Мы мафэхэм июбилей хигъэунэфыкIыгъ Урысыем, Адыгеим ыкIи Пшызэ шъолъыр язаслуженнэ псэолъэшIэу, «Краснодарская-1» зы­фи­Iорэ хъызмэтшIапIэм ипащэу, Краснодар икъэлэ Думэ идепутатэу, экономикэ шIэныгъэхэмкIэ кандидатэу Нэхэе Аслъан.

Ар бэдзэогъум и 13-м 1957-рэ илъэсым Теуцожь районым ит къуаджэу Пэнэжьыкъуае къыщыхъугъ. Ятэ, Нэхэе Юсыф, Теуцожь райком комсомолым иапэрэ секретарыгъ, нэужым сельпом итхьамэтагъ, совхозым ипащэ игуадзэу Iоф ышIагъ. Янэу Нурыет къыгъэшIагъэм инахьыбэм къоджэ тхылъеджапIэм Iоф щишIагъ. Специалист къызэрыкIоу щыригъажьи, пэщэ IэнатIэм нэсыгъагъ, АР-м культурэмкIэ изаслуженнэ IофышI.

Аслъан зэшищымэ анахьыжъ. ИцIыкIугъом къыщегъэжьагъэу кIэу зыгорэ зэригъэшIэныр икIа­сэщтыгъ, еджэныр шIу ылъэ­гъущтыгъ, анахьэу хьисапыр, физикэр, химиер дэгъоу ышIэщтыгъэх, ахэмкIэ олимпиадэхэм ахэлажьэщтыгъ. А зэпстэу­мэ адакIоу спортыми пылъыгъ, зэнэкъокъухэм ахэлэжьэнэу игъо ифэщтыгъ.

— КIэлэегъэджэ дэгъухэр си­Iагъэх, — еIо Аслъан, еджэныр шIу зэрилъэгъущтыгъэр ахэм зэряшIушIагъэм къыкIи­гъэтхъызэ. — ЛIыхъурэе Хъаные хьисапымкIэ тыригъаджэщтыгъ. Хэгъэгу зэошхом иветеранэу ЛIыхъурэе Аюбэ тарихъымкIэ тикIэлэегъэджагъ, тикласс ипэщагъ. КIэлэегъэджэ дэгъугъэх физикэмкIэ тезыгъаджэщтыгъэ Артем Карагезян, физкультурэр тэзгъэшIыщтыгъэ Бэрэтэрэ Хьисэ. Ахэм шIэныгъэу къытатыгъэр ары нэужым еджэныр лъыдгъэкIотэнымкIэ зишIуагъэ къытэкIыгъэр.

Аслъан псэолъэшI сэнэхьатым ицIыкIугъом къыщегъэжьагъэу кIэхъопсыщтыгъ. Илэгъу шъэо­жъыехэр космонавт е мэшIогъэ­кIуасэ хъущтхэу аIощтыгъ, ежь унакIэу ашIырэм еплъэу, чырбы­щыр зэтезылъхьэрэм «волшебник» шIошIэу лъыплъэу сыхьатыри щытын ылъэкIыщтыгъ. Ащыгъум адыгэ къоджэ шъэо­жъые цIыкIур хэгъэгум щызэ- лъа­шIэрэ псэолъэшIхэм ащыщ хъу­­ным егупшысэщтыгъэп.

Гурыт еджапIэр къызеухым сыд фэдэ факультети чIэхьан амал иIагъ, дэгъу дэдэу зэреджа­гъэр къэзыушыхьатырэ тхылъыр ыIыгъыгъ, ау ицIыкIугъом къыщыублагъэу зыфалIэрэ псэо­лъэшI сэнэхьатым блэкIыгъэп. Ащыгъум мэкъумэщ институтэу, джы университет, Краснодар дэтым псэолъэшIынымкIэ факультет апэрэу къыщызэIуахыгъагъ, джащ Аслъан итхылъхэр ритыгъэх, зыпари пэрыохъу къыфэмыхъоуи чIэхьагъ.

