Top.Mail.Ru

Шапсыгъэ къэбархэр

Image description

ШIухьафтын лъапI

ХыIушъо Шапсыгъэ къыщыхъугъэхэу къэралыгъом ичIыпIэ зэфэшъхьафхэм щытхъу хэлъэу Iоф ащызышIэрэр бэ. Шъыжъ Саид ахэм ащыщ.

Шъыжъхэр IофшIэкIо лIэкIошхо мэхъу. Саид ятэу ГъучIыпсэ зэлъашIэрэ егъэджакIоу ПсышIуапэ дэт я 35-рэ лицеим Iоф щишIагъ, народнэ просвещением илауреат, медалэу «Хэгъэгум ыпашъхьэ гъэхъагъэу щишIыгъэхэм апай» зыфиIоу ятIонэрэ шъуашэ зиIэр къыратыгъ.

Саид Московскэ къэ­ралыгъо университетыр (МИИТ) къыухыгъ, лъэмыджхэмрэ тоннельхэмрэ зыгъэпсыхэрэ специалист хъугъэу ащ къычIэ­кIыгъ. 2006 — 2013-рэ илъэсхэм инженерэу, инженер шъхьаIэу, лъэмыджшIынымкIэ проектхэр зыщагъэхьазырырэ зэIухыгъэ акционер об­ществэу «Институт Гипростроймост» зыфиIоу Шъа­чэ дэтым Олимпийскэ псэуалъэхэм япроектхэм яшIынкIэ отделым ипащэу Iоф ышIагъ. КъыкIэлъы­кIогъэ илъэси 8-м ыпшъэ­кIэ къэтIогъэ обществэм ипэщагъ, мы лъэхъаным ООО-у «Институт Гипростроймостым» ивице-президент.

Саид иIофшIакIэрэ гъэ­хъагъэу ышIыхэрэмрэ, Олимпиадэр зыщыкIощтхэ псэуалъэхэм яшIын чанэу зэрэхэлэжьагъэм апае 2013-рэ илъэсым ОАО-у «РЖД-м» ипрезидент ыцIэ зытетхэгъэ Iэпшъэсыхьат къыфигъэшъошагъ. Рес­публикэу Башкортостан транспортымрэ гъогу хъыз­мэтымрэкIэ и Къэралыгъо комитет и Щытхъу тхылъ, къалэу Уфа иадминистрацие и Щытхъу тхылъ къыратыгъэх. «Рес­публикэу Башкортостан изаслуженнэ псэолъэшI» зыфиIорэ цIэ лъапIэри шIухьафтынхэм къахагъэ­хъуагъ.

Париж щыбэнагъэх

Дзэ спортымкIэ Дунэе советым (CLSM) идунэе чемпио­нат Париж щыкIуагъ. Урысые Федерацием и УIэшыгъэ КIуачIэхэм яхэшыпыкIыгъэ командэу ащ хэлэжьэгъэ спортсмен 16-м ТIуапсэ щыщ нэбгырищ ахэтыгъ.

Урысыем изаслуженнэ тренерэу Нэгъуцу Джанболэт ыгъэсэгъэ спорт­сменищмэ ащ джэрз бгъэ­халъхьэхэр къыщахьыгъэх. Ахэр дзюдомкIэ дунэе чемпионатым джэрзыр къыщыдэзыхыгъэу, Европэм тIогъогогъо ичемпио­нэу, Дунэе дзэ джэгукIэ­хэм щатекIуагъэу, Токио 2021-рэ илъэсым щыкIогъэ гъэмэфэ Олимпиадэм хэлэжьагъэу, прапорщикэу Михаил Игольниковыр, Урысыем ибэнэкIо лъэшхэу Нэгъуцухэу Казбек ыкIи Абрек ары.

— Анахь чIыпIэ лъагэхэр къыдэтхынхэм кIа­лэхэр тедгъэпсыхьэгъа­гъэх. Ау спортым щыхъущтыр пэшIорыгъэшъэу къэшIэгъуае, анахьэу бэ­нэн Iофхэм ар афэгъэ­хьыгъ, — къыIуагъ Джанболэт. — Арэущтэу щытми, дунэе зэнэкъокъушхом джэрз медальхэр къы­щыдэпхынхэр Iоф псын­кIагъоу щытэп. Джыри тылъыкIотэщт, текIоныгъэ шъхьаIэм тыфэкIощт.

Культурэ пстэури гъэшIэгъоны

«Шъачэ иныбжьыкIэхэр — лъэпкъ культурэхэм яжъогъо­бын» — джары зэреджагъэхэр Шапсыгъэ ит районхэр зыхэлэжьэхэрэ проектым.

