-м нэс къэшъуагъэх.

ХьатыякIоу Ерыгу Адам зэрищэгъэ адыгэ джэгум щыу­джыгъэхэ сабыйхэм уяплъынкIэ гъэшIэгъоныгъэ. Къашъом купкIэу иIэр икъоу къагурымыIо­рэми, оркестрэм къыригъэIорэ адыгэ орэдышъохэм ядэIухэзэ, «ЗэфакIор», «Лъэпэрышъур», нэмыкIхэри къашIыщтыгъэх. Янэ­-ятэхэр зигъусэхэ сабыйхэр пчэгум къихьэхэзэ къашъор къызэрэхадзэщтыгъэр гум ри­хьыщтыгъ. КъэшъуакIохэм япчъа­гъэ зэрэхахъорэм дакIоу, лъэпкъ искусствэм пыщагъэхэм яIэпэIэсэныгъэ зыкъеIэты.

Лъытэныгъэ афашIы

ХьатыякIор пчэгум ибысым шъхьаI. КIэлэцIыкIухэм адэгущыIэ, егъэдаIох, нахьыжъхэм лъытэныгъэ афашIыным фегъа­сэх. Адыгэмэ зэраIоу, «зигущыIэ кIэкIым ыбзэ IэшIу». ХьатыякIоу Ерыгу Адам адыгабзэкIэ IупкIэу, игущыIэ зэхэхыгъошIоу къэгущыIэщтыгъ. Пчэгум къихьэрэ кIэлэцIыкIухэр нэшIукIэ къеп­лъыхэзэ къедэIущтыгъэх.

Сабыйхэм адыгабзэр къагурэIо, къашъом хэлэжьэнхэм фэхьазырых. ТIэкIу мэгуIэх, орэдышъом дырамыгъаштэу «зэблэух». Арэу щытми, лъэпкъ къашъом гукIэ зыфащэин алъэ­кIы. Адыгабзэр, лъэпкъ мэкъа­мэхэр зэрэзэхахырэм кIуачIэ къахелъхьэ. Бзэр цIыф лъэп­къым ыбзэу тэлъытэ. Орэды­шъор гупшысэм къыщежьэ. Непэрэ кIэлэцIыкIухэм зэхахырэр, алъэгъурэр гум къенэжьы.

КъэшъуакIохэм япащэхэр

ХьатыякIоу Ерыгу Адам игуа­дзэхэу Пэрэныкъо Саидэрэ Орзэлые Раульрэ япшъэрылъхэр дэгъоу агъэцэкIагъэх. Пшъэшъэ къэшъуакIохэм япащэу Пэрэныкъо Саидэ зэкIужьэу фэпагъэ. Шъхьацыр дахэу благъэ, шъэбагъэ хэлъэу пчэгум къихьащт пшъашъэр къахещы. Къашъор заухыкIэ, Iэдэб хэлъэу пшъа­шъэм пэгъокIы, ичIыпIэ хэхыгъэ егъэуцужьы. Орзэлые Раули ущытхъунэу лъэпкъ шэн-хабзэхэр зэрехьэх. Къашъом щыщ пычыгъо цIыкIу­хэр пчэгум къыщегъэлъагъох. КъэшъуакIом гуфакIоу зэрэпэгъокIырэм, зэригъэкIотэжьырэм, гуфэбэныгъэу къапкъырыкIырэм пчыхьэзэхахьэр зэлъекIу.

«ЗэфакIу», «ХьакIулащ», «Зы­гъэгус», «Лъэпэрышъу», «Аб­хъаз къашъу», «Зыгъэлъат» зыфиIорэ къашъохэр пчыхьэзэхахьэм къы­щашIыгъэх. Къашъо пэпчъ Пэрэныкъо Саидэрэ Орзэлые Раульрэ апэу пчэгум къыщы­шъощтыгъэх. Шэн-хэбзэ гъэнэфагъэу ащ хэлъыри гурыIогъошIоу щытыгъ.

Илъэси 2 — 3 зыныбжь сабыйхэр зэхахьэм щыбгъэдэIонхэр Iоф къызэрыкIоп. АщкIэ ны-тыхэм тафэраз. Ясабыйхэр шъхьарытIупщэу пчэгум къыратIупщыхьагъэхэп. ЯIорэ-яшIэ­рэ зэхэлъэу адыгэ джэгур зэрагъэдэхэщтым пылъыгъэх.

