Тыгъэр мамырэу къытфепсы

Искусствэм гукIэ хэщагъэу псэурэ сурэтышI-модельер цIэрыIоу СтIашъу Юрэ мамыр щыIакIэм игъэпытэн фэгъэхьыгъэ дунэе Iофыгъохэм чанэу ахэлажьэ.

Мастэр, Iуданэр, шэкIыр зэригъэкIу­хэзэ, игупшысэхэр дунэе гумэкIыгъохэм арепхы. Адыгэ шъуашэхэр, тхыпхъэхэр, лIэкъо тамыгъэхэр, нэмыкIхэр ешIых. Тыкъэзыуцухьэрэ чIыопсым идэхагъэ, тыгъэу къепсырэм инэбзыйхэр къызэрэтлъыIэсхэрэм, тарихъым, лъэпкъ шэн-хабзэхэм къапкъырыкIырэ еплъыкIэхэр искусствэ лъагэм ыбзэкIэ къегъэлъагъох.

Унагъом ищыIакIэ, лъэпкъым къыкIугъэ гъогум, хэгъэгум ипсэукIэ анахьэу къащыхигъэщырэр дунаим мамырны­гъэр щыгъэпытэгъэныр ары.

«ООН-м итамыгъэ шъуаш», «Кавказым итыгъэ игумэкIыгъохэр», «ЩэIагъэ», «ТекIоныгъэм исаугъэт», нэмыкI шъуа­шэхэу мамырныгъэм игъэпытэн фэгъэ­хьыгъэхэм тарихъым инэкIубгъохэр къызэIуахых. Саеу «Адыгэ Республикэм» лъэпкъым ихэхъоныгъэхэр къегъэлъа­гъох. Адыгеир республикэ хъугъэ, ылъэ пытэу теуцуагъ. Саеу «Нэфылъ бзыур» непэрэ щыIакIэм дештэ, пшъашъэу ар зыщыгъыр кIэракIэ. Олимпиадэ джэгунхэу Шъачэ щыкIуагъэхэм афэгъэхьыгъэ шъуашэхэр, тхыпхъэхэр лъэпкъ искусствэр зыгъэбаихэрэм ащыщых.

ЮНЕСКО-р къыщытхъугъ

СтIашъу Юрэ илъэс 90-рэ зэрэхъу­гъэм фэгъэхьыгъэу Мыекъуапэ къыщыдагъэ­кIыгъэ тхылъэу «Через дизайн к миру. В мире мифов и реальности» зыфиIорэм ехьылIагъэхэр тигъэзет къыщыхэтыу­тыгъэх. Тхылъыр Урысыем ишъолъыр- хэм, США-м, Германием, Тыркуем, ЮНЕСКО-м, нэмыкIхэм алъыIэсыгъ. ЮНЕСКО-м ипащэ ыцIэкIэ Рикардо де Гемараес Пинто гуфэбэныгъэ хэлъэу къытхыжьыгъэм къыщеIо СтIашъу Юрэ дунэе Iофыгъохэр щыIэныгъэм зэрэщыпхырищыхэрэр.

— ЮНЕСКО-м къыратхыкIыгъэм те­джагъ, тигъэгушхуагъ. Гъэзетеджэхэр ащ нахь игъэкIотыгъэу щыдгъэгъуазэхэ тшIоигъу, — къытаIуагъ общественнэ IофышIэшхохэу, Дунэе Адыгэ Хасэм иIофшIэн чанэу хэлажьэхэрэ МэщфэшIу Нэдждэтрэ ЦIыкIушъо Аслъанрэ. — Тхылъым илъэтегъэуцо тыхэлэжьагъ. СтIашъу Юрэ шIум, дэхагъэм, мамыр щыIакIэм игъэпытэн язехьакIу, философие гупшысэ ин хэлъ, Адыгэ Респуб­ликэм щытхъоу фаIорэм хегъахъо…

Тарихъым, лъэпкъ шэн-хабзэхэм, хъугъэ-шIагъэхэм адиштэрэ IофшIагъэхэр щыIэныгъэм «къыщегъэгущыIэх». «Планета информаций» зыфиIорэр журналистхэм ящыIакIэ ехьылIагъ. Гъэзетхэу «Адыгэ макъэм, «Советскэ Адыгеим», нэмыкIхэм ацIэхэр хидыкIыгъэх. Журналистхэм яшIуагъэкIэ щыIэныгъэм ихъугъэ-шIагъэхэр цIыфхэм алъагъэIэсын зэралъэкIырэр Ю. СтIашъум итворчествэ къыщыхегъэщы.

