Шапсыгъэ Адыгэ Хасэм итхьамэтэ гъэшIуагъэу, заом ыкIи IофшIэным яветеранэу, искусствэхэмкIэ Адыгэ Республикэм изаслуженнэ IофышIэу ТIэшъу Мурдин Щухьаюбэ ыкъом илъэс 96-м итэу идунай ыхъожьыгъ.

ТIэшъу Мурдин 1930-рэ илъэсым Шапсыгъэ районым (джы ПсышIопэ ыкIи ТIопсэ районхэу гощыгъэ) ит къуаджэу ШIоикъо къыщыхъугъ. Хэгъэгу зэошхом илъэхъан ащ ялIэкъо унэ Советскэ армием иштаб чIэтыгъ. Илъэс 12 ыныбжьыгъэр дзэкIолIмэ адэIэпыIэу, яшхонч­хэр афиукъэбзыхэу, шымэ афэсакъэу, отрядхэр къушъхьэ гъогухэмкIэ мэзым пхырищыхэу зыщэтым.
1955-рэ илъэсым Мурдин Щухьаюбэ ыкъом инженер-механик сэнэхьатыр щызэригъэгъотыгъ Пшызэ къэралыгъо мэкъу-мэщ институтым. Пхъэшъхьэ-мышъхьэхэм апылъыгъэ совхозэу «ПсышIуапэм» (джы мэкъумэщ хъызмэтшIапIэу «Шапсыгъэ щай») техникэр щынэгъончъэнымкIэ инженер шъхьаIэу илъэсыбэрэ Iоф щишIагъ, ащ къыкIэлъыкIоу Камчаткэ ыкIи къалэу ТIуапсэ ащылэ­жьагъ.
ЛIэшIэгъуныкъо фэдиз мэкъу-мэщым фэзыгъэшъошэгъэ ТIэшъу Мурдин мы лъэныкъом­кIэ щыIэ гумэкIыгъохэм лъэшэу агъапэщтыгъ, къэралы­гъом ынаIэ ахэм къытыраригъэдзэным ыуж итыгъ — мэкъумэщ производствэм къуа­джэм хэхъоныгъэ щегъэшIыгъэным, чылэмэ ащы­псэухэрэм IофшIэпIэ чIыпIэ ягъэгъотыгъэ­ным, шъолъырым ичIыдэлъф лъэпкъ хабзэ фэхъу­гъэ хъыз­мэтыр къэухъумэгъэным. Адыгэ лъэпкъым итарихъ еп­хыгъэ Iофыгъохэм, ащ инеущырэ мафэ зыфэдэщтым, ны­дэлъфыбзэм икъызэтегъэнэ­жьын, нэмыкI лъэныкъуабэхэм ар агъэ­гумэкIыщтыгъ.
ТIэшъу Мурдин общественнэ Iофхэм чанэу ахэлажьэщтыгъ, хы ШIуцIэ Iушъом щыпсэурэ адыгэмэ ялъэпкъ общественнэ движение ипэрытхэм ащыщэу ары тыдэкIи зэрэщызэлъашIэщтыгъэр. Илъэс заулэхэм шапсыгъэмэ яобщественнэ парламент итхьаматэу зэлажьэм, лъэпкъым ищыкIэгъэ Iофыгъохэр зэригъэцэкIэщтхэм, акъылыгъэ хэлъэу Краснодар краим чIыдэлъф лъэпкъэу щыпсэурэм епхыгъэ гумэкIыгъохэр зэрэзэшIуи­хыщтхэм апылъыгъ, шъолъырым ис лъэпкъ зэфэшъхьафхэм азыфагу мамыр­ныгъэрэ зэгурыIоныгъэрэ илъынхэм, лъытэныгъэ зэфашIэу зэдэпсэунхэм иIахьышхо хилъхьагъ. Темыр Кавказым ит республикэхэм ыкIи тилъэпкъэгъухэу IэкIыб къэралыгъохэм ащыпсэухэрэм язэпхыныгъэхэр гъэпытэгъэнхэмкIэ макIэп ащ ышIагъэр. Сыд фэдэрэ Iофи еплъыкIэу фыриIэр Мурдин шъхьэихыгъэу къэбарлъыгъэIэс амалхэм, Адыгэ Хасэм изэфэсхэм, шапсыгъэмэ яобщественнэ парламент изэхэсыгъохэм, къоджэ зэIукIэхэм къащыриIотыкIы­щтыгъ.
