Адыгэ къэшъокIо ан­самблэу «Абрекхэм» ипчыхьэзэхахьэ Мыекъуапэ щыкIуагъ.

2014-рэ илъэсым «Абрекхэр» зэхащагъ. Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ театрэу Цэй Ибрахьимэ ыцIэ зыхьырэр зычIэт унэм унэе шIыкIэм тетэу Iоф щишIэу ригъэ­жьагъ.

Ансамблэм ихудожественнэ пащэу ТхьакIумэщэ Налбек Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо академическэ къэшъокIо ансамблэу «Налмэсым» илъэсыбэрэ хэтыгъ. Искусствэр шIу зыщалъэгъурэ унагъом щапIугъ. Ятэу ТхьакIумэщэ Налбый СССР хэгъэгушхоу тызыщыпсэущты­гъэм итеатрэхэм яхудожественнэ пащэу щытыгъ, режиссер анахь дэгъухэм ащыщыгъ.

ЕгъэжьапIэр

Хабзэр мылъкукIэ IэпыIэгъу къыфэмыхъоу Iоф зышIэрэ ансамблэм иапэрэ мафэхэр псын­кIагъэхэп. ТхьакIумэщэ Налбек иныбджэгъухэр, лъэпкъ искусствэр зыгъэлъапIэхэрэр, гукIэ къыкъоуцон зылъэкIыщтхэр гъусэ ышIыгъэх.

— Узэкъотмэ – улъэш. Адыгэмэ зэраIоу, зышъхьэ мыузыгъэм уишъхьэуз фэмыIуат, — игупшысэхэм тащегъэгъуазэ ТхьакIумэщэ Налбек. – Лъапсэу тшIыгъэм игъэпытэн къыхэлэжьагъэхэм, неущырэ мафэм телъы­тагъэу непэ къыддэлажьэхэрэм лъэшэу сафэраз.

— «Абрекхэр» зыпкъ иуцогъэ лъэпкъ ансамблэу щыт, — къе­Iуатэ республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» итхьа­матэу ЛIымыщэкъо Рэмэзан. — Адыгэ джэгухэм, нысащэхэм язэхэщэнкIэ яшIогъэшхо къытэзыгъэкIыхэрэм «тхьашъуе­гъэпсэу» ясIожьы сшIоигъу. Ансамблэм щагъэсагъэхэр «Налмэсым», «Ислъамыем» къащэшъох.

МэфэкIхэм ахэлажьэ

Адыгэ Республикэм щыкIорэ мэфэкI зэхахьэхэм, хъугъэ-шIагъэхэм япхыгъэ зэIукIэгъухэм, пIуныгъэм, нэмыкIхэм яхьылIэгъэ Iофтхьабзэхэм «Абрекхэр» ахэ­лажьэ.

Культурэм, спортым, шIэжьым афэгъэхьыгъэ зэхахьэу Санкт-Петербург щыкIуагъэм ансамблэм иIэпэIэсэныгъэ къыщигъэлъэ­гъуагъ. Дон, Украинэм, Урысыем ишъолъырхэм шы лъэпкъхэр къаращыхи, анахь дэгъур къыхэ­хыгъэнымкIэ зэнэкъокъугъэх. Адыгэ шы лъэпкъхэр анахь дэ­гъухэм ащыщхэу осэшIхэм алъы­тагъ. Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Адыгеим ащагъэсэрэ шыхэм къащытхъугъэх.

Фестивалым икультурнэ Iоф­тхьабзэхэм «Абрекхэр» къащышъуагъэх, адыгэ шым, адыгэ шъуашэм ядэхагъэ къащагъэ­лъэгъуагъ.

КIэлэцIыкIухэм якъэухъумэн и Дунэе мафэ игъэкIотыгъэу Адыгэ Республикэм щыхагъэунэфыкIыгъ. Дунаим щыцIэрыIо «Налмэсым» и Унэ ансамблэу «Абрекхэм» концертышхо къыщитыгъ.

Къашъоу «Ислъамыер» Хъо­псэрыкъо Хьамидэрэ Беданыкъо Аризэрэ къашIыгъ. Сэе фыжь кIэракIэр Беданыкъо Аризэ ыгъэбыбатэзэ, пчэгум узыIэпищэу къыщышъуагъ. Хъопсэрыкъо Хьамидэ пкъыр ищыгъэу ащ зэрэдэуджыгъэри къыхэтэгъэщы.

