Республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» и Хэсашъхьэ изэIукIэ Мыекъуапэ щыкIуагъ.

Аужырэ мазэхэм Адыгэ Ха­сэм ыгъэцэкIэгъэ Iофыгъохэр Хэсашъхьэм изэхахьэ щызэфахьысыжьыгъэх. Адыгэ Ха­сэм итхьаматэу ЛIымыщэкъо Рэмэзанрэ гъэцэкIэкIо купым хэтэу Хъот Юнысрэ Тэхъутэмыкъуае щыIагъэх.

Адыгабзэр — кIэлэцIыкIу IыгъыпIэр

Тэхъутэмыкъое районым иадминистрацие ипащэу Шъао Аскэр, районым инароднэ депутатхэм я Совет итхьаматэу Хьатитэ Алый, муниципалитетым инэмыкI къулыкъушIэхэм Адыгэ Хасэм илIыкIохэр аIукIагъэх. Адыгабзэм изэгъэшIэн, игъэфедэн атегущыIагъэх. Еджа­пIэхэм адыгабзэр нахьышIоу ащызэрагъэшIэным, сыхьат пчъа­гъэу еджапIэхэм ащыряIэр лъэ­хъаным диштэу гъэпсыгъэным яеплъыкIэхэр къыраIолIагъэх.

КIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм адыга­бзэр нахьышIоу ащызэрагъэшIэн фаеу бэшIагъэу Адыгэ Хасэм изэхахьэхэм къащаIо, ау Iофыр зэрэлъыкIуатэрэм уигъэ­рэзэнэу щытэп. Унагъом адыга­бзэр щызэзыгъэшIэгъэ сабыир кIэлэцIыкIу IыгъыпIэм агъакIо зыхъукIэ урысыбзэкIэ нахьыбэ­рэмкIэ гущыIэу еублэ, адыга­бзэр ымыгъэфедэзэ щыгъупшэ­жьыным нэсы. — Тэхъутэмыкъуае икIэлэцIыкIу IыгъыпIэу сэ сыздэщы­Iагъэм адыгабзэр, адыгэ гущыIэ щэрыохэр щызэрагъашIэх. Усэхэм къяджэх, орэд къаIо, джэгукIэхэр зэхащэх, — къыIуагъ Хъот Юныс.

Шъао Аскэр къызэрэхигъэщы­гъэу, нэмыкI кIэлэцIыкIу Iы­гъы­пIэхэм адыгабзэр нахьышIоу ащызэрагъэшIэным пылъыщтых. Урысыбзэр дэгъоу ашIэ, ау ны­дэлъфыбзэри кIэлэцIыкIухэм агъэлъэпIэн фае.

Адыгабзэм фэгъэхьыгъэ конференциеу Налщык щыкIуагъэм Адыгэ Хасэм хэтхэр хэлэжьагъэх, зэгъэпшэнхэр ашIыгъэх. ЛIымыщэкъо Рэмэзан анахьэу къыхигъэщыгъэр адыгабзэм щы­Iэныгъэм чIыпIэу щыриIэр ары.

Пчыхьэзэхахьэхэм тиадыга­бзэ нахьыбэрэ ащыгъэфедэгъэн фае. ТиныдэлъфыбзэкIэ тиорэд къэтIоныр, усэхэм ты­къяджэныр, нарт къэбар­хэм, нэмыкIхэм тядэIуныр тэ­рыба зэлъытыгъэр? АдыгабзэкIэ къыдэкIырэ тхылъхэм, журналхэм, гъэзетэу «Адыгэ макъэм» якъитхыкIын нахь дэгъоу зэхэщэгъэным, нэ­мыкI­хэм атегущыIагъэх.

МэфэкIым зыфагъэхьазыры

Къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъурэм Адыгэ Хасэр зэ­рэпэгъокIырэр, лъэпкъ Iофхэм ягъэцэкIэн зэрэхэлэжьэщтыр Р. ЛIымыщэкъом къыIотагъэх.

Культурэм, спортым, тари­хъым яхьылIэгъэ зэхахьэхэр зэ­рэзэхащэщтхэм къатегущыIа­гъэх Тхьапшъэкъо Альберт, МэщфэшIу Нэдждэт, Хьаблаукъо Адам, Хъот Юныс, фэшъхьафхэри.

