Мэлылъфэгъум и 14-м АР-м итхылъеджапIэ ГъукIэ Замудин итхылъыкIэу «Адыгэ къамыл». («Черкес (адыгэ) къамыл») зы­фиIорэм илъэтегъэуцо щыIагъ.

Адыгэ музыкальнэ культурэм чIыпIэ ин щызыубытыщт Iоф­шIагъэр 2022-м — лъэпкъ искусствэм ыкIи культурнэ кIэным я Илъэс тефэу къыдэкIыгъ.

Iофтхьабзэм Адыгэ Респуб­ликэм ишIэныгъэлэжьхэм ащыщ­хэр, лъэпкъ интеллигенцием ина­хьыжъ гъэшIуагъэхэр, АР-м культурэмкIэ и Министерствэ къикIыгъэхэр, еджэпIэ зэфэ­шъхьафхэу Мыекъуапэ дэтхэм ащеджэхэрэр, журналистхэр ыкIи искусствэр зикIасэхэр хэлэжьагъэх.

ГъукIэ Замудин илъэпкъ пае­мэ, зышъхьамысыжьхэрэм ащыщ — IофшIэкIошху. Ар АР-м изаслуженнэ сурэтышI, Урысыем исурэтышIхэм я Союз хэт, художествэхэмкIэ Урысые академием идипломзехь. Адыгэ пэсэрэ культурэм иушэтакIу. Адыгэ пIуаблэм, лъэпкъ пщынэ Iэмэ-псымэхэм яшIынкIэ IэпэIас. Тхылъхэу «Адыгэ пIуаблэм иискусств», «ШыкIэпщынэ къегъэIуакIэ зэтэгъашIэ», «Адыгэ шыкIэпщынэм и Атлас» зыфиIохэрэр Мыекъуапэ къыщыдэкIыгъэх. ГъукIэлI Замудин пэсэрэ бзэпситIу шыкIэпщынэм икъегъэIон зыщыфа­гъэсэрэ еджапIэ къызэIуихыгъ, орэдыIо-шыкIэпщынэо купэу «Жъыур» зэхищагъ. 2010-рэ илъэсым щегъэжьагъэу Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ икIэлэцIыкIу еджапIэу Лъэцэ­рыкъо Кимэ ыцIэ зыхьырэм иIорIотэ къутамэ икIэлэегъадж.

Къамылыр ижъ-ижъыжькIэ адыгэхэм анахь якIасэу агъэфе­дэщтыгъэ мэкъэмэ Iэмэ-псым, IэпэIасэхэм ар «къагъэгущыIапэу» зэрэщытыгъэр фольклор тхыгъэхэм къаIуатэ. Арышъ, «Адыгэ къамыл» зыфиIорэ энциклопедическэ къыдэкIыгъоу Замудин илъэс 30 Iэпэ-цыпэм Iоф зыдишIагъэр осэшхо зиI.

Тхылъым фэгъэхьыгъэ мэфэкI лъэтегъэуцор псэлъэ фабэкIэ къызэIуихыгъ Адыгэ Республи­кэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ.

— Илъэс 35-рэ хъугъэ ГъукIэ Замудин зысшIэрэр, — къыIуагъ ащ — анахьэу згъэшIа­гъорэр, гукIодыныр зыщыщ ымышIэу, анахь лъэпкъ Iофыгъошхом сыдигъуи зэрэфежьэ­рэр; игупшысэ гъогу зэригъоты­рэр, имурад ехьыжьагъэ сы­дигъокIи щытхъу хэлъэу зэрэ­кIищырэр ары. Ау а IофшIа­гъэхэм зэкIэ лIым ыкIуачIи, иамали, игупшыси зэрахэлъыр къызыдэплъытэкIэ, ар лъэныкъуабэкIэ гъэзагъэу шIэныгъэ куур искусствэмкIэ зылэжьэу зэрэщытыр къыпфэнафэ. Мары итхылъышхоу «Адыгэ къамыл» зыфиIорэр ащ ищыс, тыгу къыд­деIэу зэкIэ мы къекIолIагъэхэм ацIэкIэ ыкIи сэ сшъхьэкIэ тыфэгушIо адыгэ къамылыр лъэпкъым зэрэIуигъэкIэжьы­гъэмкIэ, псауныгъэ да­хэ иIэу гъэхъэгъакIэхэм афэ­кIонэу та­пэкIи сыфэлъаIо.

МэфэкI Iофтхьабзэм хэлэ­жьагъ ыкIи къыщыгущыIагъ искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу К. Лъэцэрыкъом ыцIэ зыхьырэм идиректорэу, искусствоведениемкIэ кандидатэу Анзэрэкъо Марзиет. ЗэлъашIэрэ IэпэIасэу ГъукIэ Замудин иадыгэ лъэпкъ фэлэжьэн на­сыпрэ акъылрэ зэриIэр ыкIи ар къызэрэдэхъурэр, ышIэрэ Iофым сыдигъуи псэ къызэрэпигъакIэрэр, зэрэIофшIэкIошхор, непэрэ лъэтегъэуцор, тхылъыкIэу «Адыгэ къамылыр» адыгэ лъэпкъымкIэ ыкIи ежь авторымкIэ мафэ хъунхэу къафиIуагъ.

Лъэтегъэуцом хэлэжьагъ ыкIи игуапэу ежь иусэу «Къамыл» зыфиIоу тхылъыр къызэIузыхырэм къеджагъ зэлъашIэрэ сурэтышIэу, архитекторэу Бырсыр Абдулахь.

ЗэIукIэм IэкIыбым къикIыжьыгъэ лIы Iушыбэ щыIагъ, ахэр, зэкI пIоми хъунэу, тхылъым хэлъ гупшысэр зэIугъэкIэгъэным ыкIи ащ икъыдэгъэкIын пэIухьащт мылъкум зиIахь хэзылъхьагъэх.

ТхылъыкIэу «Адыгэ къамыл» зыфиIоу илъэс пшIы пчъагъэм Iоф зыдишIагъэм изэхэтыкIэ-­гъэпсыкIэ, итеплъэ, зэрэзэтеутыгъэ шIыкIэр, шъхьэ пэпчъ къыIуатэрэр, тхылъ-энциклопедием осэшIу (къыдэгъэкIы­гъэным ыпаIоу) УрысыемкIэ искус­ствэхэм ятарихъ институт къы­зэрэщыратыгъэр ГъукIэ За­мудин игуапэу къыIуагъ. Ащ пыдзагъэу ипэублэ гущыIэ зытхыгъэр искусствоведениемкIэ кандидатэу, УрысыемкIэ искусствэхэм ятарихъ институт икъу­тамэ пщынэ Iэмэ-псымэхэмкIэ ишIэныгъэлэжь шъхьаIэу Динара Булатовар арэу зэрэщытыр къыхигъэщыгъ.

Тхылъышхом ыкIышъо тет сурэтыр зышIыгъэр Къэбэртэе-Бэлъкъарым щыщ сурэты­шIэу Бгъажънэкъо Заур.

Джащ фэдэу Замудин тхы­лъым иредакторхэм ацIэ къыриIуагъ: филологие шIэныгъэ­хэмкIэ докторэу, профессорэу ГутIэ Адам, филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, профессорэу Унэрэкъо Рай.

ТхылъыкIэмкIэ упчIэжьэгъур (консультантыр) Увыж А. М., сурэтышIыр Щоджэн Жанна.

«Адыгэ къамылыр» бзищыкIэ тхыгъэ: адыгабзэкIэ, урысыбзэкIэ, инджылызыбзэкIэ. АдыгабзэкIэ зэзыдзэкIыгъэр Унэрэкъо Рай, инджылызыбзэм изылъхьагъэхэр Теуцожь Фатимэрэ В. Беренковамрэ.

Тхылъыр нэкIубгъо 478-рэ мэхъу, шъхьи 9-у зэхэт. Булатовам ипэублэ гущыIэ ыкIи ­ежь ГъукIэ Замудин истатьяу «Адыгэ къамылымрэ пщынэ Iэмэ-псымэхэм яхьылIэгъэ шIэ­ныгъэмрэ» зыфиIорэм ар къызэIуахы. Къамылым икъэхъукI, къамылапщэхэм якъэбархэр, мэкъамэхэм янотэхэр, сурэтхэр тхылъым щызэхэугъоягъэх. Къамылыр зэрагъэфедэрэр, ащ ишIыкIэ, къызэребгъэIощтыр, Iэмэ-псымэм инэшэнэ шъхьа­Iэхэр З. ГъукIэм итхылъ къыщиIотыкIыгъэх. СД-альбомэу «Адыгэ къамыл мэкъамэхэм яантологий, 1941 — 2021» зы­фиIорэр тхылъым игъус. Статья зэфэшъхьафхэр ыкIи ахэмкIэ сурэтхэр бэу дэтых, а зэкIэ адыгабзэкIэ, урысыбзэкIэ, инджылызыбзэкIэ тхыгъэх. Адыгэ культурэр зышIогъэшIэгъонхэмкIэ, ащ дэлажьэу, хахъо фэзышIыхэрэмкIэ Замудин итхы­лъыкIэ шIэныгъэ IэпыIэгъу ин хъущт. Тхылъ-энциклопедием икъыдэгъэкIынкIэ мылъку IэпыIэгъу авторым къыфэхъугъэ­хэм ацIэхэр тхылъым ыкIэкIэ къыщыIуагъэх — нэбгырэ 17 мэхъух. АР-м и ЛIышъхьэу КъумпIыл М., Шъэумэн Хьазрэт Мэджыдэ ыкъом ишIушIэ фонд, мыхэм анэмыкIхэри.

ГъукIэ Замудин лъэныкъуабэкIэ тхылъым итхынкIэ къыдеIагъэхэм ыкIи икъыдэгъэкIын къыфэзыгъэпсынкIагъэхэм, непэрэ лъэтегъэуцом хэлэжьагъэ пэпчъ лъэшэу зэра­фэразэр кIигъэтхъыгъ, псауныгъэкIэ къафэлъэIуагъ.

Лъэтегъэуцом хэлажьэхэрэм ГъукIэ Замудин итхылъыкIэ «Гъогу маф!» фаIуагъ.

Мамырыкъо Нуриет. Сурэтхэр Iэшъынэ Аслъан тырихы­гъэх.