Пэрэныкъо Саидэрэ Ерыгъо Адамрэ лъэпкъ къашъор къыха­дзагъ. «Къашъор» Осмэн Айдэмыр ыкIи Хьэпэе Саидэ къа­шIыгъ. «Лъэпэрышъор» КIыкI Самирэрэ ЛIыхъурэе Сэлымрэ кIырагъэщыгъ.

Къашъохэр гъэпсыкIэу яIэхэмкIэ зэфэшъхьафых, узыIэпащэ. Саркис Акопян, Датхъужъ Радмилэ, Къапэ Эмилие, Мэрэтыкъо Самир, нэмыкIхэр кIэщакIо зыфэхъугъэхэ къашъохэр гъэшIэ­гъоных, лъэпкъ гупшысэр ащыпхыращы.

Трюкхэр къэзышIыхэрэ КIарэ Самир, Шышъхьэ Амир, Мэрэтыкъо Батыр, Тимофей Загороднем яIэпэIэсэныгъэ шэпхъэшIу­хэм адештэ. Жьыр акIэт, псын­кIэу загъэчэрэгъузэ искусствэм хэхьэрэ шIыкIэшIухэр къагъэлъа­гъох.

ОрэдыIохэу КIыкI Самирэ, Даутэ Сусанэ, Жарэкъо Рус­лъан пчыхьэзэхахьэр къагъэдэхагъ. АдыгабзэкIи, урысыбзэкIи орэдхэр агъэжъынчыгъэх. «Адыгэмэ яхабзэ джащ фэд» зыфиIорэ орэдыр Жарэкъо Руслъан къызыхедзэм, залым чIэсхэр дежъы­угъэх. Ешыгоо Аскэр пщынэр ыгъэбзэрэбзагъ, лъэпкъ мэкъа­мэхэр дахэу ыгъэIугъэх.

Къашъохэм ныбжь зэфэшъхьаф зиIэхэр ахэлажьэх. Адыгэ шъуашэр зэкIэми ащыгъ. Къа­шъом тамэ езытыхэрэр купы­шхо мэхъух. Къэралыгъом щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэрэ якультурнэ кIэнрэ 2022-рэ илъэсыр я Илъэс. Ансамблэм лъэпкъ зэфэшъхьафхэр къыщышъохэзэ, лъэпкъ искусствэм ибаиныгъэ къагъэлъагъо.

«Абрекхэр» Москва, Санкт-Петербург, Къыблэм, Темыр Кавказым, Тыркуем, Израиль ащыIагъ. Ансамблэм къыщышъо­хэрэ кIэлэцIыкIухэм, ныбжьыкIэхэм тагъэгушIо. «ЗэфакIор», «Къашъор», «Адыгэ уджхэр», «ЛъэпэчIасэр», нэмыкIхэри къэ­шъуакIохэм къашIыхэзэ, лъэпкъ искусствэр лъагэу зэраIэтыщтым пылъых. «Абрекхэр» ятIонэрэу Израиль рагъэблэгъагъ. Тилъэпкъэгъухэу ащ щыпсэурэмэ ямызакъоу, урысхэри, нэмыкIхэри тикъэшъуакIохэм къяжэх.

— Къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъурэр игъэкIотыгъэу хэдгъэунэфыкIыщт. ХэушъхьафыкIыгъэ концерт программэ тэгъэ­хьазыры, — къытиIуагъ Тхьа­кIумэщэ Налбек.

КIэлэцIыкIухэм якъэухъумэн и Дунэе мафэ фэгъэхьыгъэ пчыхьэзэхахьэм изэхэщэнкIэ IэпыIэгъу къафэхъугъэхэм, Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ, «Налмэсым» ипащэхэм «тхьашъуегъэпсэу» гъэзетымкIи араIожьы ашIоигъу.

— Сишъауи, сипшъашъи ансамблэм къыщэшъох, концертыр еплъыгъэхэм лъэшэу ашIогъэшIэгъоныгъ, — къыIуагъ Адыгэ Республикэм инароднэ артистэу, «Ислъамыем» иорэдыIоу Къумыкъу Щамсудинэ.

ЕмтIылъ Нурбый.