Еджэным шIулъэгъоу фыриIэр ащи щылъигъэкIотагъ. КIэу ишIэ­ныгъэ къыхахьэрэр псынкIэу къыубытыщтыгъ, анахь дэгъоу еджэхэрэм ащыщыгъ. ЗэхэщэкIо чанэу зэрэщытыми къыдеджэхэ­рэм псынкIэу гу къылъати, апэ купым, нэужым курсым япащэу ашIыгъ. Ащ фэдиз Iоф зыпшъэ илъ кIалэм спортыр чIидзыгъэп, дзюдом, самбэм апылъыгъ, зэнэкъокъухэм апэрэ чIыпIэхэр къащихьыщтыгъ. ЕтIани, Аслъан дахэу Кавказ ис лъэпкъхэм якъашъохэр къышIыщтыгъэх.

— Общественнэ Iофыр сыди­гъокIи къысфэкъиныгъэп. Чеш­скэ «Татрэм» (ар ижъыкIэ Че­хием къыщашIыщтыгъэ автомашин) сыфэд сэ. Ар зыпари имылъэу нэкIэу щэтыфэкIэ ылъа­­къохэр зэблэухэзэ мэчэ­рэгъух, заушъэкIэ дахэу къе­кIо­кIых, — мэщхы Аслъан.

Аслъан непэ лъэгапIэу зытетым нэсыным пае гъогу псынкIэп къыкIугъэр. 1980-рэ илъэсхэм акIэм псэолъэшI организациехэм япащэхэм техникэр пыутэу ащэжьыти, цIыфхэр лэжьапкIэ ямыIэу къагъанэщтыгъэх. Ас­лъан зэхъокIыныгъэхэм къагъэ­щтагъэп. ПсэолъэшI сэнэхьатым хэшIыкI ин фызиIэ цIыфхэр гъусэ ышIыхи IофшIэныр лъи­гъэкIотагъ. Сыд фэдэрэ псэо­лъэшIын е гъэцэкIэжьын Iоф­шIэни аштэщтыгъ, шапхъэхэм адиштэу зыфэгъэзагъэхэр ашIыным, игъом атыным Аслъан ынаIэ тыригъэтыщтыгъ. Ащ фэ­дэу IофшIэныр шIу зэри­лъэгъурэм, щэIагъэу иIэм яшIуа­гъэкIэ хъызмэтшIапIэр а охътэ къинхэм къахищыгъ. Арэу щытыми, арэп ежь зэрыгушхорэр, цIыфэу къыгоуцуагъэхэр, янэ-ятэу сыдигъокIи кIэгъэкъон къы­фэхъугъэхэр ары.

Нэхэе Аслъан зипэщэ АО-у «Краснодарская-1» зыфиIорэм субъектымкIи, цIыфхэмкIи мэхьэнэшхо зиIэ псэолъэ зэфэшъхьафыбэ Краснодар краимрэ Адыгеимрэ ащигъэуцугъ. ЗэкIэми ацIэ къеIогъуай, ау… ГущыIэм пае, Тэхъутэмыкъое районым щылажьэрэ хъыз­мэтшIапIэхэу жъы хъугъэ плен­кэм икIэрыкIэу нэмыкI пкъы­гъохэр зыщыхашIыкIыжьырэр, IэшIу-IушIухэр къызщашIыхэрэр зычIэтхэр зиIэшIагъэр «Краснодарская-1-р» ары.

Джащ фэдэу псэупIэ комплексышхохэу «Москва», «Арбат», «Кутузовский» зыфиIохэрэр, Краснодар краим истанциеу лъыр зыщатырэр, краим и Северскэ район къыщызэIуахыгъэ ныбжьыкIэ лагерэу «Дубрава» зыфиIорэр, Курганинскэ районым истаницэу Родниковскэм щагъэпсыгъэ реабилитационнэ Гупчэр зычIэт унэхэр, нэмыкIыбэхэр Нэхэе Аслъан зипэщэ предприятием ышIыгъэх. Социальнэ, промышленнэ е мэкъу­мэщ хъызмэт псэуалъэу квадратнэ метрэ мин 250-м ехъу, псэупIэ квадратнэ метрэу мил­лионым ехъу зэкIэмкIи Адыгеим, Краснодар краим ыкIи Тверской хэкум ащагъэуцугъ.

