Адыгэ лъэпкъ поэзием мэкъэмэ шъэф гуапэр ыгъоты­ным­кIэ анахь зишIуагъэ къэкIуагъэр бзылъфыгъэ гупшысэр ащ къызэрэхэуцуагъэр ары.

ИжъыкIи адыгэхэм бзылъфыгъэ Iуш акъылышIохэр агъашIоу, алъытэу яIа­гъэх. Непи гулъытэ-гупшысэр, акъыл-къулаир къызэшIэкIыгъэ бзылъфыгъэхэр къахэщых. Ахэм ащыщ усэкIо IэпэIасэу, тха­кIоу, драматургэу, зэдзэкIакIоу Емыжэ МулиIэт.

МулиIэт мэлылъфэгъум и 4-м, 1951-рэ илъэсым къэхъугъ. Зэчый гъэшIэ­гъонкIэ Тхьэр къетагъ: игущыIэ сыдигъуи шъуашIо, зафэ; игупшысэ тынч налъэ уеубыты ыкIи узылъещэ.

Я 70 — 90-рэ илъэсхэм адыгэ литературэм кIочIакIэу къыхэхьагъэхэм Му­лиIэт ащыщ, лъэгъо зэныбжь дахэ литературэм щыриI, усэныр ныдэлъф сэнэхьатэу хэлъэу къызэрэхъугъэр гъуащэрэп, иусэ макъэ уезэщырэп: куу, шъхьафит, кIочIэшIу хэлъ. Гум ишъэф шIокъабылэу псэм щегъашIо, гу минхэм гущыIэкIэ къамыIошъоу зэхашIэрэр, зэхэзыхырэр къызхигъэшхъожьэу, хэти ыгу къигущыIыкIэу IэпэIасэм егъэчъы.

Акъылым итIокIэ зэжъумэ уащыгъощагъэу ЛъэгапIэр бгъотрэп. Щэнджыщэм итхъэгъо макIэ укъезэщыгъ, ау КуупIэр бгъотрэп.

Куунэу плъапсэ, лъэгэнэу пшъхьапэ уфаешъ, Гури гъэлажьэ, А закъор ары къашъхьапэжьыщтыр мэфаем, Адрэхэр — яжьэ.

МулиIэт усэн-гупшысэныр пасэу къыздиштагъ, 1967-рэ илъэсым къыщыублагъэу, илъэс 16 ыныбжьэу, ытхыхэрэр къыхеутых. Ащ къыщегъэжьагъэу бзылъфыгъэм ежь игупшысэ дунай зэригъэпэшыгъ, лIэшIэгъуныкъо хъугъэу творческэ гъогушхом илъэгъо нэфынэ пхы­рещы, гур шъхьамысэу егъэлажьэ, гушъхьэгъомылэр егъэбагъо.

Аскъэлэе гурыт еджапIэм джыри МулиIэт щеджэщтыгъ иапэрэ усэхэр район гъэзетым, журналэу «Зэкъошныгъэм» къащыхиутыхэ зэхъум. 1970-рэ илъэсым ныбжьыкIэ тхэкIо куп ятхылъ зэхэтэу «Гъэтхэ къэгъагъэхэр» ыIоу къыдэкIыгъагъ, МулиIэт иусэхэри ащ апэрэу къыдэхьэгъагъэх. Ежь иусэхэр зыдэт тхылъ шъхьафхэри къыдигъэ­кIыгъэх: «Къэзыгъэзэжьыгъэ орэдхэр», «Тамыгъэ шъэф», «Нэфынэ лъаг», «Къэ­гъэгъэ шIуцI», «ТхьэлъэIу», 1984-рэ илъэ­сым «Горное озеро» зыцIэ тхылъыр урысыбзэкIэ Москва къыщыхиутыгъ, «Тыгъэм иадырабгъу», «ХэшыпыкIыгъэ тхыгъэхэр», нэмыкIхэри.

Гупшысэ гъунэнчъэм хэтэу къехьы усакIом игъашIэ. МулиIэт гурыгъозэ ку­урэ гузэхэшIэ лъэшхэмрэкIэ зэхэхъытагъ ыпсэ; ежь фэдабэм амылъэгъурэр елъэгъу, къафэмыIорэр усэу къегъэчъы: ЦIыфым идунай гушIогъо закIэп, тхъэгъо зэпымычыжьэп. Ошъогум инэф лъэ­кIыхьагъэ пщэхэр къытекIуатэхэу зэрагъэбылъэу, гу цIыкIужъыеми, емыжэ­гъахэу, ытхъыгъи ышIагъи чIиухъумэу гомыIу шIуцIэу лыуз-гуузыр, къиныр хэти къыфэкIо. Хэтрэ цIыфи игъашIэ фы­жьымрэ шIуцIэмрэ щызэпэIут, щызэголъ. Уинасыпмэ, уикъин зызэтыремыгъэчэу упэлъэшыжьын, упекIон ыкIи укъызэтеуцожьын, уигъогу-лъэгъо занкIэ лъыбгъэкIотэн. Нэфынэ лъагэри, къэгъэгъэ шIуцIэри нафэу зыпсэ пхырызыщышъурэ усэкIо шъыпкъ МулиIэт. КъешIэкIыгъэ цIыфыбэр ышъхьэ рилъытэу, шIукIэ афэIабэу, гум ишъэфкIэ, ыпсэ ибаигъэкIэ адэгуащэ.

