Дунэе Адыгэ Хасэм (ДАХ-м) и Хэсашъхьэ изэ­IукIэ мэ­къу­огъум и 10 — 11-м Мэздэгу щыкIуагъ.

Адыгабзэр, культурэр

ДАХ-м изэхахьэ рагъэжьэным ыпэкIэ Дунэе шIэныгъэ зэIукIэ Налщык щызэхащагъ. Къэ­бэр­тэе-Бэлъкъар къэралыгъо университетым щыкIогъэ зэхахьэм шIэныгъэлэжьхэр, ДАХ-м хэтхэр, культурэм иIофышIэхэр, нэ­мыкIхэри хэлэжьагъэх.

Адыгабзэмрэ лъэпкъ культу­рэмрэ ухъумэгъэнхэм япхыгъэ Iофыгъохэм къапыщылъ къиныгъохэр, ахэр къызэнэкIыгъэнхэр къэгущыIагъэхэм къыхагъэщыгъэх. ХэкIыпIэу щыIэхэр зэфа­хьысыжьыгъэх. Анахьэу анаIэ зытырадзагъэр лъэпкъ шIэжьым къыпкъырыкIыхэзэ, кIэлэцIыкIу IыгъыпIэхэм къащыублагъэу адыгабзэм изэгъэшIэн, игъэфедэн щыIэныгъэм зэрэщыпхыращыщтыр ары.

ШIэныгъэлэжьхэм, культурэм пыщагъэхэм ягупшысэхэр лIэ­ужхэм язэпхыныгъэхэм ягъэпы­тэн ныдэлъфыбзэр, культурэр, искусствэр зэрафэлажьэхэрэм афэгъэхьыгъагъэх. Республикэ общественнэ дви­жениеу «Адыгэ Хасэм» илIы­кIо­хэр зэхахьэм хэлэжьагъэх. Мэщ­фэшIу Нэдждэт адыгабзэр щы­Iэныгъэм нахьышIоу щыгъэфедэгъэным ехьылIагъэу къэ­гущы­Iагъ. ЗэхэщакIохэр къелъэ­Iухи, адыгабзэкIэ усэм къе­джагъ.

Дунэе Адыгэ Хасэм ипре­зидент иупчIэжьэгъоу МэщфэшIу Нэдждэт зэрагъэнэ­фагъэр къэзыушыхьатырэ тхылъыр ДАХ-м ипрезидентэу Сэхъурэкъо Хьаутий къыриты­жьыгъ.

Пащэхэм язэIукI

ДАХ-м иIофшIэн чанэу хэла­жьэхэрэ Вэрэкъо Зэтый — ар Европэм и Адыгэ Хасэ ипащ, ХьашIуцIэ Мухьамэд, Аслъанэ Алый, КIакIыхъу Мэджыд, ЛIымыщэкъо Рэмэзан, Шыбзыхъо Юр пэщэныгъэ зыдызэрахьэрэ Хасэмэ къатегущыIагъэх. Шъыгъо-шIэжь мафэм зэрэхэлэжьагъэхэр зэфахьысыжьыгъ. Тари­хъым инэкIубгъохэр нахьышIоу зэгъэшIэгъэнхэм яеплъыкIэхэр къыраIолIагъэх.

Ставрополь краим щыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм я Адыгэ Хасэ ипащэу Шыбзыхъо Юрэ къы­зэриIуагъэу, зэлъэпкъэгъухэм язэIукIэгъухэм унашъоу аща­штэрэр щыIэныгъэм дештэ, уапэкIэ уегъаплъэ.

Мэздэгу щызэIукIагъэх

Iоныгъом и 20-м «Адыгэм и Маф» зыфиIорэ мэфэкI зэха­хьэр Налщык щыкIощт. Адыгеим къэ­ралыгъо гъэпсыкIэ иIэу зыпсэурэр мыгъэ илъэси 100 мэхъу. ДАХ-м и Хэсашъхьэ изэIукIэ мэфэкIхэр зэрэха­гъэу­нэфы­кIыщтхэм щытегущыIагъэх.

Адыгэ лъэпкъым дунаим къы­щикIугъэ гъогум зызэриушъомбгъурэм, ДАХ-р ащ зэрэхэлажьэрэм, адыгэр адыгэу дунаим тапэкIи зэрэщыпсэущтым яеплъыкIэхэр къыраIолIагъэх.

