Къалэу Мыекъуапэ илитературнэ объеди­не­ниеу «Ошъутенэр» зызэхащагъэр илъэс 35-рэ хъугъэ. Ащ тхэным, усэным шIоигъоныгъэ ин фызиIэ цIыфыбэ литературэ иным идунай хищагъ.

Непэ мы сообществэм художественнэ гущыIэм илъэпIэгъэ- лъэшыгъэ зэхэзышIэрэ цIыфыбэ хэт. Ахэр — инженерых, музыкантых, литераторых, къэралыгъо IофышIэх, журналистых, шIэныгъэлэжьых. Ау егъэжьапIэм къыфэбгъэзэжьмэ, ар шIэ­ныгъэлэжь-филологэу З. Ф. Бовыкинам игукъэкIкIэ зэхэщагъэ хъугъагъэ. Зэрэхабзэу, литературэр зикIасэхэр, тхы­лъыр «зиныбджэгъухэр» мыщ щызэIукIэщтыгъэх. Урыс литературэшхом произведениякIэу къыхэхьагъэхэм атегущыIэщтыгъэх, ахэм зишIошI-еплъыкIэхэр гъэшIэгъонэу къизыIотыкIыхэри ахэтыгъэх.

Аузэ, усэн-тхэным дихьыхырэ зэе-тIуаехэми ятхыгъэхэр къахьыхэу, къыщеджэхэу, яшIошI­хэр къыщаIоу рагъэжьагъ. Джащ тетэу, гупшысэ ещэжьагъэм зиушхугъ, сэнаущхэри нахь къэнэфагъэх, ахэр литературнэ гъогум зэфэдэу зэдытетыгъэх, ныбжь зэфэшъхьафхэр яIагъэ­хэми. Ахэм ащыщыгъэх джы Адыгеим ыкIи чIыпIэ Iудзыгъэ­хэм зыцIэ ащашIэ хъугъэ уса­кIохэу, прозаикхэу Е. Саловыр, Д. Цуамыкъор, В. Курбатовыр, М. Яворовскаяр, С. Карповар, В. Визировар, Е. Андреевыр, нэмыкIхэри.

«Зышъхьэ нахьи шъхьитIу» аIо, творческэ зэIукIэгъухэм усэхэм къащяджэщтыгъэх, ахэр зэхафыщтыгъэх. Шъыпкъэ, мыщ фэдэ IофшIакIэр, гупшысакIэр зыфэмыкъудыигъэхэри къахэкIыгъэх, ахэр псынкIэу пытэкъужьы­гъэх. Теубытагъэ зиIэхэр къэнагъэх, ахэр литературэм гукIэ пытэу епхыгъэхэр арыгъэх. Уахътэ тешIи, тхэн-усэным нахь фаблэхэрэр къэнэфагъэх ыкIи мэлылъфэгъум и 16-м 1987-рэ илъэсым игъоу алъэгъуи, Мые­къопэ литературнэ объединениеу «Ошъутен» зыфиIоу, Ады­геим икъушъхьэ сыдж анахь лъагэ ыцIэкIэ зэджагъэхэр щыIэ хъугъэ.

Ащ иапэрэ тхьамэтагъэр адыгэ усэкIо инэу Хь. Бэрэтарыр ары. Ащ IэпыIэгъухэри иIагъэх. «Ошъутенэм» хэтхэм яапэрэ упчIэжьэгъу зэрэIушыгъэр, литературнэ зэчый ин зэрэхэлъыгъэр ыкIи тхэн-усэным нэмыкIхэр фигъэчэфынхэр, хэти хэлъ сэнаущыгъэр къызэрэзэIуи­хыщт шIыкIэр IэкIэлъэу зэрэщытыгъэр къаIотэжьы екъу. Бэрэтэрэ Хьамидэ игукъэкIкIэ «Ошъутенэм» хэтхэм нахь зыкъызэIуахынымкIэ зишIуагъэ къэкIощт Iофтхьабзэхэр зэхащэх, ахэм къэлэм гъэшIэгъон зиIэ усакIохэу И. МэщбашIэр, Р. Нэхаир, нэмыкIхэри къахагъэлажьэх. Объединением хэтхэми акIуачIэ нахь зэкIаугъуае: усэкIэ тхыгъэхэр нахь агъэфе­дэхэу, литературнэ темэ гъэшIэ­гъонхэм нахь алъыхъухэ мэ­хъух. Краснодар тхакIохэм аIукIэхэу, семинархэм ахэлажьэхэу ра­гъажьэ.

Зэчый цыпэ горэ пхэлъымэ, пшIоигъоу ащ удэлажьэмэ, къыб­дэхъущтыр зэрэбэр къагурэIо. МэкIэ-макIэу литобъединением хэтхэм яусэхэр, рассказхэр чIыпIэ гъэзетхэм ыкIи журнал­хэм къарэхьэх. Адыгеим иуса­кIохэм язэхэт сборникэу «Голоса Оштена» зыфиIорэри къы­дэкIыгъ. Ащ къыдэхьэгъэ нэбгырэ пэпчъ щыIэныгъэм иIофыгъо инхэм — экологием, мамырныгъэм, зэкъошныгъэм, нэмыкIхэм къатегущыIэ. Мы тхакIохэм уащыгугъынэу зэрэщытыр кIагъэтхъэу, усакIоу Н. Къуекъом ыкIи литературовед-критикэу Т. Цуамыкъом яшIошIхэр къыраIотыкIыгъэх, тхылъым зэригъэрэзагъэхэр къаIуагъ. 1990-рэ илъэсым ятIонэрэ сборникэу «Пока горит свеча» зыфиIоу, Е. Саловым, Е. Глуховам, Е. Андреевым, В. Курбатовым яусэхэр зыщызэхэугъоягъэхэр къыдэкIыгъ. Ахэм аужыIоу, нэмыкI авторхэр дэтхэу джыри заулэ къыдэкIыгъ. О. Селедцовым, Ю. НэмытIэ­къом (иновеллэхэм), нэмыкIхэм атхыгъэхэм ахэлъ гупшысэм узэлъаубытыщтыгъ, уагъэразэщтыгъ.

