Шапсыгъэ къэбархэр
ШIухьафтын лъапI
ХыIушъо Шапсыгъэ къыщыхъугъэхэу къэралыгъом ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм щытхъу хэлъэу Iоф ащызышIэрэр бэ. Шъыжъ Саид ахэм ащыщ.
Шъыжъхэр IофшIэкIо лIэкIошхо мэхъу. Саид ятэу ГъучIыпсэ зэлъашIэрэ егъэджакIоу ПсышIуапэ дэт я 35-рэ лицеим Iоф щишIагъ, народнэ просвещением илауреат, медалэу «Хэгъэгум ыпашъхьэ гъэхъагъэу щишIыгъэхэм апай» зыфиIоу ятIонэрэ шъуашэ зиIэр къыратыгъ.
Саид Московскэ къэралыгъо университетыр (МИИТ) къыухыгъ, лъэмыджхэмрэ тоннельхэмрэ зыгъэпсыхэрэ специалист хъугъэу ащ къычIэкIыгъ. 2006 — 2013-рэ илъэсхэм инженерэу, инженер шъхьаIэу, лъэмыджшIынымкIэ проектхэр зыщагъэхьазырырэ зэIухыгъэ акционер обществэу «Институт Гипростроймост» зыфиIоу Шъачэ дэтым Олимпийскэ псэуалъэхэм япроектхэм яшIынкIэ отделым ипащэу Iоф ышIагъ. КъыкIэлъыкIогъэ илъэси 8-м ыпшъэкIэ къэтIогъэ обществэм ипэщагъ, мы лъэхъаным ООО-у «Институт Гипростроймостым» ивице-президент.
Саид иIофшIакIэрэ гъэхъагъэу ышIыхэрэмрэ, Олимпиадэр зыщыкIощтхэ псэуалъэхэм яшIын чанэу зэрэхэлэжьагъэм апае 2013-рэ илъэсым ОАО-у «РЖД-м» ипрезидент ыцIэ зытетхэгъэ Iэпшъэсыхьат къыфигъэшъошагъ. Республикэу Башкортостан транспортымрэ гъогу хъызмэтымрэкIэ и Къэралыгъо комитет и Щытхъу тхылъ, къалэу Уфа иадминистрацие и Щытхъу тхылъ къыратыгъэх. «Республикэу Башкортостан изаслуженнэ псэолъэшI» зыфиIорэ цIэ лъапIэри шIухьафтынхэм къахагъэхъуагъ.
Париж щыбэнагъэх
Дзэ спортымкIэ Дунэе советым (CLSM) идунэе чемпионат Париж щыкIуагъ. Урысые Федерацием и УIэшыгъэ КIуачIэхэм яхэшыпыкIыгъэ командэу ащ хэлэжьэгъэ спортсмен 16-м ТIуапсэ щыщ нэбгырищ ахэтыгъ.
Урысыем изаслуженнэ тренерэу Нэгъуцу Джанболэт ыгъэсэгъэ спортсменищмэ ащ джэрз бгъэхалъхьэхэр къыщахьыгъэх. Ахэр дзюдомкIэ дунэе чемпионатым джэрзыр къыщыдэзыхыгъэу, Европэм тIогъогогъо ичемпионэу, Дунэе дзэ джэгукIэхэм щатекIуагъэу, Токио 2021-рэ илъэсым щыкIогъэ гъэмэфэ Олимпиадэм хэлэжьагъэу, прапорщикэу Михаил Игольниковыр, Урысыем ибэнэкIо лъэшхэу Нэгъуцухэу Казбек ыкIи Абрек ары.
— Анахь чIыпIэ лъагэхэр къыдэтхынхэм кIалэхэр тедгъэпсыхьэгъагъэх. Ау спортым щыхъущтыр пэшIорыгъэшъэу къэшIэгъуае, анахьэу бэнэн Iофхэм ар афэгъэхьыгъ, — къыIуагъ Джанболэт. — Арэущтэу щытми, дунэе зэнэкъокъушхом джэрз медальхэр къыщыдэпхынхэр Iоф псынкIагъоу щытэп. Джыри тылъыкIотэщт, текIоныгъэ шъхьаIэм тыфэкIощт.
Культурэ пстэури гъэшIэгъоны
«Шъачэ иныбжьыкIэхэр — лъэпкъ культурэхэм яжъогъобын» — джары зэреджагъэхэр Шапсыгъэ ит районхэр зыхэлэжьэхэрэ проектым.