Ащ пшъэрылъ шъхьаIэу иIэр лъэпкъ зэфэшъхьафэу зэдэпсэухэрэм якультурэ, ятарихъ, язэхэтыкIэ-зе­кIуакIэхэр нахь куоу зэра­гъэшIэнхэр ары. Ащ пае Iофтхьэбзэ зэфэшъхьаф­хэр тыдэкIи ащызэхащэх, ныбжьыкIэхэри зыныбжь хэкIотагъэхэри ахэм къарагъэблагъэх.

ПсышIуапэ дэт тхылъ гъэтIылъыпIэхэм яIофы­шIэхэм проектым къы­дырагъэштагъ. Ахэм къагъэхьазырыгъэ видеоматериалхэм адыгэхэм ямузыкальнэ ыкIи хореографическэ искусствэ, жэ­рыIо-народнэ творчествэм лъапсэ фэхъугъэ къэ­бархэр ыкIи мы лъэхъаным ахэр зынэсыгъэхэр къаIуатэх.

«Уджым» къыхьыгъ

Адыгэ Республикэм изаслуженнэ артистэу Къэлэкъутэкъо Инвер Тэхъутэмыкъое районым щызэхэщэгъэ народнэ ансамблэу «Уджым» ипащ.

Творческэ коллективхэр зыхэлэжьэгъэхэ Урысые фестиваль-зэнэкъокъоу бэмышIэу щыIагъэм ахэм зыкъыщагъэлъэгъуагъ, лауреат хъугъэх, сомэ миллионитIу грантэу къыратыгъ.

Адыгэ Республикэм культурэмкIэ и Министерствэ тызэрэщыщагъэгъозагъэмкIэ, ахъщэм­кIэ кол­лективым ищыкIэгъэ оборудованиер ыщэфыгъ, лъэпкъ шъуа­шэхэр кIэу арагъэдыгъэх, нэмыкIэу яIэ щы­кIагъэхэм ар апэIуагъэ­хьагъ.

«Уджыр» хыIушъо Ша­псыгъэ дэгъоу щашIэ, Шъачэ ыкIи ТIопсэ районым къэгъэлъэгъонхэр щызэхещэх. БэмышIэу «Уджымрэ» къэшъокIо ан­самблэу «Шапсыгъэм­рэ» зэгъусэхэу ПсышIопэ районым ит зыгъэпсэфыпIэу «Тихий Дон» зыфиIорэм концерт къыщатыгъ. Адыгэ культурэм и Гупчэу Хэшх Руслъан зипащэр ахэм IэпыIэгъу къафэхъугъ. Нэпсэу Саид­рэ ХъокIон Люсерэ орэдхэр къаIуагъэх, ансамблэу «Шапсыгъэр» къэшъуагъ.

— Грантэу къытатыгъэм инэу ишIуагъэ къытэкIыгъ, — къыIуагъ Къэлэкъутэкъо Инвер. — ЩыкIагъэу тиIэхэр зэрэзэдгъэгъо­тыгъэхэм фэшъхьафэу Адыгеим ыкIи Краснодар краим концертхэр къа­щыттыгъэх. Непэ Шъачэ зыкъыщытэгъэлъагъо. Да­хэу къытпэгъокIыгъэх, тыкъызэрэкIуагъэр ягуап, тапэкIи тызэIукIэщт, концертхэр къэттыщтых.

Псыбэ иартистхэр

ТиныбжьыкIэхэр IэпэIасэх. КъэшъокIо ансамблэу «Псынэ­псыри» ахэм ащыщ.

ТIопсэ районым щыIэ къуаджэу Псыбэ ар щызэхэщагъ. Коллективым хэтхэм шIухьафтын зэфэшъхьафхэр дунэе, урысые ыкIи шъолъыр фестиваль-зэнэкъокъухэм къащахьыгъэх.

Илъэс 16 хъугъэ ан­самблэм Шъхьэлэхъо Мур­дин зипащэр, ежьыри мы коллективым зыщызыгъэсагъэхэм ащыщ. Ащ Краснодар краим искусствэ­хэмкIэ иколледж къыу­хыгъ, хореографиемкIэ специалист хъугъэу Псыбэ къыгъэзэжьи «Псы­нэ­псыр» зэхищагъ.

Мурдин адыгэ лъэпкъ къашъохэр икIасэх, къэшъокIо цIыкIухэм ахэр ащигъэгъупшэхэрэп, къа­шIырэ къашъохэм сыди­гъуи «Ислъамыер», «ЛъэпэчIасэр», «Уджыр» ­ахэтых.

нэкIубгъор зыгъэхьазырыгъэр ныбэ Анзор.