Аслъан игугъу къызыпшIыкIэ ар зыпарэми фэмыдэу, ыныбжь къыхэмыщэу, энергие мыухыжь зиIэ цIыф зэIухыгъэу зэкIэми къаIо. Чэщ-зымафэм зэшIуихынэу ащ ыкIуачIэ къыхьырэм фэдиз зыукIочIынэу щыIэр макIэ. Адыгеимрэ Пшызэ шъо­лъыррэ гъэхъагъэу ащишIыгъэр зэкIэри къэIогъуай. Тынэу, цIэ лъапIэу къылэжьыгъэр зы тхылъ дэгъу хъущт… Ащ фэдиз зы щыIэныгъэ гъогу цIыфым щишIэн елъэкIы…

«Аслъан гукIэгъушхо хэлъ, цIыфхэр шIу елъэгъу» аIо Пшызэ шъолъырымрэ Адыгеимрэ ащыпсэоу ишIуагъэ зэригъэкIыгъэхэм. Ащ фэдэу шIу зыфишIагъэу е зэриIуагъэхэм япчъагъэ макIэу пIон плъэкIыщтэп. Ана­хьэу нэжъ-Iужъхэмрэ сабый­хэмрэ ынаIэ зытетыр. Ветеранхэм яIофхэм афэгъэзэгъэ организациехэм лъэшэу адеIэ, кIэ­лэцIыкIухэм, зипсауныгъэ пыч фэхъугъэхэм апае зэха­щэгъэ фондэу ишIуагъэ зэри­гъэкIыгъэр зэп ыкIи тIоп. Краснодар инароднэ хорхэм ащыщэу «Любаша» зыфиIорэм хэтхэр къызэрэфэразэхэр къагъэшъып­къэ­жьыным, гуапэ щагъэхъуным пае адыгабзэкIэ орэд зэрагъэшIагъэу къаIо. Къызщыхъугъэ Теуцожь районым ит саугъэтхэм ягъэкIэжьыни ащ иIахьышхо хилъхьагъ.

Джа зэкIэмэ адакIоу спортым джыри пылъ.

— Футболыр, волейболыр, теннисыр сикIасэх, — мэщхы Аслъан.

— Илъэс 25-рэ хъугъэу, мэфэку мафэ къэс футбол сешIэ. Тикомандэ бэшIагъэ зызэхэ­хьа­гъэр, къулыкъу зэфэшъхьаф­хэм, хъызмэтшIапIэхэм япащэх на­хьыбэу хэтыр, ау футболым зэкIэри зэфэдэ ешIы. Зы нэ­бгырэ ащыщ ушъхьагъу горэ къымыгъотэу, Iофэу яIэр зэкIэ чIадзышъ, футбол ешIэнхэу мэ­фэку къэс къэкIох Аслъанрэ ишъхьэгъусэу Гощнагъорэ шъаорэ пшъашъэрэ зэдапIугъ. Байзэт ятэ илъагъо теуцуагъ, ар псэолъэшI. Фатимэ медицинэм ылъэныкъокIэ зи­гъэзагъ, неврологэу Iоф ешIэ, Краснодар краим имедицинэ колледж ипащ, медицинэ нау­кэхэмкIэ кандидат. Къорэлъфэу ыкIи пхъорэлъфэу Аслъан тфы иI. Ахэм ыпсэ зэрахэтIагъэм, ашIоигъор афишIэмэ гухэхъо-шхо зэрэхигъуатэрэм емызэщэу къытегущыIэн ылъэкIыщт.

Сыда цIыфэу шIу ылъэгъурэ сэнэхьатым илъэгапIэхэм анэсыгъэм, зиунагъо насып илъым узэрэфэлъэIощтыр? Джащ тетэу сыдигъокIи насыпышIонэу, ыгу­кIэ чэфынэу, иIофшIэн гъэхъагъэу щишIыхэрэм ахэхъо зэпытынэу фэтэIо.

ХЪУЩТ Зар.