Çerkes toprakları şelaleler yurdu olarak da kabul edilir.  Kesin olmamakla birlikte  tahmini 120 kadar şelale olduğu belirtiliyor.

Bölgemizi en güzel, en bilinir şekilde tanıtan şelaleler arasında Rıfabğo, Sehrenıpe şelaleleri yer alıyor, turistler Mışeko vadisindeki dizi-dizi şelaleden de hoşlanıyor. Fakat Pşehes (Bulut-lar-arasında) şelalesi aktığı yer, güzelliği ile de diğerlerinden daha ön plana çıkıyor.

O, sadece Adıgey ve güney Rusyanın değil tüm ülkenin büyük şelaleleri arasında yer alıyor. Leğonake platosundaki büyük dağ şahikalarından Pşehes ve Fışt arasında kendine yol bulmuş, büyük bir sesle, 160-200 metre yükseklikten akıyor.

Bu büyük şelale Adıgey ve Pşıze bölgesi sınırında yer alıyor. Her iki taraftan da bu şelaleleye gidilebiliyor.

Cumhuriyetimiz tarafından gelen yol Kafkas Doğa Koruma alanının içinden geçiyor. «Dağlardan denize»  adı verilen 30. güzergah diye bilinen patika yol üzerinde  bu şelale bulunuyor. Fakat günümüz itibariyle bu güzergah henüz (mevsim gereği) turistler için açılmış değil bu yüzden  Pşıze bölgesi tarafından gelmek mümkün. Otomobil yolunun bir kısmı çakıl yol ise de, şelalenin aktığı yere az bir mesafe kalana dek uzanıyor.

Hava durumu ile de ilintili olmakla birlikte, Pşehes (Bulut-lar-arasında) şelalesi bulutlar arasında adını kanıtlar bir şekilde gözümüze çarpıyor. Bu onun güzelliğini bozmuyor hatta daha da güçlendiriyor. Adeta kesilmişçesine, keskin dağ yarı, dimdik, suları sıçratarak akıtıyor. Şelaleyi önümüze alıp durduğumuzda bir tarafta Pşehes zirvesi diğer tarafta Leğonakenin en yüksek şahikası Fışt göğe uzanıyor. Bu arada Pşehes (Bulut-lar-arasında) şelalesinin bulunduğu bölgeye çerkesler daha önce Çube (çok öküz-lü-) adını vermişlerdi, burada çok sayıda öküz otlatılıyordu. Hayvan yetiştirmek için eşsiz bir yer: otlaklar iyi, bulanık olmayan temiz dereler akıyor, insanın gönlünü rahatlatıcı yerler. Buraları turistik bölge olmadan çok önceleri çerkesler için burasının başka bir özel önemi de vardı; buralardan gümüş çıkartılıyordu.

Turist rehberi Khunıpe Rustam; — Evet, eski dönemlerde burası çerkeslerin gümüş madenlerindendi. Silahlarını, ihtiyaç duydukları diğer nesneleri gümüşle yapıyor-işliyorlardı. Fakat kafkas savaşı esnasında atalarımızın gümüş madenini kullanılmaz hale getirdiği, Rus ordularının eline kullanılır olarak geçmemesi için  madeni çökerttikleri söyleniyor. Ama burada akan nehirlerin-derelerin hala gümüş getirdiği de söylenir, şayet istenirse yine gümüş çıkartmak mümkün, —diyor.

Günümüzde bu büyük dağ yarından bir değil üç şelale akıyor. Ana şelalenin yan tarafında iki ufak şelale daha var, fakat bu ufaklar yağmur yağdıktan sonra akıyor.

Buna rağmen Pşehes (Bulut-lar-arasında) şelalesi yılın her mevsimi, her zamanı insanı mest ediyor, kendinden bahsettirmek için en güzel kelimeleri aramanıza sebep oluyor. Büyük nama sahip İsviçrede bir yere gitmişsiniz gibi zehebe kapılmanıza vesile oluyor. Bunu yerinde tesbit etmek isteyenleri ise Pşehes (Bulut-lar-arasında) şelalesi çağırıyor.

ANÇOKO İrin

Çeviri; AÇUMIJ Hilmi