ЕгъэжьапIэм ылъапс

— Ижъырэ лъэхъаным къыщегъэжьагъэу адыгэ джэгухэр тилъэпкъэгъухэм зэхащэх, — къытиIуагъ Адыгэ Хасэм игъэцэкIэкIо куп хэтэу, зэлъашIэрэ археологэу, Адыгэ Республикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу Тэу Аслъан. Нысащэм изакъоп джэгур зыщашIырэр. Унагъом, лIакъом, къуаджэм, IофшIапIэм гушIуагъо яIэ зы­хъукIэ, адыгэ пщынэр, пхъэ­кIы­чыр къаштэх, хъярыр, гушIуа­гъор лъагэу аIэтых. Зэхахьэм лъапсэу фэхъугъэм елъытыгъэу джэгум зырагъэушъомбгъу. Шэн-хэбзэ гъэнэфагъэхэр сыдигъуи зэрахьэх.

— НыбжьыкIэхэр шэн-ха­бзэхэм афэгъэсэгъэнхэм, лIэуж­хэм язэпхыныгъэхэр гъэпытэгъэнхэм, республикэм щыпсэурэ лъэпкъхэр нахьышIоу зэрэшIэнхэм искусствэр фэлажьэ, — къеIуатэ Адыгэ Хасэм итхьама­тэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. — Зэпахырэ узым къыхэкIэу адыгэ джэгухэм язэхэщэн зэпыдгъэугъагъ. Къиныгъохэр къызэты­нэкIыгъэх. Зызэрафэпэщтыр, къашъоу къашIыщтхэр къыдэтлъытэхэзэ джэгур зы­гъэпсэфыпIэ паркым щыретэ­гъэкIокIы.

— Оркестрэм хэтхэр, тикъэ­шъуакIохэр агу етыгъэу адыгэ джэгум хэлажьэх, — тизэдэгущыIэгъу лъегъэкIуатэ ансамблэу «Абрекхэм» ихудожественнэ пащэу ТхьакIумэщэ Налбек.

— Зэхахьэм лъэпкъыбэ щызэIу­кIагъ, ащ тегъэгушIо.

IофшIэным иветеранхэу СтIа­шъу Юр, Даур Руслъан, нэмыкI­хэм адыгэ джэгур лъэпкъхэм язэдэпсэуныгъэ щыщ Iофтхьа­бзэу алъытэ. НыбжьыкIэхэм ащ фэдэ зэхахьэхэр непэ лъэшэу ящыкIагъэх.

Зэдырагъаштэ

Тхылъыр шIэныгъэм иIун­кIыбз, къашъор искусствэм илъэ­гъохэщ.

Адыгэ джэгум иятIонэрэ пычыгъо ныбжьыкIэ нахьыжъхэр сыхьатитIу фэдизэ къыщышъуа­гъэх. «Тыпшъыгъ» зыми къыIуа­гъэп. Джэгум гушIуагъоу ха­гъуатэрэр гум шIукIэ къетэжьы. Ермэлхэм, урысхэм, къэзэкъхэм, къэндзалхэм, адыгэхэм, нэмыкIхэм тилъэпкъ къашъохэр дахэу къашIыгъэх.

ОсэшIхэр

Дунэе Адыгэ Хасэм (ДАХ-м) зекIонымкIэ, ныбжьыкIэ Iоф­хэмкIэ, физкультурэмкIэ ыкIи спортымкIэ и Комитет ипащэу, Уры­сыем, Адыгеим язаслуженнэ тренерэу Хъот Юныс осэшI купым итхьаматэу щытыгъ. Къа­шъохэр къызэрашIыгъэхэр зэригъэпшагъэх. «Зыгъэгусэм» гупшысэу хэлъыр икъоу къызэIуамыхыгъэу, къэшъуакIом «зи­гъэгусагъэми», къэгушIожьыным екIурэ хэкIыпIэр къызэ­ригъотыщтыр нахь гъэунэфы­гъэмэ ишIуагъэ къэкIощт.

Диана Маликовар ыкIи Артур Оганесян анахь дэгъоу къэ­шъуагъэхэу осэшI купым къыхихыгъэх. ШIухьафтынхэр афа­шIыгъэх. Хъот Юныс зэхэщакIохэм ацIэкIэ хьатыякIоу Ерыгу Адам «тхьауегъэпсэу, адыгэ джэгур дэгъоу зепщагъ» риIожьыгъ. «Удж хъураекIэ» зэхахьэр аухыгъ.

Мэфэкум зэхащэщт

Адыгэ джэгухэр мэфэку къэс Мыекъуапэ изыгъэпсэфыпIэ парк щызэхащэщтых. Пчыхьэм сыхьатыр 7-м рагъэжьэщтых. КIэщакIохэм искусствэр зышIогъэшIэгъонхэр адыгэ джэгум рагъэблагъэх.

ЕмтIылъ Нурбый.