«Мурдин Щухьаюбэ ыкъом ищыIэныгъэ зэрэпсаоу Хэгъэгум фэлэжьэгъэным, IофшIэным ыкIи илъэпкъ икультурнэ кIэн къэухъумэгъэным афигъэхьыгъ, — къыщыхагъэщыгъ ПсышIопэ районым иадминистрацие. — Мурдин Хэгъэгу зэошхом иветеран къодыягъэп, ар мамырныгъэ IофшIэнымкIэ щысэтехыпIэу щытыгъ. Пхъэшъхьэ-мышъхьэ­хэм апылъыгъэ совхозэу «Псы­шIуапэ» зыщылэжьэгъэ илъэс­хэм бгъэхэлъхьэ пчъа­гъэхэмкIэ, щытхъу тхылъхэмкIэ ыкIи дип­ломхэмкIэ, джащ фэдэу ВДНХ-м имедалькIэ къыхагъэщыгъ».
ТIэшъу Мурдин IэпэIэсэныгъэшхо хэлъэу, дэхэ дэдэу шыкIэпщынэм къыри­гъаIощтыгъ, лъэпкъ культурэхэм я Гупчэу ПсышIуапэ дэтым адыгэ культурэм и Гупчэу хэтым илъэсыбэрэ щылэжьагъ. 2023-рэ илъэсым кIэлэцIыкIухэр игъусэу «Лъэпкъ культурнэ гупчэу «Аше» зыфиIорэр зэхищэгъагъ, хы ШIуцIэ Iушъом щыпсэурэ чIыдэлъф лъэпкъым ишэн- хабзэхэр, икультурэ зыфэдэр ягъэшIэгъэным гупчэр дэлажьэщтыгъ.
Илъэс зэфэшъхьафхэм Мурдин Щухьаюбэ ыкъом цIэ лъапIэхэр къыфагъэ­шъошагъэх: «Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIорэр, Абхъаз Республикэм иорденэу «Ахьдз-апша» («Намысыр ыкIи Щыт­хъур»), лъытэныгъэ тамыгъэхэу «Шъачэ щыпсэухэрэм агъэлъэпIэрэ цIыф» ыкIи «Лъэпкъ зэфэшъхьафхэм язэныбджэ­гъуныгъэ ыкIи язэгурыIоныгъэ фэшI», Дунэе Адыгэ Хасэм ищытхъу тамыгъэ, нэмыкIхэри.
Иаужырэ мафэхэм анэс пIоми хъунэу поселкэу Шъхьафит щыпсэущтыгъэ нахьыжъэу ТIэшъу Мурдин, илъэсыбэу къыгъэшIагъэм емылъытыгъэу, чаныгъэ, мы илъэсым имэлылъфэгъу мазэ ыныбжь илъэс 95-рэ зэрэхъугъэр хигъэунэфыкIыгъ, къалэу Шъачэ, Адыгэ респуб­ликэхэм, Абхъазым яобщественнэ-политическэ щыIакIэ, джащ фэдэу хы ШIуцIэ шапсыгъэмэ я Адыгэ Хасэ иIоф­шIэн ахэлажьэщтыгъ.
Мурдин Щухьаюбэ ыкъом лъфы­гъитф, пхъорэлъфибгъу, пхъорэлъфмэ япхъо­рэлъфыжьих ыкIи ахэм япхъо­рэлъфы­жьитIу иIагъэх. Ар шэкIогъум и 27-м поселкэу Шъхьафит щагъэтIылъыжьыгъ.
Хы ШIуцIэ Iушъом щыпсэурэ шапсыгъэмэ я Адыгэ Хасэ хэтхэм, гъэзетэу «Шапсыгъэм» иредакцие, общественникхэм, Адыгеим, Къэбэртэе-Бэлъкъарым, Къэрэщэе-Черкесым, Абхъазым янаучнэ ыкIи ятворческэ интеллигенцие ТIэшъу Мурдин зэрэщымыIэжьыр гухэ­кIышхо ащыхъугъ, ащ иунагъо ыкIи игупсэхэм афэтхьаусыхагъэх.
Тхьэм джэнэт лъапlэр къырет!

Ныбэ Анзор.