Лъэпкъ художественнэ Iэмэ-псымэхэм, бгъэфедэн плъэкIырэ искус­ствэм, IэпэIасэхэм яIофшIагъэхэм якъэгъэлъэгъон, сатыу ашIыным афэгъэхьыгъэ зэхахьэр игъэкIотыгъэу Мыекъуапэ щыкIуагъ. АР-м культурэмкIэ и Министерствэрэ лъэпкъ культурэм и Гупчэрэ ар зэхащагъ.

Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ Iофтхьабзэм икъызэIухын ехьылIэгъэ зэIукIэгъум урысыбзэкIи адыгабзэкIи къыщыгущыIагъ, республикэм имэфэкI хэлажьэхэрэм къафэгушIуагъ. Адыгеим икъэралыгъо гъэпсыкIэ игъэпытэн зиIахьышIу хэзышIыхьагъэхэм «тхьашъуегъэпсэу» къариIожьыгъ. Къэгъэ­лъэгъоным хэлажьэхэрэм шIоу щыIэр къадэхъунэу афиIуагъ.

Лъэпкъ шъуашэхэр

IэпэIасэхэу Боджэкъо Бэлэ, Цурмыт Рузанэ, Гумэ Ларисэ, Битэ Азэ, нэмыкIхэм ашIыгъэ саехэр, цыехэр, тхыпхъэхэр лъэгъупхъэх. КъэгъэлъэгъуапIэм ипчэгу Р. Цурмытым исаехэр щыолъэгъух. Ашъохэр зэфэшъхьафых, ятеплъэкIэ дахэх. Б. Боджэкъом иIэшIагъэхэри ащ фэдэх. IэпэIасэхэм яIофшIэн хэшIыкI ин фыряI.

Дышъэидагъэхэр, лъэпкъ тхыпхъэхэр бэ мэхъух. Сетэ Сафыет, Джарымэкъо Нурыет, нэмыкIхэм ахэр къагъэлъагъох. Бгъэфедэн плъэкIыщт искусствэм пыщагъэхэр нахьыб. Арэу щытми, шъуашэхэр нахь гъэшIэгъоных. Лъэпкъым ыпсэх, гум къегущыIыкIых.

Яорэд тедэIу

Пхъэм, нэмыкIхэм ахэшIыкIыгъэ пкъыгъохэр нэм фэплъы­хэрэп. Нэгъой Заур шыкIэпщынэр, къамылыр, фэшъхьаф музыкальнэ Iэмэ-псымэхэу ышIы­гъэхэр къегъэлъагъох, къа­мылымкIэ ижъырэ адыгэ орэдышъор къырегъаIо.

— Iофэу сшIэрэр сыгу рехьы, — къытиIуагъ Нэгъой Заур. — Ижъырэ орэдхэр цIыфхэм на­хьыбэрэ зэхахы сшIоигъу.

ЛIышэ Ахьмэд пхъэм хишIыкIыгъэ музыкальнэ Iэмэ-псымэхэр шIухьафтын ашIыхэрэм адештэх: унэу узыщыпсэурэр, уиIофшIапIэ къагъэдэхэщт. Адыгэ щагум итеплъэ, нарт эпосым илIыхъужъхэм ясурэтхэр, тарихъ къэбархэм атехыгъэ пкъыгъохэр псэ апытым фэдэх. Шэпхъэ лъагэхэм адиштэрэ IофшIа­гъэхэр IэпэIасэм ышIыгъэх.

Нэгъуцу Аслъан иIэпэщысэхэри гум рехьых. Унагъом ищыкIэгъэ пкъыгъохэр, пхъэ­кIычхэр, фэшъхьафхэри иIофшIагъэхэм ахэтэлъагъох. А. Нэгъу­цум лъэпкъ шэн-хабзэхэр, исэ­­­нэхьат яхьылIэгъэ къэбархэр цIыфхэм къафеIуатэх, егъэгъуа­зэх. УпчIабэ къыраты. КIэрэщэ Нурыет сурэтыбэ ышIыгъ. Сурэтхэу шым ехьылIагъэхэр, гум къикIырэ IофшIагъэ­хэр гъэшIэгъоных. Къошынхэр, нэмыкI пкъыгъохэу щыIэныгъэм щыдгъэфедэхэрэр гъэкIэрэкIэгъэ сурэтхэмкIэ къегъэлъагъох.

ЯIофшIагъэ зэдештэ

ТIэшъу Нурбыйрэ Гостэкъо Руслъанрэ яIэшIагъэхэр зэфэ­дэхэп. Зы сэнэхьат яIэр. Пхъэм кушъэр, лагъэхэр, адыгэ Iанэр, пхъэнтIэкIухэр, нысхъапэхэр, шIухьафтын ашIыхэрэр, нэмыкI­хэри хашIыкIых.

— Апэу пхъэу уищыкIэгъэщтыр къэогъоты, хэпшIыкIыщтым фэогъэхьазыры, — къе­Iуатэ ТIэшъу Нурбый. — ТисэнэхьаткIэ адыгэхэр IэпэIасэхэу зэрэщытхэр лъэпкъхэм ятэ­гъашIэ.