Я ХХ-рэ лIэшIэгъум ия 90-рэ илъэсхэм зэхэт сборникхэм афэшъхьафэу, автор чъэпхъыгъэхэм ятхылъхэр къыдэкIыхэ хъугъэ. Ахэм ащыщых «Я ищу свое «Я…» (В. Курбатовыр), «Апрельский снег» (Н. Малюк), «Лиловый цвет» (В. Визировар), нэмыкIхэри.

«Ошъутенэм» хэтхэм ятворчествэ зиушъомбгъунымкIэ лъэшэу ишIуагъэ къаригъэкIыгъ усакIоу КIэсэбэжъ Къэплъан. Ащ иIэпыIэгъукIэ 1997-рэ илъэ­сым журналист ыкIи усэкIо IэпэIасэу В. Пурденкэм итхы­лъэу «Цветное пламя» къыдагъэкIыгъ. Мы илъэсым «Ошъутенэр» зызэхащагъэр илъэси 10 зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэу, апэрэ альманахэу «Литературный «Оштен» зыфиIорэр къыдагъэкIы, ащ литсообществэм хэт анахь чанхэм атхыхэрэр къыдэхьэх. Илъэсыбэм тхагъэ­хэу, зипроизведениехэр щылъы­гъэхэм яIофшIагъэхэр тхылъеджэхэм анэсыгъэх, ежьхэри нахь гуфаплъэу зэплъыжьыгъэх, творчествэм нахь зыратыгъ.

Я 90-рэ илъэсхэр «ОшъутенэмкIэ» творческэу зыкъызэIухыгъэным иуахътэу хъугъэ. Ащ исатырхэм зэчый зыхэлъ нэбгырабэхэм зэлъапкIэ. Ахэм ащыщых музыкантхэу Игорь Чертковыр ыкIи Роман Абрамцовыр. Мыхэм «Ошъутенэм» хэт усакIохэм атхыгъэхэр орэдышъом рагъэкIух ыкIи ахэр гум хапкIэу гитарэмкIэ къырагъаIо. Ахэр бэрэ поэтическэ зэIукIэгъухэм арагъэблагъэх.

Непэ литературнэ объединениеу «Ошъутенэм» дахэу зи­­- ш­тагъ, пытэу ылъэ теуцуагъ, ар Адыгеим, Краснодар краим ыкIи нэмыкI чIыпIэхэми ащашIэ хъу­гъэ. Литобъединением хэтхэм атхыхэрэр урысые гъэзетхэу ыкIи журналхэу «Новый мир», «Октябрь», «Литературная газета» зыфиIохэрэм къарэхьэх. АщкIэ анахь къэлэмыпэ чан зиIэр К. Анкудиновыр ары. ЫпшъэкIэ къызэрэщытIуагъэу, усэхэм ямызакъоу, прозэми яшъыпкъэу бэмэ зыкъыщызэIуа­хы: анахь гу зылъыозыгъатэ­хэрэм ащыщых А. Серебряковыр, О. Селедцовыр. Мыхэр илъэс 20-кIэ узэкIэIэбэжьмэ Урысыем илитератор ныбжьыкIэ анахь дэгъухэм ахалъытагъэх.

1987-рэ илъэсым зэхащэгъэ литературнэ объединениеу «Ошъутенэр» охътакIэу тызыхэтым псынкIэу хэуцуагъ. Зичэзыу сборникэу усэхэр, прозэр зыдэт­хэ «Строки «Оштена» зыфиIо­рэр къыдэкIыгъ. Гупшысэ гъэбэ­жъур зиIэ «ошъутенхэм» гупсэфыгъо-щысыгъо яIэп, матхэх, творчествэм зырагъэушъомбгъу. Илъэс пэпчъ усэкIо-тхакIохэм ныбжьыкIэхэр къахэхъох. 2004-рэ илъэсым — «Строфы «Оштена», 2007-м, литобъединениер зызэхащагъэр илъэс 20 зэхъум «Голоса «Оштена» къыдэкIы­гъэх. Нахь ныбжь зиIэхэми, ныбжьыкIэу къахахъохэрэми узыщыгугъынэу, зэчый гъэшIэгъон зыхэлъэу бэ ахэтыр. Ахэм ащыщых ыкIи къахэщых: Н. Редькиныр, Г. Бендюк, Р. Хьакурынэр, нэмыкIхэри. IэпэIасэхэу, гупшысэр зиныб­джэгъу-къотэгъухэу М. Мэджа­джэм ыкIи И. Ахшарумовым япроизведениехэр гум нэсых, псэм ибаигъэ-дэхагъэ къыраIоты­кIы. Илъэс 35-рэ гъогур «Ошъуте­нэм» дахэу къыкIугъ, лъапсэ ыгъотыгъ, иIэпэIэсагъэ хигъахъо­зэ дахэу мэлажьэ, ыпэкIэ лъэ­кIуатэ.

Мамырыкъо Нуриет.