Шыу Хасэр

Адыгэ Хасэм хэгъэщагъэу Шыу Хасэм Iоф ешIэ. Тхьапшъэ­къо Альбертрэ Хьаблаукъо Адам­рэ къызэраIуагъэмкIэ, Дунэе Адыгэ Хасэр (ДАХ-р) Iэ­пыIэгъу къафэхъу. Шы спортым зегъэушъомбгъугъэным, ныбжьыкIэхэр шIэжь яIэу пIугъэнхэм афэшI Шыу Хасэм тапэкIи IэпыIэгъухэр ищыкIагъэх. Мурадэу ашIыгъэр нахь зэгъэфагъэу Адыгэ Хасэм изэIукIэхэм ащыщ къыщаIотэщт.

ЗыкIыныгъэм ыкIи ЗэгурыIоныгъэм ясаугъэт

Республикэм и Къэралыгъо филармоние дэжь щыт саугъэтыр лъэгъупхъ. Саугъэтым игъэ­псын аухыгъэгоп. Нэрылъэгъу IэпыIэгъухэри агъэпсыгъэхэп. Адыгэ Хасэм изэхахьэ унэшъо хэхыгъэхэр щырахъухьагъэх, Iофхэр зэрэлъагъэкIотэщтхэм гъэзетеджэхэр щыдгъэгъозэщтых.

ГъэпсыкIэу иIэр мэпытэ

Пэсэрэ лъэхъаным къыщыублагъэу адыгэхэр къэралыгъо шъхьаф яIэным зэрэпылъы­гъэхэм, Совет хабзэм илъэхъан Адыгеим икъэралыгъо гъэпсыкIэ нахь пытэ зэрэхъугъэм, адыгэ хабзэм изехьан Адыгэ Хасэр зэрэхэлэжьагъэм, зэгурыIоныгъэ ахэлъэу лъэпкъхэм республикэм зэрэщыпсэухэрэм, фэшъхьафхэм къатегущыIагъ филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу Бырсыр Батырбый.

Хэсашъхьэм изэIукIэ лъэпкъ гупшысэр щыпхыращызэ Ацумыжъ Юсыф, Кушъу Ибрахьим, Къэбэртэе Адам, Ламыкъо Эду­ард, Талъэкъо Адам, ЦIыкIушъо Аслъан, Бэгугъэ Вяче­слав, Хьа­джый Адам, фэшъхьаф­хэри къы­щыгущыIагъэх.

Адыгэ шъуашэм, лъэпкъ тхыпхъэхэм, археологием яхьылIагъэу СтIашъу Юрэ, Тэу Аслъан гущыIэгъу тафэхъугъ. Лъэпкъ гупшысэр зэкIэми апшъэ шIыгъэн фаеу алъытэ.

Лъэпкъ шъуашэм изехьан

Хэсашъхьэм изэIукIэхэм ахэ­лажьэхэрэм адыгэ шъуашэр ащы­гъын фаеу зылъытэхэрэм МэщфэшIу Нэдждэт адыригъэштагъэп. Адыгэ тхылъ еджэмэ, «Адыгэ макъэр» къыретхыкIмэ, Къэралыгъо телерадиокомпа­ниеу «Адыгеим» икъэтынхэм ядэIумэ, театрэм макIомэ та­кIэупчIэ хъущтба?

МэщфэшIу Нэдждэт дезыгъа­штэхэу Нэгъуцу Аслъан, Къуижъ Къэплъан, ЛIышэ Ахьмэд, Аб­рэдж Нурдин, фэшъхьафхэм лъэпкъ шъуашэр дахэу зепхьан фаеу алъытэ. Лъэпкъ Iофыгъо­хэр гуетныгъэ пхэлъэу бгъэ­цэ­кIэным имэхьанэ къыхагъэщыгъ Тхьаркъохъо Сафыет, Мыгу Эдуард, ГъукIэлI Сусанэ, Мамый Разыет.

Ным исаугъэт

Адыгэ Хасэм игъэцэкIэкIо куп хэтхэр АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат джырэблагъэ IукIагъэх. Ным исаугъэт Мые­къуапэ щыгъэуцугъэным, нэ­мыкI Iофыгъохэм атегущыIагъэх.

Ным исаугъэт пIуныгъэ мэхьэнэ ин иIэу КъумпIыл Мурат ылъытагъ. Зыщагъэуцущт чIыпIэр шIэхэу къыхахыщт, Iофым фежьэщтых.

Фестивалэу «Адыгэ шъаор» Мыекъуапэ зэрэщыкIуагъэм, ныбжьыкIэхэм пIуныгъэ Iофэу адызэрахьащтым, нэмыкIхэм атегущыIагъэх, унэшъо хэхыгъэ­хэр зэхахьэм щаштагъэх. Уахътэм иджэмакъэ щыIэныгъэм зэ­рэщызэхахырэр яIофшIакIэ къыщагъэлъэгъощт.

ЕмтIылъ Нурбый.