Дунаим щашIэ

Экономикэм фэгъэхьыгъэ зэхахьэм, Олимпиадэ джэгунхэу Шъачэ щыкIуагъэ­хэм якультурнэ Iофыгъохэм СтIашъу Юрэ ахэлэжьагъ, адыгэ шъуашэу ышIыгъэхэр къыщагъэлъэгъуагъэх, нэбгырэ мин пчъагъэ яплъыгъ.

Адыгэ шъуашэм идэхагъэ зэхахьэхэм, Олимпиадэ джэгунхэм ащызылъэгъу­гъэхэм ащыщ Урысыем и Президентэу Владимир Путиныр. Президентыр зэлъа­шIэрэ ансамблэу «Налмэсым» иартистхэм ахэтэу нэпэ­еплъ сурэтэу аты­рахыгъэхэр дунаим ИнтернетымкIэ щашIа­гъэх, гъэзетхэм къыхаутыгъэх.

СтIашъу Юрэ къызыхъугъэ мафэм тефэу адыгэ шъуашэм и Мафэ Адыгэ Рес­публикэм, къош респуб­ликэ­хэм, IэкIыб хэгъэгухэм ащыхагъэунэ­фы­кIы.

— Искусствэм цIыфхэр нахь зэпэблагъэ ешIых, — къытиIуагъ СтIашъу Юрэ. — ЮНЕСКО-м ащ мэхьанэшхо реты. Тхылъыр къыдэзыгъэкIыгъэхэм, сиIофшIагъэ уасэ фэзышIыгъэхэм, зэкIэми сафэраз. Сиунагъо, синыбджэгъухэм ацIэкIэ «тхьашъуегъэпсэу» ясэIожьы.

Къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыпсэурэр илъэси 100 зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэ IофшIагъэхэр СтIашъу Юрэ шIэхэу къыгъэлъэгъощтых. Лъэпкъым гъогу къинэу къыкIугъэр, иискусствэ Ю. СтIашъум зэрегъапшэх, зэфэхьысыжьхэр ешIых.

Ти ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат экономикэр къэIэтыгъэным, культурэм, спортым хэхъоныгъэ ашIыным зэрапы­лъым Ю. СтIашъур егъэгушхо. КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм искусствэхэмкIэ я Къэралыгъо музей и Темыр-Кавказ къутамэ Iоф щишIэзэ, лъэпкъ искусствэр дунаим нахьышIоу щарегъашIэ. Мамыр псэукIэр ыгъэдахэ зэрэшIоигъор, культурэм гъунапкъэ зэримыIэр ыгу рихьырэ сэнэхьатым къыщегъэлъагъо.

Мы мафэхэм СтIашъу Юрэ анахьэу зыгъэгумэкIхэрэм къатегущыIэзэ, Донецкэ, Луганскэ народнэ республикэхэм япсэукIэ ынэгу кIэкIырэп. ГущыIабэ къымыIоу иIофшIагъэхэм яплъы, зэкIэми мамырэу къафепсырэ тыгъэм инэплъэгъу фегъа­зэ. «Донбасс мамырэу щыIэ сшIоигъу. Владимир Путиным десэгъа­штэ, ар чыжьэу маплъэ…», — къыIуагъ СтIашъу Юрэ.

СурэтышI-модельерэу СтIашъу Юрэ Адыгэ Рес­публикэм культурэмкIэ изаслуженнэ IофышI, медалэу «Адыгеим и Щытхъузехьэр», АР-м и Парламент итын анахь лъапIэу «Закон. Пшъэ­рылъ. ЦIыфыгъ» зыфи­Iо­рэр къыфагъэшъоша­гъэх, республикэмкIэ мамырныгъэм и Лигэ илауреат, республикэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм» игъэцэкIэкIо куп хэт, Адыгэ Хасэм и Щытхъу тхылъ къы­фагъэшъошагъ.

Дунаим щыцIэрыIо лъэпкъ IэпэIасэу СтIашъу Юрэ иIофшIагъэхэр хэгъэгубэмэ къащагъэлъэгъуагъ. Тыгъэм инэфылъхэм къадэущызэ шIушIагъэу иIэр лъегъэ­кIуатэ. ЕмтIылъ Нурбый.