Зы кIэлъэныкъор мылэу, зы кIэлъэныкъор машIоу Сыдэу дунаим бэрэ сытебгъэтыгъ! Сыфэмыежьэу уидахи, сыфэмыежьэу уиIэшIуи, Сыдэу бэрэ сыгу цIыкIоу сыхэбгъэтыгъ! Симые машIом зезгъэоу дунаим сыкъытебгъани, Сэ симыещтыр шIу слъэгъоу чэщ куумэ сакъыхэбгъани, О унэтIэгу итхагъэм чэфынчъэу ыуж уихьагъ. Сыдэу бэрэ уикъини фыртынэу сызэрихьагъ. Сыгу пыкIэу усэтIупщыжьы, бэшIагъэу усфэлъэкIыжьрэп. СиныбжьыкIэгъу фэдэу, укъыздикIыгъэм кIожь. Спсэ иуIэгъэ куухэр цIыкIу-цIыкIоу, жъажъэу мэкIыжьых, МэпкIыжьых сигукъэкIыжьхэр. Згъэбылъырэ шIулъэгъу чыжьэм Ижъуагъо сашъхьагъы ит. Адэ сыды уфит… («Къэгъэгъэ шIуцI»)

ТхьэкъэгъэшIыгъэ Дунэешхор куоу изышIыкIырэ усакIу МулиIэт, изэчый ялыекIэ, гукIэ, псэкIэ ыщэчырэ пстэур усэкIэ шъхьафитэу, зафэу къыIоныр фызэшIокIы. Акъыл гъэшIэгъон, шIэныгъэ дэгъу зэриIэр мыгъуащэу, щыIэныгъэм ижьыкъащэ пэпчъ зэхишIэу, къыфыригъашIэу гум нэсэу мэусэ, усэкIо иным, усэкIо шъыпкъэм ары ишIыкIэр. Иусэ тхылъыбэм узыумэхъырэ зэхэшIэ лъэшэу ШIулъэгъур зэрэкIочIэ анахь лъэшыр, анахь шIагъор, а узыIэти, тхъэгъо минкIэ къыотэгъэ шъыпкъэм имэшIожь стыр, уфэмысакъмэ, узэрилыпкIырэр иусэ сатырхэм къащыIуагъ. УсакIом ипоэзие лъагэ орэд ыкIи гъыбзэ гучIэ макъэр хэIукIы, ауми, гур плъыкъомэ, нэфыр чIым текIосыкIмэ, зэрэдунаеу шIункI гуихым зэрэриутэкIыщтым игумэкI нэшхъэй усакIом зыдиIыгъ; Дунэешхор, ащ ибзыхьаф цIыкIоу адыгэ чIыгур, лъэпкъыр, цIыфлъэпкъыр ыпсэкIэ ыухъумэхэ, ыгъэкъабзэхэ, ыгъэзафэхэ шIоигъоу, ащ къыфэхъугъэшъ, Емыжэ МулиIэт мэусэ, гупшысэр гуапэу егъазэ.

МулиIэт драматургием гъэшIэгъонэу дэлажьэ, ипьесэхэри, классикэм щыщэу зэридзэкIыгъэхэри Адыгэ драмтеатрэм исценэ бэрэ щагъэуцух. Адыгэ пшъэ­шъэжъыеу илъэси 4 зыныбжьэу аты­гъуи, тырку бэдзэрым щащэфи, Францием арагъащи щапIугъэу Шарлотта-Айщэт идунае къырыкIуагъэр ылъапсэу МулиIэт кинороман ытхыгъ «Невольник чести» ыIоу.

Москва къыщыдэкIырэ гъэзетхэм, журналхэм иусэхэр, киносценариехэр къарыхьагъэх. МулиIэт Урысые Федерацием итхакIохэм, театрэ IофышIэхэм ыкIи журналистхэм ясоюзхэм ахэт. 2021-рэ илъэсым Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо премие литературэм ылъэ­ныкъокIэ иусэ тхылъэу «Тыгъэм иадырабгъу» зыфиIорэмкIэ усакIом къыфагъэшъошагъ.

Щэч зыхэмылъыр тхьэтын лъапIэу усэныр дахэу къызэрэдэхъурэр ыкIи щыIэныгъэ шъыпкъэ зэрэфэхъугъэр ары. ПсынэкIэчъ псы IэшIум фэдэу иусэ сатыр жъыухэм уяджэзэпытыгъэкIи уязэщырэп, кIочIакIэ къыпхалъхьэ.

УсакIоу Емыжэ МулиIэт псауныгъэ пытэкIэ тыфэлъаIозэ, «Опсэу!» етэIо.

Мамырыкъо Нуриет.