Дэгужъые Салбый бэлагъыр, тхьацуфыр, нэмыкIхэри къэгъэ­лъэгъоным къырихьылIагъэх. Унагъом ищыкIэгъэ пкъыгъохэм яшIын пылъ.

Зэгъэпшэным имэхьан

Урысхэр, къэзэкъхэр, нэ­мыкI лъэпкъхэр къэгъэлъэгъоным щытлъэгъугъэх. Алексей Юрчак, Ольга Кульченкэм, Александр Хрущевым, фэшъхьафхэм ясэнаущыгъэ шъхьафэу укъытегущыIэ хъущт. Тэ анахьэу тынаIэ зытетыдзагъэр нэбгырэ пэпчъ IофшIэгъэ дэгъу зэриIэр ары. Лъэпкъ гупшысэр ясэнэхьат щыпхыращы.

— Адыгэхэм такIырэплъы, — къытиIуагъ бзылъфыгъэ Iэпэ­Iасэм. — ПшIын плъэкIыщт пкъыгъохэр 100 пчъагъэ мэхъух.

Анастасия Смелаяр исэнаущыгъэкIэ къахэщыгъ, зэнэкъо­къум чанэу хэлэжьагъ.

Адыгэ къуаем къыкIэупчIэх

IофшIапIэу «Матэм» щылажьэхэрэм гущыIэгъу тафэ­хъугъ. Пащэу яIэр бэшIагъэу тинэIуас. Цышэ Казбек адыгэ къуаем ехьылIагъэу къыIуатэрэр ищыIэныгъэ къыхихыгъ.

— Къуаер адыгэхэм яшхыныгъо шъхьаIэмэ ащыщ, — къы­тиIуагъ ащ. — Адыгэ къуаер цIыфхэм ашIэ, ау шхыныгъоу ащ хэпшIыкIын плъэкIыщтым зэкIэри щыгъуазэп, — къаIуатэ Казбек ышыпхъухэу Аминэтрэ Оксанэрэ.

Зэхахьэм зэшыпхъухэр щыпщэрыхьагъэх, Iанэм къытырагъэуцуагъэхэм къакIэупчIагъэр, идэгъугъэ зыуплъэкIугъэр бэ.

Зэфэхьысыжьхэр

Адыгэ Республикэм исурэтышIхэм я Союз итхьаматэу Елена Абакумовар япащэу осэшI купым хэтхэм зэгъэпшэнхэр ашIыгъэх. IэпэIэсэ цIэрыIоу Абрэдж Гощэфыжь къызэри­Iуагъэу, щытхъур бэмэ яфэ­шъуаш.

ХагъэунэфыкIхэрэ чIыпIэхэр нэбгырэ пчъагъэм афагъэшъошагъ. Анахь IэпэIасэхэу къахагъэщыгъэхэм ащыщых Цурмыт Рузанэ, Сетэ Сафыет, Анастасия Смелаяр, Боджэкъо Бэлэ, Нэгъуцу Аслъан, Джарымэкъо Нурыет, КIэрэщэ Нурыет, ТIэшъу Нурбый, Гостэкъо Руслъан, Битэ Азэ, нэмыкIхэри.

Адыгэ Республикэм культурэмкIэ иминистрэу Аулъэ Юрэ къэгъэлъэгъоным хэлэжьагъэхэм «тхьашъуегъэпсэу» къариIо­жьыгъ. Щытхъу тхылъхэр, шIу­хьафтынхэр аритыжьынхэм ыпэкIэ республикэ гупсэм икъэ­ралыгъо гъэпсыкIэ игъэпытэн культурэм хэтхэм яIофшIэгъэшхо зэрэхэлъыр хигъэунэфыкIыгъ.

— Илъэс 30-кIэ узэкIэIэбэжьмэ, Адыгеир республикэ зэрэ­хъугъагъэр дэгъоу сыгу къэ­кIыжьы, — къыIуагъ Аулъэ Юрэ. – Гъогоу къэткIугъэр зыфэдэр тэшIэ. Адыгэ Республикэр пытэу ылъэ теуцуагъ, къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу мэпсэу.

Къэралыгъо гъэпсыкIэ иIэу Адыгеир зыщыIэр илъэси 100 зэрэхъурэм IофшIэгъэ дэгъу­хэмкIэ тыпэгъокIы. IэпэIасэхэм ятворчествэ адыгэ быракъэу жъогъо 12-р къызыхэлыдыкIырэр, Адыгеир илъэси 100 зэ­рэхъурэр хэушъхьафыкIыгъэ тамыгъэхэм къащагъэлъагъо, къыкIэлъыкIощтхэ фестивальхэм, зэнэкъокъухэм зафагъэ­хьазыры.

Адыгэ Республикэр мэпсэу, мэлажьэ, инеущрэ мафэ нахьы­шIу зэрэхъущтым фэкIо.

ЕмтIылъ Нурбый.