Ащ пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр лъэпкъ зэфэшъхьафэу зэдэпсэухэрэм якультурэ, ятарихъ, язэхэтыкIэ-зекIуакIэхэр нахь куоу зэрагъэшIэнхэр ары. Ащ пае Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр тыдэкIи ащызэхащэх, ныбжьыкIэхэри зыныбжь хэкIотагъэхэри ахэм къарагъэблагъэх.
ПсышIуапэ дэт тхылъ гъэтIылъыпIэхэм яIофышIэхэм проектым къыдырагъэштагъ. Ахэм къагъэхьазырыгъэ видеоматериалхэм адыгэхэм ямузыкальнэ ыкIи хореографическэ искусствэ, жэрыIо-народнэ творчествэм лъапсэ фэхъугъэ къэбархэр ыкIи мы лъэхъаным ахэр зынэсыгъэхэр къаIуатэх.
«Уджым» къыхьыгъ
Адыгэ Республикэм изаслуженнэ артистэу Къэлэкъутэкъо Инвер Тэхъутэмыкъое районым щызэхэщэгъэ народнэ ансамблэу «Уджым» ипащ.
Творческэ коллективхэр зыхэлэжьэгъэхэ Урысые фестиваль-зэнэкъокъоу бэмышIэу щыIагъэм ахэм зыкъыщагъэлъэгъуагъ, лауреат хъугъэх, сомэ миллионитIу грантэу къыратыгъ.
Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ тызэрэщыщагъэгъозагъэмкIэ, ахъщэмкIэ коллективым ищыкIэгъэ оборудованиер ыщэфыгъ, лъэпкъ шъуашэхэр кIэу арагъэдыгъэх, нэмыкIэу яIэ щыкIагъэхэм ар апэIуагъэхьагъ.
«Уджыр» хыIушъо Шапсыгъэ дэгъоу щашIэ, Шъачэ ыкIи ТIопсэ районым къэгъэлъэгъонхэр щызэхещэх. БэмышIэу «Уджымрэ» къэшъокIо ансамблэу «Шапсыгъэмрэ» зэгъусэхэу ПсышIопэ районым ит зыгъэпсэфыпIэу «Тихий Дон» зыфиIорэм концерт къыщатыгъ. Адыгэ культурэм и Гупчэу Хэшх Руслъан зипащэр ахэм IэпыIэгъу къафэхъугъ. Нэпсэу Саидрэ ХъокIон Люсерэ орэдхэр къаIуагъэх, ансамблэу «Шапсыгъэр» къэшъуагъ.
— Грантэу къытатыгъэм инэу ишIуагъэ къытэкIыгъ, — къыIуагъ Къэлэкъутэкъо Инвер. — ЩыкIагъэу тиIэхэр зэрэзэдгъэгъотыгъэхэм фэшъхьафэу Адыгеим ыкIи Краснодар краим концертхэр къащыттыгъэх. Непэ Шъачэ зыкъыщытэгъэлъагъо. Дахэу къытпэгъокIыгъэх, тыкъызэрэкIуагъэр ягуап, тапэкIи тызэIукIэщт, концертхэр къэттыщтых.
Псыбэ иартистхэр
ТиныбжьыкIэхэр IэпэIасэх. КъэшъокIо ансамблэу «Псынэпсыри» ахэм ащыщ.
ТIопсэ районым щыIэ къуаджэу Псыбэ ар щызэхэщагъ. Коллективым хэтхэм шIухьафтын зэфэшъхьафхэр дунэе, урысые ыкIи шъолъыр фестиваль-зэнэкъокъухэм къащахьыгъэх.
Илъэс 16 хъугъэ ансамблэм Шъхьэлэхъо Мурдин зипащэр, ежьыри мы коллективым зыщызыгъэсагъэхэм ащыщ. Ащ Краснодар краим искусствэхэмкIэ иколледж къыухыгъ, хореографиемкIэ специалист хъугъэу Псыбэ къыгъэзэжьи «Псынэпсыр» зэхищагъ.
Мурдин адыгэ лъэпкъ къашъохэр икIасэх, къэшъокIо цIыкIухэм ахэр ащигъэгъупшэхэрэп, къашIырэ къашъохэм сыдигъуи «Ислъамыер», «ЛъэпэчIасэр», «Уджыр» ахэтых.
нэкIубгъор зыгъэхьазырыгъэр ныбэ Анзор.