Адыгэ Республикэм имузыкальнэ искусствэ зеушъомбгъу, хэхъоныгъэу ышIыхэрэм тагъэгушIо.

Адыгеим и Къэралыгъо академическэ ансамблэу «Налмэсыр», республикэм и Къэралыгъо камернэ музыкальнэ театрэу Хьа­нэхъу Адамэ ыцIэ зыхьырэр, Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо орэдыIо-къэшъокIо ансамблэу «Ислъамыер», республикэм и Къэралыгъо филармоние иансамблэу «Ошъутенэр», кIэлэцIыкIу ансамблэхэр тиIэх.

Урысыем, Адыгеим, Темыр Кавказым яшъолъырхэм язаслуженнэ артистхэр, Адыгэ Респуб­ликэм инароднэ артистхэр, сэнаущыгъэ зыхэлъ артистхэр творческэ купхэм ахэтых. Искусствэр лъызыгъэкIотэн зылъэкIыщт еджа­гъэхэр нахьыбэ мэхъух.

Адыгэ къэралыгъо университетым искусствэхэмкIэ и Институт, Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ иколледж, искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджэпIэ 20-м нахьыбэмэ Адыгеим Iоф щашIэ. ТызыщыкIэрэ кадрэхэм ягъэхьазырынкIэ IэпыIэгъу къытфэхъунхэм фэхьазырых тигъунэгъухэу Рос­тов-на-Дону, Краснодар, Налщык яапшъэрэ еджапIэхэр.

Гъэхъагъэу тиIэр къызыдэт­лъытэкIэ, Адыгэ Республикэм лъэпкъ музыкальнэ Iэмэ-псымэхэмкIэ иоркестрэ зэхащэн алъэ­кIыщтэу плъытэ хъущт.

Композиторэу Тхьабысымэ Ума­рэ орэд 600 нахьыбэ ыусыгъэу къалъытэ, Натхъо Джанхъот иорэдхэр 400-м къыщыкIэхэрэп. Анзорыкъо зэшхэу Чеславрэ Вячеславрэ, Сихъу Рэмэзан, Гъонэжьыкъо Аскэр, КIыргъ Юрэ, Бысыдж Мурат, Емыж Нурбый, Хэшх Казбек, ХьакIэко Алый, фэшъхьафхэм аусыгъэхэр шъэ пчъагъэ мэхъух.

Искусствэм щыцIэрыIохэу Нэхэе Аслъан, Гъот Аслъан, Тыкъо Къэплъан, Хъупэ Мурат, КIубэ Щэбан, Сэмэгу Гощнагъу, фэшъхьафхэм ятворчествэ къызыдэплъытэкIэ, къахэпхынэу орэдыбэ, музыкальнэ произведениехэр щыIэх. Лъачэ Альберт, ЛIыбзыу Аслъан, Мышъэ Андзаур, нэмыкI­хэм яорэдхэу, аранжировкэ ашIыгъэхэр гум къегущыIыкIых.

Лъэпкъ музыкальнэ Iэмэ-псы­мэхэмкIэ оркестрэр зызэхащэкIэ адыгабзэм изэгъэшIэн, игъэфе­дэнкIэ тиамалхэм хэхъоныгъэ афэхъущт, лъэпкъ шэн-хабзэхэр нахьышIоу зэрагъэшIэщтых. ЛIэ­ужхэм, IэкIыб хэгъэгухэм арыс адыгэхэм, республикэм щыпсэурэ лъэпкъхэм язэфыщытыкIэхэр гъэпытэгъэнхэм оркестрэр чанэу хэлэжьэщт. ШIэжь яIэу ныбжьыкIэхэр щыIэныгъэм хэщэгъэнхэмкIэ шIыкIэшIухэр зэхэщакIохэм къагъотыщтых.

Япчъагъэ хэхъощт

Орэд къэзыIо, адыгэ орэд зыусы зышIоигъохэм япчъагъэ зэрэхэхъощтым щэч хэлъэп. Лъэпкъ искусствэм тапэкIи нахь зиушъомбгъуным фэшI лъэпсэшIу республикэм ышIыгъэу тэлъытэ. ШIушIагъэу щыIэр къэтыухъумэным, лъыдгъэкIотэным тыфэмы­хьазырэу зылъытэхэрэм адед­гъаштэрэп.

Лъэпкъ оркестрэр зэрэтищыкIагъэм ехьылIэгъэ тхыгъэхэр «Адыгэ макъэм», «Гъуазэм» къа­щыхэтыутыхэу къыхэкIыгъ, ау Iофыр тызэрэфаеу лъыкIуатэрэп. Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ, Адыгэ Респуб­ликэм икомпозиторхэм я Союз, респуб­ликэ общественнэ движениеу «Адыгэ Хасэм», фэшъхьаф­хэм оркестрэм ехьылIэгъэ гуп­шысэхэр къащытIэтыгъэх шъхьае, егъэжьапIэр чIыпIэм икощыкIыгъэгоп.

Композиторэу Нэхэе Аслъан, АР-м и Къэралыгъо филармоние ипащэу Къулэ Мыхьамэт, Урысыем изаслуженнэ артисткэу, кIэлэегъаджэу Нэхэе Тэмарэ, пщы­нэо цIэрыIоу Мышъэ Андзаур, нэмыкIхэм ягупшысэхэр тшIогъэшIэгъоных, лъэпкъ музыкальнэ Iэмэ-псымэхэмкIэ оркестрэ тищыкIагъэу алъытэ.

Тызыхэт илъэсыр

2022-рэ илъэсыр Урысыем щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэрэ якультурнэ кIэнрэ я Илъэс. Адыгеир къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу зыпсэурэр мыгъэ илъэси 100 мэхъу. Тарихъым, щыIэныгъэм тигупшысэхэр ятэпхых. Лъэпкъ оркестрэр искусствэм шIухьафтын фэхъунэу, апэрэ лъэбэкъур гъа­шIэм щидзынэу фэтэIо.