«Адыгабзэм итарихъ щыщ. Апэрэ хьарыфылъэхэр зэхэзы­гъэуцуагъэхэр» зыфиIорэ шIэ­ны­гъэ Iофтхьабзэ АР-м ­и Лъэпкъ музей щыкIуагъ.

Ащ иIофышIэу, тарихъымрэ тарихъыкIэмрэкIэ къутамэм ипащэу Къудай Ма­риет ар зэрищагъ.
Адыгабзэм иуцун, ащ гъогоу къыкIугъэм Адыгеим изекIозещэхэм зыща­гъэ­гъозагъ. Iофтхьабзэм къыдыхэлъы­тагъэу лъэпсэ зэфэшъхьафхэр иIэу адыгэ шIэ­ныгъэгъуазэхэм зэхагъэуцогъэ­гъэ апэ-
рэ хьарыфылъэхэм, тхыбзэхэм якъэбар ахэ­м зэрагъэшIагъ. Джащ фэ­дэу музе­им ихъарзынэщ щыухъумэгъэ тарихъ пкъы­гъохэр, тхылъхэр, тхыбзэхэр ыкIи тхэнымкIэ Iэмэ-псымэ зэмылIэу­жыгъохэр зекIозещэхэм зэрагъэлъэгъунхэ алъэ­кIыгъ.
— ЗекIозещэхэр мыщ фэдэ зэIукIэгъум къызкIэлъэIущтыгъэхэр бэшIагъэ. Ахэм къызэраIуагъэмкIэ, зекIоу Адыгеим къихьэхэрэм тинепэрэ тхыбзэ итарихъ ашIогъэшIэгъон. Шъыпкъэр зылъэ­псэ къэбарыр афаIотэным пае ежьхэми ар ашIэн фае. Мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэм къащысIуатэрэр «эксклюзив» пIоми хъущт, сыда пIомэ музеим ихъарзынэщ хэлъхэр алъапсэу згъэпсыгъэ. Ащ къыхеубытэх хьарыфылъэ зэфэшъхьафэу тиIагъэхэр, алъапсэ зыфэдагъэр, зэхэз­гъэуцогъагъэхэр, шIэныгъэгъуазэхэм ящы­Iэныгъэ гъогу. Адыгэбзэ хьарыфы­лъэхэм, тхыбзэм афэгъэхьыгъэ зэIукIэгъухэр зызэхатщэхэрэр илъэситIу фэдиз хъугъэ. Гурыт еджапIэхэм ачIэсхэри, апшъэрэ еджапIэхэм ащеджэхэрэри ахэм ахэлажьэх, — еIо Къудай Ма­риет.
— Шъыпкъэр пIощтмэ, мыщ фэдэ ижъырэ лъэпкъым кIасэу тхыбзэ иIэ зэрэхъугъэр згъэшIэгъуагъэ. ЗекIоу къыт­факIохэрэм адыгабзэр ашIогъэшIэгъонэу къыкIэупчIэх, зэхахынэу фай. ЦIэ горэ тетхагъэмэ, къеджэнхэу фе­жьэх. Тэри, зекIозещэхэм, адыгабзэкIэ тыкъеджэшъоу тагъэсэгъагъэмэ, ишIуагъэ къакIощтыгъэу сэлъытэ. Бзэр укъе­джэн за­къор арэп ныIа? КъэIуакIэу хэлъхэм лъэп­къыр къыуагъашIэ. Адыгэ­хэм якультурэ щыщ къэбар горэхэм сядэIу къэс а зигугъу къашIырэр непи зэрэщыIэр, зэрэпсэурэр сыдигъуи сэгъэ­шIагъо. Лъэпкъым егъэ­пшагъэмэ, тхы­бзэр ныбжьыкIэ дэд, сэ­пацэ гор, ау ар щыI, мэлажьэ, хэхъо, — къыхигъэщыгъ Адыгеим изекIозещэу Юлия Пилипайтите.
Къудай Мариетрэ зекIозещэхэмрэ язэIукIэгъу апэрэу рекIокIыгъ, ау аужырэщтэп. Ащ фэдэ зэдэлэжьэныгъэм зырагъэушъомбгъун ягухэлъ.
Анцокъо Ирин.