ЯфэIо-фашIэхэр афагъэцакIэ
Адыгэ Республикэм икъэралыгъо гъэцэкIэкIо хэбзэ къулыкъухэмрэ ошIэ-дэмышIэ ыкIи радиационнэ тхьамыкIагъохэм шъобж ахэзыхыгъэхэм яобщественнэ организациехэмрэ я Координационнэ совет зичэзыу зэхэсыгъо иIагъ. Ар зэрищагъ АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэ игуадзэу, финансхэмкIэ министрэу Виктор Орловым.
Социальнэ ухъумэнымкIэ, финансхэмкIэ министерствэхэм, къэбар жъугъэм иамалхэм ыкIи къулыкъухэм япащэхэр, радиацием епхыгъэ тхьамыкIагъохэм ядэгъэзыжьын хэлэжьагъэхэм яобщественнэ организациехэм ялIыкIохэр зэхэсыгъом хэлэжьагъэх.
В. Орловым ипэублэ псалъэ къызэрэщиIуагъэмкIэ, Чернобыль атом электростанцием къыщыхъугъэ тхьамыкIагъом икIэуххэм ядэгъэзыжьын хэлэжьагъэхэм яфэIо-фашIэхэр афэгъэцэкIэгъэнхэм къэралыгъом зэрифэлъэкIэу ынаIэ тырегъэты.
АР-м лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ зэлъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет итхьаматэ игуадзэу Константин Щербаковыр шIэжь мафэм фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэхэу 2026-рэ илъэсым республикэм щызэхащэщтхэм къатегущыIагъ. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, Чернобыль атомнэ электростанцием тхьамыкIагъор къызщыхъугъэр илъэс 40 зэрэхъурэм фэгъэхьыгъэу къихьащт илъэсым республикэм Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр щыкIонхэу агъэнафэ. Ахэм ащыщых шъыгъо шIэжь зэхахьэхэр, Iэнэ хъураехэр, гъэсэныгъэм иучреждениехэм «лIыхъужъныгъэм идесэхэр», класснэ сыхьатхэр, нэмыкIхэри ащызэхэщэгъэнхэр, ошIэ-дэмышIэ тхьамыкIагъохэм ыкIи радиационнэ авариехэм шъобж ахэзыхыгъэхэм диспансеризацие ягъэкIугъэныр.
Хабзэ зэрэхъугъэу, мэлылъфэгъум и 26-м хэбзэ къулыкъухэм ыкIи общественнэ организациехэм ялIыкIохэр зыхэлэжьэщтхэ зэхахьэхэр муниципалитетхэм зэкIэми ащыкIощтых. Ахэм афэгъэхьыгъэ къэтынхэр ыкIи хэутыгъэхэр республикэм Iоф щызышIэрэ къэбар жъугъэм иамалхэм къагъэхьазырыщтых.
Радиацием зэрар зэрихыгъэхэм зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъоу аратырэм къытегущыIагъ АР-м IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Екатерина Леоновар. А ахъщэ IэпыIэгъур тхьамыкIагъом идэгъэзыжьын хэлэжьагъэхэм, сэкъатныгъэ хэзыхыгъэхэм, зидунай зыхъожьыгъэхэм яшъхьэгъусэхэм, янэ-ятэхэм, ясабыйхэм афатIупщы. Е. Леоновам къызэриIуагъэмкIэ, АР-м и ЛIышъхьэ иунашъокIэ а купым хэхьэрэ нэбгырэ 480-у республикэм щыпсэухэрэм зэтыгъо ахъщэ IэпыIэгъоу сомэ мини 3 зырыз аратыгъ. ПстэумкIи ащ сомэ миллион 1,4-м ехъу пэIуагъэхьагъ. Къихьащт илъэсым ар сомэ мини 5-м нагъэсынэу АР-м иминистрэхэм я Кабинет зыфагъэзагъ.
Адыгэ республикэ общественнэ организациеу «Чернобыльцэхэм я Союз» зыфиIорэм итхьаматэу Едыдж Юрэрэ сэкъатныгъэ ащ хэзыхыгъэхэм яобщественнэ организацие итхьаматэу Шыкъултыр Юрэрэ зэхэсыгъом къыщыгущыIагъэх.
Едыдж Юрэ къызэриIуагъэмкIэ, а тхьамыкIагъом идэгъэзыжьын Адыгеим щыщэу нэбгырэ 700-м ехъу хэлэжьагъ, непэ псаоу щыIэр 200-м ехъу. Ахэм япроцент 85-р УФ-м и Правительствэ итын лъапIэхэмкIэ къыхагъэщыгъэх. Мы купым хахьэхэрэм яфэгъэкIотэнхэр, социальнэ ыкIи медицинэ IэпыIэгъур зэрафагъэцакIэхэрэм республикэм ипащэ ынаIэ тырегъэты. ПэшIорыгъэшъ медицинэ уплъэкIунхэр афызэхащэх, илъэсым тIо IэзэпIэ ыкIи зыгъэпсэфыпIэ учреждениехэм кIонхэу путевкэхэр къараты. Илъэс къэс шIэжь мафэм фэгъэхьыгъэ Iофтхьабзэхэр зэрифэшъуашэу афызэхащэх. ОшIэ-дэмышIэ тхьамыкIагъохэм ыкIи радиационнэ авариехэм шъобж ахэзыхыгъэхэм ясаугъэтэу Кощхьаблэ дэтым изытет уигъэрэзэнэу зэрэщымытыр, ащ игъэкIотыгъэ гъэцэкIэжьынхэр ешIылIэгъэнхэ зэрэфаер къэгущыIагъэхэм къыхагъэщыгъ.
Радиацием къыздихьыгъэ тхьамыкIагъохэм ядэгъэзыжьын фэгъэхьыгъэу агъэнэфагъэхэр зэкIэ гъэцэкIэгъэнхэ зэрэфаер министрэу Виктор Орловым къыIуагъ, пшъэдэкIыжь зыхьырэ къулыкъухэм ялIыкIохэм ащ анаIэ тыраригъэдзагъ.
КIАРЭ Фатим.