Грузиер заокIэ Абхъазым ичIыгу зихьагъэр шышъхьэIум и 14-м илъэс 30 хъущт. Мамыр псэукIэр гъэпытэгъэным фэгъэ­хьыгъэ зэIукIэхэр ДАХ-м зэхищэщтых. Сыхъум щыкIощт Iоф­тхьабзэр зэрэрагъэкIокIыщтыр хагъэунэфыкIыгъ.

ЛIымыщэкъо Рэмэзан, Мэщ­фэшIу Нэдждэт, Хьаджый Адам, ГъукIэлI Сусан, Хъот Юныс, ЦIыкIушъо Аслъан, Хьаблаукъо Адам Адыгеим ыцIэкIэ зэIу­кIэгъухэм ахэлэжьагъэх. Осетинхэм якIэлэцIыкIу IыгъыпIэ щыIагъэх, лъэпкъ Iофыгъохэр къыщаIотагъэх.

Хэгъэгу зэошхом щыфэхы­гъэхэм, заом ыкIыб щыIэхэу яIофшIэнкIэ ТекIоныгъэр къэзыгъэблэгъагъэхэм язэхэт саугъэтэу Мэздэгу дэтым респуб­ликэм иобщественнэ дви­жениеу «Адыгэ Хасэм» хэтхэу ДАХ-м и Хэсашъхьэ изэIукIэ хэлажьэхэрэм къэгъагъэхэр кIэ­ралъхьагъэх, лIыхъужъхэм шъхьащэ афашIыгъ.

Лъэпкъ шэн-хабзэхэр

Мэздэгу адыгэхэм ялIэшIэгъу лъэпкъ-шэн хабзэхэм афэгъэ­хьыгъэ зэIукIэр гъэшIэгъонэу кIуагъэ. Мэздэгу лъэпкъ 70-м нахьыбэ щэпсэу.

Осетинхэм, нэмыцхэм, грузинхэм, къэзэкъхэм, урысхэм, адыгэхэм, дагъыстанхэм, фэшъхьафхэм яIэпэIасэхэм бгъэфедэн плъэкIыщт искусствэр, тарихъ пкъыгъохэр, IэпэIасэ­хэм яIофшIагъэхэр гъэшIэгъонэу къагъэлъэгъуагъэх.

МэщфэшIу Нэдждэт, ЦIыкIу­шъо Аслъан, Хъот Юныс яеплъы­кIэхэм къащыхагъэщыгъ лъэпкъ пэпчъ итарихъ, иискусствэ къы­рыпшIэнэу IофшIагъэ зэри­Iэр. Лъэпкъ тхыпхъэхэр IэпэIасэхэм «къагъэгущыIэхэу» ЛIымыщэкъо Рэмэзан елъытэ.

Адыгэ шъуашэр итеплъэ иза­къоп къэзыгъэдахэрэр, ар зэ­рэзепхьащтым имэхьани зэха­хьэм щытегущыIагъэх. Адыгэм и Мафэ адыгэ шъуа­шэр нэбгырэ шъэ пчъагъэмэ къякIоу зы­щалъэщт, адыгэ быракъэу жъо­гъо 12-р къызыхэлыдыкIырэр шъолъырхэм, тилъэпкъэгъухэр зыщыпсэурэ хэгъэгухэм аща­гъэбыбэтэщт. Адыгэм иадыгагъэ зэригъэ­лъапIэрэр, псэ зыпыт зэIукIэгъухэм къащагъэлъэгъощт.

Унэ къаратыгъ

Мэздэгу и Адыгэ Хасэ Iоф зыщишIэщт унэ къыратыгъ. Тарихъ мэхьанэ зиIэ унэу Мэздэгу игупчэ итыр лъэгъупхъ, шIэхэу зэтырагъэпсыхьажьыщт.

Хабзэм икъулыкъушIэхэр IэпыIэгъу къафэхъухэзэ яIофхэр зэрэлъагъэкIуатэхэрэм, культу­рэм, спортым, ныбжьыкIэхэм яхьылIэгъэ Iофыгъохэм, нэмыкI­хэм ДАХ-м изэхахьэхэм ащытегущыIагъэх, унэшъо хэхыгъэ­хэр аштагъэх.

ЕмтIылъ Нурбый.