ИкIыгъэ мазэм и 25 – 26-м Адыгэ Республикэм и Лъэпкъ театрэ премьерэ щыкIуагъ. Дэрбэ Тимур ипьесэу «Бромберг щыкIогъэ процессыр» зыфиIорэм техыгъэ спектаклэу «Шыу маф» зыцIэр мэфитIум зэкIэлъыкIоу Мыекъуапэ къыщагъэлъэгъуагъ. Ар зыгъэуцугъэр зэлъашIэрэ режиссерэу, Къэбэртэе-Бэлъкъар Республикэм щыпсэурэ ЕмкIуж Андзор.

Дэрбэ Тимур мы пьесэр усэкIэ ытхыгъ. Джырэ нэс зигугъу амышIыгъэ хъугъэ-шIэгъэ гъэшIэгъонэу адыгэхэр зыхэлэжьагъэхэм ар къытегущыIэ.

Пьесэр Тимур зетхым, джыри къыхимыутызэ, сэ апэ ригъэджагъэмэ сащыщ. Джы спектаклэм сеплъыгъ. Ащ игугъу къэсымышIызэ къасIо сшIоигъу Дэрбэ Тимуррэ сэрырэ тызэрэзэныбджэгъур — ар титIуи тэгъэлъапIэ ыкIи ащ тыфэсакъы. Ныбджэгъуныгъэу зэдытиIэм лъапсэу иIэр мылъкоп ыкIи IэнатIэп. Ар зыпкъ къикIырэр дунаим, щыIэныгъэм, адыгэ шэн-хабзэхэм язехьан, ягъэцэкIэн екIолIакIэу, еплъыкIэу фытиIэр нахьыбэрэмкIэ зэрэзэтефэрэр ары. КIэкIэу къэпIон хъумэ, егъэлыекIыгъэу щымытэу, Дэрбэ Тимур лIы чъэпхъыгъ, иакъыл чаны, шъхьакIо, лъэпкъ зэхашIэ иI, лIыгъэ хэлъ. Джары пьесэу ытхыгъэми ежь ицIыф зэхэлъыкIэ, ишэныпкъ къызкIыхэщырэри. Пьесэри, спектаклэри едзыгъуитIу мэ­хъух. Спектаклэу сыхьатищым къыщымыкIэу къагъэлъэгъуагъэр, зы жьыкъэщэгъукIэ кIуагъэу къыпщэхъу. Ащ пае къэмынэу гупшысэмэ уахещэ, адыгэ лъэп­къым илъэсишъэ пчъагъэхэм зэригъэфэгъэ Адыгэ хабзэм щыщ шэнхэу – зэфэныгъэр, ныбджэгъуныгъэр, лIыгъэр, уилъэпкъ, уянэ-уятэхэр шIу зэрэплъэгъунхэ фаер, – ахэр зэкIэ угу къегъэкIыжьых.

Къэбарэу зэгъэфагъэм купкIышхо иI, къыхэпхын хэлъ ыкIи ныбжьыкIэхэм ягъэсэныгъэкIэ щысэтехыпIэу щыт. КъэIогъэн фае режиссерэу ЕмкIуж Андзор спектаклэр зэригъэуцугъэр непэрэ дунаим, Европэм щагъэфедэрэ шапхъэхэм, екIолIэ­кIэ-шIыкIэхэм адиштэу зэрэщытыр. Ар джынэс тлъэгъоу тызэсагъэм зыкIи фэдэп. Мыр къыкIэзгъэтхъынэу зыкIэхъурэр кIэкIэу къэсIон. Мы аужырэ илъэс 20 – 30-м спектаклэхэр нахьыбэрэмкIэ щхэнхэу щытыгъэх. Ахэм лъэпкъым шэн дэеу къыхафэрэр, гущыIэм пае, ешъоныр аумысыщтыгъ, лакъырд ашIыщтыгъ, ахэми пIуныгъэ мэхьанэ яIэу щытыгъ ыкIи щыт. ГущыIэм пае, тэ тилIакъокIэ, IофыгъуитIу щыдгъэзыягъ – ар шъон пытэ­хэмрэ умакъэ Iэтыгъэу унагъом ущыгущыIэнымрэ. Сятэу Къэсэй, Тхьэм джэнэтыр къырет, ешъуа­гъэу е губжыгъэу, ымакъэ Iэтыгъэу гущыIэу къэсшIэжьырэп. Сэри сызфэсакъыжьы, джа гъогум сытет.

Шъыпкъэ, тиартистхэм лакъыр­­дыгъэ зыхэлъ темэр дэгъоу къызэIуа­хын алъэкIы ыкIи къагъэлъагъорэр пшIошъ агъэхъу. ЕшъуакIорэ сэмэркъэурэ щэхъу роль къэмы­шIы хъумэ, джащ фэдэ теплъэ уиIэ мэхъу ыкIи джары укъызэрэлъагъорэр. Лъэп­къыри ащ фэдэу къэбгъэлъагъо хъумэ, джащ фэдэ теп­лъэ иIэ мэхъу. ЦIыфыми дэ­гъоу хэлъыр къыхэмыгъэщэу дэеу хэлъыр епIо зэпытмэ – джащ фэдэу къэлъа­гъо мэхъу – ащ уфэсакъын фае.

ЩыкIагъэ зимыIэ е зыкIи хэмыукъорэ цIыф щыIэп, ау шэн дэеу пхэлъыр зыдэпшIэжьэу ар къэмыгъэлъагъоу, дэгъоу пхэлъымкIэ цIыфмэ уахахьэмэ, ар дэгъу.

ТхакIом пьесэр ытхыным ыпэкIэ къэбарым зы цIэ горэ фешIы – ары купкIэу фэхъурэр. Ащ ыуж упчIэ заулэ егъэуцушъ, ахэм джэуапхэр къаритызэ, къэбарыр къеIуатэ. Сыд фэдэ къэбари купкI иIэн, зытхыгъэм къыIомэ шIоигъуагъэр къыбгурыIонэу къыхэщын, гупшысэмэ уахищэн, гъэсэпэтхыдэ къыхэпхынэу щытын фае.

ЦIыф лъэпкъ зэфэшъхьафхэм къахэкIыгъэ тхакIохэм атхыгъэ­хэм къахэпхынэу ахэтыр бэдэд. Ау ахэм анахь мыцIыкIоу тэри тилъэпкъкIэ тхэкIошхохэр тиIэхэба! ГущыIэм пае, КIэрэщэ Тембот ытхыгъэхэм купкIышхо яI, хабзи-бзыпхъи ахэолъагъо. Уеджэ хъумэ къин уигъэлъэгъу­рэп, угу къыдещае, шIум уфещэ.

Сэ сишIошIыкIэ, адыгэ хабзэм щыщ шэнхэу цIыфыгъэр, шъып­къэныгъэр, ныбджэгъуныгъэр, лIыгъэр, уянэ-уятэхэм узэрафыщытын фаер ыкIи нэмыкI шэн дахэу лъэпкъым хэлъхэр къыриIотыкIэу, тиныбжьыкIэмэ акъыл къыхахын алъэкIынэу щытынхэ фае тиспектаклэхэри, тифильмэу агъэуцухэрэри. Тиадыгэ лъэпкъ зэрэдгъэдэхэщтым, зэрэдгъэлъэпIэщтым зэкIэхэмкIи Iоф дэтшIэн фае.

Абыдэ Хьис. Адыгэ Республикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышI.