ИскусствэхэмкIэ Европэ ака­демием иакадемикэу, Къэ­бэр­тэе-Бэлъкъарым инароднэ сурэтышIэу Бгъэжънэкъо Заурбэч иIофшIагъэ фэгъэхьыгъэ къэгъэлъэгъон бэдзэогъум и 1-м Мыекъуапэ къыщызэIуа­хыгъ.

КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Темыр-Кавказ къутамэ ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт зэхахьэм къыщиIуагъ Бгъэжънэкъо Заурбэч щыIэныгъэм гъогу гъэшIэгъон къызэрэщи­кIугъэр.

Къэбэртэе-Бэлъкъарым икъалэу Бэкъсан З. Бгъэжънэкъор 1945-рэ илъэсым къыщы­хъугъ. Полиграфием иапшъэрэ еджапIэ Москва къыщиухыгъ. Тхылъ тедзапIэу «Iошъхьэмафэм» иредакторэу, Къэбэртэе-Бэлъ­къарым ихудожественнэ фонд исурэтышI шъхьаIэу щытыгъ.

Тхылъхэм якъыдэгъэкIын пылъэу графикэм зыригъэушъомбгъуным иIахьышхо хилъхьагъ. «Нартхэр», «Музыкэр», «Адыгэ мэкъамэхэр» зыфиIохэрэ IофшIагъэхэм иIэпэIэсэныгъэ къащигъэлъэгъуагъ. «Нартхэм якIэнхэр» зыфиIорэ тхылъыр Налщык, Москва къащыдагъэкIыгъ.

Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ, Урысыем икомпозиторхэм я Союз хэтэу, Урысыем, Адыгеим искусствэхэмкIэ язаслуженнэ IофышIэшхоу, Къэ­бэртэе-Бэлъкъарым щыпсэурэ ХьаIупэ Джэ­браил, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо орэдыIо-къэшъокIо ансамблэу «Ислъамыем» ихудожественнэ пащэу, Урысыем, Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Щэрджэсым янароднэ артистэу, композиторэу Нэхэе Аслъан, сурэтышI ыкIи архитектор цIэрыIоу Бырсыр Абдулахь, Адыгеим исурэтышIхэм я Союз итхьаматэу Елена Абакумовар, Дунэе Адыгэ Хасэм ипрезидент иупчIэжьэгъоу МэщфэшIу Нэдждэт, зэлъашIэрэ сурэтышIэу, лъэпкъ IэпэIасэу Еутых Асе, Урысыем инароднэ сурэтышIэу, Урысыем итхакIохэм я Союз хэтэу Къат Теуцожь,искусствэм иIофышIэу Ацкъан Руслъан, Адыгэ къэралыгъо университетым искусствэхэмкIэ и Институт ипащэу Тыгъужъ Фатимэ зэхахьэм зэфэхьысыжьхэр щашIыхэзэ яеплъыкIэхэр къаIуа­гъэх.

Лъэпкъым итарихъ, искусствэр куоу З. Бгъэжънэкъом ешIэх. «Нартхэм якIэн» зы­фиIорэ тхылъым нэмыкI къыхэмыгъэщыщтми, сурэтышIэм игупшысэхэм узыIэпащэ. Нартхэм яхьылIэгъэ къэбархэр бэрэ зэхэтэхых, ау З. Бгъэжънэкъом фэдэу сурэтхэр IупкIэу зыми ымышIыгъэхэу плъытэ хъущт.

Пшъашъэм, шыум яобразхэр нахь къы­хигъэщыхэзэ, тарихъым илъэоянэхэм уатырещэ. «Емынэжъ чылапхъэр къызэритыгъу­рэр», «Пшысэхэм атехыгъэ сурэтхэр», хъун­кIакIохэм яхьылIагъэхэр, нэмыкIхэри къыбгурыIонхэм фэшI бэрэ уяплъын, тари­хъым гукIэ зыфэпщэин, зэгъэпшэнхэр пшIынхэ фае.

— Бгъэжънэкъо Заурбэч бэшIагъэу сэшIэ, философым фэдэу сурэтхэр ешIых, лIэшIэгъухэм лъэужэу къащигъэнагъэм уегъэгъуазэ. Графикэр жанрэ гъэшIэгъонэу зэрэщытыр иIофшIагъэхэм ахэолъагъо, Темыр Кавказым имызакъоу, Урысыем, нэмыкIхэм ащыцIэрыIу, — къыIуагъ Къат Теуцожь.

— ИкъэгущыIакIэ седэIузэ, исурэтхэм сяплъызэ щыIэныгъэр нахьышIоу сэлъэгъу, иIофшIагъэ псэ пыт, — игупшысэхэм тащигъэгъозагъ Еутых Асе.

— Сигуапэу сурэтхэм сяплъыгъ, Бгъэжънэ­къо Заурбэч сыфэгушIуагъ, — къеIуатэ дунаим щызэлъашэрэ сурэтышI-модельерэу СтIашъу Юрэ. — Сурэтхэр бзэ хэхыгъэкIэ къегъэгущыIэх…

Нэпэеплъ сурэтхэр зэхахьэм ащытыра­хыгъэх. Композитор цIэрыIохэу Нэхэе Аслъан, ХьаIупэ Джэбраил, фэшъхьафхэм язэгъэпшэнхэр гукIэ плъэгъунхэ фаеу тэлъытэ. СурэтымкIэ къипIотыкIын плъэкIырэ гупшысэр музыкальнэ произведение пшIын плъэкIыщт. Тифольклор бай дэд. Нартхэм якъэбархэм уакъыпкъырыкIызэ, шIум, гумэкIыгъохэр къытфэзыхьыхэрэм, хъункIакIохэм язекIуа­кIэхэм уяплъы. Пшысэхэм зэрахэтэу, шIур ем зэрэтекIорэр сурэтышI цIэрыIом «иIаш, илъэмыдж», илъэпкъ гупшыс.

Адыгэ Республикэм культурэмкIэ имининистрэу Аулъэ Юрэ ти ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат ыцIэкIэ Бгъэжънэкъо Заурбэч фэгу­шIуагъ, иIофшIагъэхэу Мыекъуапэ къыщагъэ­лъагъохэрэм осэ ин афишIыгъ.

— Дахэу Адыгеим къыщытпэгъокIыгъэх. Хабзэм икъулыкъушIэхэм, ныбджэгъухэм, искусствэр зыгъэлъапIэхэрэм сафэраз. Музеим ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт, ащ иIофшIэгъухэм «тхьашъуегъэпсэу» ясIожьы сшIоигъу, — тизэдэгущыIэгъу лъигъэкIотагъ Бгъэжънэкъо Заурбэч.

Бэдзэогъум и 24-м нэс сурэтхэм якъэгъэ­лъэгъон музеим щыкIощт. ЗэхэщакIохэм искусствэр зышIогъэшIэгъонхэр IофшIагъэхэм яплъынхэу рагъэблагъэх.