Шэн-хабзэр яIэубытыпI

КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ Къэралыгъо музеим и Темыр-Кавказ къутамэ къыщызэIуахыгъэ къэгъэлъэгъоныр Къэрэщэе-Щэрджэсым иIэпэIасэхэу Уздэн зэшъхьэгъусэхэм яIофшIагъэ фэгъэхьыгъ.

Музеим ипащэу, Урысыем, Адыгеим, Ингушетием культурэмкIэ язаслуженнэ IофышIэу Шъэуа­пцIэкъо Аминэт зэхахьэм къыщи­Iотагъ илъэс 15-м нахьыбэ хъугъэу Уздэнхэр лъэпкъ искусствэм зэрэфэлажьэхэрэр. Къэрэщаехэм­рэ бэлъкъархэмрэ пэсэрэ лъэхъа­ным ашIыщтыгъэ пкъыгъохэр зыпкъ рагъэуцожьыхэзэ, уахътэм диштэу хэхъоныгъэхэр афашIых.

«УпкIэр. Шэн-хабзэхэр, лъэхъа­ныр» зыфиIорэ къэгъэлъэгъоныр бгъэфедэн плъэкIыщт искусствэм къыпкъырэкIы, сурэтышIхэм япроизведениехэр 50 фэдиз мэхъух.

— Сят ары сиапэрэ кIэлэегъа­джэр. УпкIэм хэпшIыкIын плъэ­кIыщт пкъыгъохэм, ахэр къызэрэбгъэлъэгъощтхэм, фэшъхьафхэм сафигъэсагъ. УпкIэр бэдзэрым щысэщэфы. Пкъыгъоу ащ хэсшIыкIыщтыр къэсыугупшысызэ, тхьапэм тесшIыхьэгъэ сурэтыр сиIоф­шIэн егъэжьапIэ фэхъу, — къы­тиIуагъ Уздэн Аминэ.

Къэрэщэе-Щэрджэсым икъуа­джэу Красный Курган къыщы­хъугъ. Къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым исэнэхьат фэгъэхьыгъэ факультетыр къыщиухыгъ. Урысыем исурэтышIхэм я Союз хэт, Къэрэщэе-Щэр­джэсым инароднэ сурэтышI. Хэгъэгу ыкIи дунэе зэнэ­къокъухэм ахэла­жьэ, «Изобретательное искусство России» зыфиIорэ альбомым А. Уздэным ышIыгъэ сурэ­тэу ипшъа­шъэ фэ­гъэ­хьы­гъэр къыщыхаутыгъ. Унэе Iоф­шIапIэу «Уздэным» ипащэу Кисловодскэ щэпсэу.

Уздэн Марини искусствэм щашIэ. Урысыем исурэтышIхэм я Союз идипломхэр къы­фагъэшъо­ша­гъэх, дунэе зэIукIэгъу­хэм щытхъуцIэ- хэр къащыдихыгъ.

Зэгъэп­шэнхэр

Адыгэ Рес­публикэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ, Адыгеим исурэтышIхэм я Союз итхьаматэу Елена Абакумо­вар, Адыгэ къэралыгъо университетым искусствэхэмкIэ и Институт ипащэу Тыгъужъ Фатимэ, респуб­ликэм изаслуженнэ сурэтышIэу Хъуажъ Рэмэзан, фэшъхьафхэри зэхахьэм къыщыгущыIагъэх. Бгъэ­федэн плъэкIырэ искусствэм хэхьэрэ IофшIагъэхэр зэфахьысыжьыгъэх, Уздэн зэ­шъхьэ­гъу­сэхэм къащытхъугъэх.

Уздэнхэр куоу искусствэм хэхьагъэх. Ятэжъхэм яIофшIагъэ­хэм къапкъырыкIыхэзэ, тарихъым гукIэ ухащэ. Сурэтхэм лъапсэу афашIырэм зырагъэушъомбгъу. Къэрэщаехэм, бэлъкъархэм яIэпэIасэхэм упкIэм хашIыкIыщтыгъэ­хэр зэрагъэшIагъэх.

«Нэфшъагъу», «Гъатхэ», «Гу­шIуагъу» зыфиIорэ IофшIагъэхэр гъэшIэгъоных. Нэфынэу ахэплъагъорэм унаIэ теодзэ. ШIум, дэхагъэм, щыIэныгъэм инеущрэ мафэ уягупшысэ. «Iошъхьэмафэ нэфшъа­гъом» зыфиIорэр упэчыжьэу олъэгъуми, гупшысэу хэлъыр гуры­IогъошIу. Къушъхьэхэр нэплъэ­гъум итых. Нэфынэу къатепсэрэм, къушъхьэ дэкIыпIэхэм тыкъэзыуцухьэрэ дунаим изэпхыныгъэхэр къагъэлъагъох.

«Къоджэжъ», «КъэшъокIуитIу», «ТекIоныгъэм икъэгъагъэхэр» зыфиIохэрэр щыIэныгъэм къы­хэхыгъэх. ЧIыопсым изытет нахьышIоу зэбгъашIэ пшIоигъоу уяплъы. Творческэ гупшысэхэр зыхэлъ IофшIагъэхэу хыкъумэм, шIэжьым, нэплъэгъум къебгъэубыты пшIоигъомэ, фэшъхьафхэм афэгъэхьыгъэхэр сурэтышI цIэрыIоу Хъуажъ Рэмэзан шIогъэшIэгъоных.

Уздэнхэм щыгъынхэр, пIуаблэхэр, сурэтхэр ашIых. IофшIапIэм, узыщыпсэурэ унэм ягъэ­дэхэн ахэр ебгъэкIухэ пшIоигъоу уяплъызэ, IэпэIэсэныгъэу ахэлъым уасэ фэошIы. Адыгэ Республикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышIэу, сурэтышI-модельер цIэрыIоу СтIашъу Юрэ Уздэн зэшъхьэгъусэхэм афэгушIуагъ. Сурэт пэпчъ гупшысэ хэхыгъэ зэриIэр, лъэпкъ искусствэр зэрагъэбаирэр хигъэунэфыкIыгъэх.

Къэгъэлъэгъоныр Урысыем щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэрэ якультурнэ кIэнрэ я Илъэс фэгъэ­хьыгъ. Мэлылъфэгъум и 24-м нэс музеим щыкIощт.