Адыгэ Республикэм и Ма­фэхэм атегъэпсыхьагъэу Фе­дерациемкIэ Советым икомитетхэм язэхэсыгъохэу щыIагъэхэм Адыгеим игъэхъагъэ­хэм ямызакъоу зэшIуихын фэе пшъэрылъхэу федеральнэ гупчэм иIэпыIэгъу къызщызыфагъэфедэнэу щытхэр къагъэнэфагъэх. Iофыгъохэу зытегущыIагъэхэм ащыщых Адыгеим исоциальнэ инфраструктурэ зегъэушъомбгъугъэ­ныр, псауныгъэм икъэухъу­мэн­кIэ, гъэсэныгъэмкIэ учреж­дениякIэхэр шIыгъэнхэр.

ГущыIэм пае, ФедерациемкIэ Советым и Комитетэу социальнэ политикэм фэгъэза­гъэм изэхэсыгъоу ащ итхьаматэ игуадзэу Галина Кареловам зэрищагъэм хирургическэ корпусыр зычIэтыщт унэм ишIын къыщаIэтыгъ. Мыекъопэ къэлэ сымэджэщым иприемнэ отделениерэ сэкъатныгъэ зиIэхэм яреабилитационнэ гупчэрэ ащ хэтыщтых. Адыгэ Республикэм и Премьер-министрэ ипшъэ­рылъхэр зыгъэцэкIэрэ КIэрэщэ Анзаур, Адыгеим и Къэралыгъо Совет — Хасэм икомитет итхьа­матэу Наталья Широковар, АР-м иминистрэхэм я Кабинет хэтхэр, депутатхэр зэхэсыгъом хэлэ­жьагъэх.

АР-м псауныгъэр къэухъу­мэгъэнымкIэ иминистрэу Мэрэтыкъо Рустем къызэриIуагъэмкIэ, федеральнэ гупчэм иIэпы­Iэгъу хэлъэу илъэситфым къыкIоцI (2017 — 2021) псауны­гъэм икъэухъумэн хэхьэрэ псэолъэ 40 ашIыгъ, 2 зэтырагъэпсы­хьагъ, игъэкIотыгъэу 11 агъэцэкIэ­жьыгъ, 3 къащэфыгъ. Ау джыри щыIэх гъэцэкIэжьын IофшIэнхэр зищыкIэгъэ унэхэр. Ар епхьы­лIэн плъэкIыщт Мыекъопэ къэлэ кли­ническэ сымэджэщым. Хирургическэ унэу жъы хъу­гъэм инфекционнэ сымэджэщыр къыщызэIуахыгъагъ пандемием илъэхъан. Ащ ыпэкIи унэр Iэзэн IофхэмкIэ къызфагъэфедэщтыгъ. Ахэм къахэкIэу нэбгыри 150-рэ зычIэфэщт хирургическэ корпусыкIэм ишIынкIэ проект-сметэ документациер зэхагъэуцогъах. Ащ хэхьащтых общэ хирургиер, гнойнэ хирургиер, гинекологиер, анестезиологиер, реанимациер, приемнэ отделениер, диагностическэ къулыкъухэр. Адыгеим­кIэ псэуалъэм социальнэ мэхьанэшхо зэриIэм къыхэкIэу унэм ишIынкIэ мылъкум епхыгъэ Iофыгъохэм атегъэпсыхьагъэу сенаторхэм яшIуагъэ къагъэ­кIонэу ащэгугъых.

Джыри зы Iофыгъо шъхьаIэу къаIэтыгъэхэм ащыщ зипсауныгъэкIэ пыч зиIэ цIыфхэм Iэпы­Iэгъу ятыгъэныр. Мы аужырэ илъэси 5-м реабилитацием тегъэпсыхьэгъэ программэ мин 57-рэ фэдиз зэхагъэуцуагъ. А Iофыр зэшIохыгъэ хъуным пае сэкъатныгъэ зиIэхэм яреабилитационнэ гупчэ шIыгъэн фае. Адыгэ Республикэм IофшIэным­рэ социальнэ хэхъоныгъэм­рэкIэ иминистрэу Мырзэ Джанбэч къызэриIуагъэмкIэ, ащкIэ проект-сметэ документациер зэ­хагъэуцогъах. Проектым отделении 5 къыделъытэ, ащ хэхьэ нэбгыри 100-м телъытэгъэ ам­булаторнэ отделениер. Сомэ миллион 600 фэдиз а гухэлъхэм апэIухьащт. Ащ нэмыкIэу гъот макIэ зиIэ унагъохэм соци­альнэ зэзэгъыныгъэр аIэкIэгъэхьэ­гъэным тегъэпсыхьэгъэ къэралыгъо фэIо-фашIэхэм япхыгъэу заявкэ атыгъ. 2021-рэ илъэсым республикэмкIэ унэгъо 714-мэ ащ фэдэ амал арагъэгъотыгъ, пстэумкIи ар зэрэхъурэр сомэ миллион 86,6-рэ. Джащ тетэу нэбгырэ 358-мэ IофшIэн агъотыгъ е предпринимательствэм епхыгъэ IофшIэпIэ цIыкIу къызэIуахыгъ.

Ащ нэужым ФедерациемкIэ Советым и Комитетэу наукэм, гъэсэныгъэм, культурэм афэ­гъэзагъэм изэхэсыгъо зыщатегущыIагъэхэр Адыгэ Респуб­ликэм и Лъэпкъ тхылъеджапIэ зэтегъэпсыхьэгъэным пае ахъ­щэ къафыхагъэкIыным иамал. А тхылъеджапIэм унэ къыпа­шIыхьащт, джащ фэдэу Къэралыгъо филармониер агъэцэ­кIэжьыщт. Адыгеим культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ къызэриIуагъэмкIэ, Къэралыгъо филармониер затыгъэм къы­щегъэжьагъэу (илъэс 35-м ехъу­гъэу) игъэкIотыгъэ гъэцэкIэ­жьынхэр рашIылIагъэхэп. Сце­нэм щагъэфедэрэ пкъыгъохэр, инженернэ сетьхэр жъы хъу-гъэх ыкIи непэрэ техническэ шапхъэхэм адиштэжьыхэрэп. Джыри зы Iофыгъу — лъэпкъ тхылъеджапIэу документ мин 545-м ехъу зифонд хэлъым чIыпIэр фикъурэп. Джырэ уахътэм диштэрэ къэбар-библио­течнэ фэIо-фашIэхэр икъоу зэ­шIуахынхэ алъэкIырэп. Шапхъэхэм къызэрэдалъытэрэмкIэ, квадрат метрэ 5450-м нахь мэкIэнэу щытэп уахътэм ди­штэрэ унэу ящыкIэгъэщтым ыубытыщтыр. ДжырэкIэ ар зэ­рэхъурэр квадрат метрэ 2176-рэ. А проектхэр гъэцэкIагъэ хъунхэм пае федеральнэ Iэпы­Iэгъу ящыкIагъ. Зэхэубытагъэу къэпIон хъумэ, къэралыгъо программэ ыкIи лъэпкъ проект зэфэшъхьафхэр щыIэныгъэм гъэцэкIагъэ зэрэщыхъугъэхэм къыхэкIэу аужырэ илъэси 5-м Адыгеим культурэм и Унэу 5 щагъэпсыгъ, 31-рэ игъэкIотыгъэ агъэцэкIэжьыгъ, джащ фэдэу зы муниципальнэ музей зэтыра­гъэпсыхьагъ, модельнэ тхылъеджэпIэ 11 ашIыгъ. Илъэсым ыкIэм ехъулIэу я 12-рэ тхылъеджапIэр къызэIуахынэу мэгугъэх. Кинозали 8 зэтырагъэ­псыхьагъ, искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджэпIи 7 игъэкIотыгъэу агъэцэкIэжьыгъ. 2022-рэ илъэсым культурэм иунэхэу 3 ашIы, ащ фэдэ учреждении 9 игъэкIотыгъэу агъэцэкIэжьы, искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджэпIи 2 ашIы. ТапэкIи культурэм иинфраструктурэ нахьышIу шIыгъэным пае ащ фэдэ IофшIэнхэр лъагъэкIотэщтых.

Урысые Федерацием и Президентэу Владимир Путиным пшъэрылъэу къафишIыгъэхэм атетэу гъэсэныгъэм ылъэны­къокIи Iофышхо зэшIуахы. ­Адыгэ Республикэм гъэсэныгъэм шIэныгъэмрэкIэ иминистрэ ипшъэ­рылъхэр зыгъэцакIэу Евгений Лебедевым къызэриIуагъэмкIэ, 2017 — 2021-рэ илъэсхэм рес­публикэм еджэпIи 5 щашIыгъ, ахэр нэбгырэ 3540-м ателъытагъэх. 2022-рэ илъэсым джыри еджэпIи 3 ашIынэу щыт. Ащ нэмыкIэу 2023 — 2024-рэ илъэс­хэм еджапIэ пэпчъ нэ­бгырэ 1100-рэ зычIэфэщт учреждении 2 ашIынэу щыт. Гъэ­сэныгъэ зыщарагъэгъотырэ ор­ганизациехэр зычIэт унэхэр гъэцэкIэжьыгъэнхэмкIэ 2022-рэ илъэсым зэхагъэуцогъэ проектым еджэпIи 9 къыхеубытэ. Илъэсэу къихьащтым джыри 7 агъэцэкIэжьыщт. ЕджапIэм джыри мыкIорэ кIэлэцIыкIухэм зэкIэми IыгъыпIэхэм чIыпIэ ащагъотыгъ. Арэущтэу хъуным пае мы аужырэ илъэси 5-м кIэлэцIыкIу IыгъыпIэ 12 ашIыгъ, 2022-рэ илъэсым джыри 3 атIупщынэу щыт. КIэлэцIыкIуи 120-м телъытэгъэ зы IыгъыпIэ джыри ашIыщт. Тэхъутэмыкъое районым ипсэупIэхэу анахьыбэу цIыфхэр зыдэсхэм гъэсэныгъэ зыщарагъэгъотырэ организациехэм шапхъэм шIокIэу якIолIэнхэ фаеу зэрэхъурэм иIофыгъуи зэшIохыгъэн фае. Мы аужырэ илъэси 4-м муниципалитетым кIэлэцIыкIу 840-м тегъэпсыхьэгъэ IыгъыпIи 5 щашIыгъ. Тэхъутэмыкъое районым кIэлэцIыкIу 240-рэ зырыз зычIэфэщт IыгъыпIи 3 щашIыным пае мылъку къафыхагъэкIынэу комитетым къащыхалъхьагъ.

Зэхэсыгъохэм ахэлажьэхэрэм Адыгеим ихэбзэ къулыкъухэм социальнэ лъэныкъомкIэ Iофэу ашIэрэм осэшIу къыратыгъ, джащ фэдэу Адыгеим игъоу ылъэгъугъэ предложениехэм къадырагъэштагъ. Ахэр социальнэ инфраструктурэм тапэкIи хэхъоныгъэ ышIыным, джащ фэдэу УФ-м и Президент ипшъэ­рылъхэр гъэцэкIэгъэнхэм ади­штэхэу алъытагъ. АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу