Мыщ фэдэ цIэ зиIэ фильм мы мафэхэм Адыгеим щытырахы. Адыгэ къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Адыгеим» ипа­щэу Ацумыжъ Адам ар игукъэкI. Дунэе хъытыум хахъо егъэ­шIыгъэнымкIэ институтым изэнэкъокъу къыщырихыгъэ грантымкIэ проектым дэлажьэх. КъэIогъэн фае, зигугъу къэтшIыгъэ институтым иахъщэ IэпыIэгъу Адыгеим къызэрэдихыгъэр апэр.

— Тикультурэ идэхагъэ къэбгъэлъэгъощтмэ, дунэе хъытыум амалэу къытитырэм фэдиз зыми щыбгъотыщтэп. Проектым игугъу къэп­шIын хъумэ, адыгэмэ якультурэ къэсIотэнэу пшъэрылъ зыфэзгъэуцужьыгъэп. Мурадэу зыфэ­сшIыжьыгъэр зымакъэ мыIурэ лIыхъужъхэу, Iэпэщысэ шIын, къашъо, дышъэ идагъэ зыфэ­пIощтхэр зищыIэныгъэхэм ягугъу къэсшIыныр, а зэкIэ IорIуатэм къыхэмынэжьыгъэу, непи зэрэдгъэфедэхэрэр къэзгъэлъэгъоныр ары. ЗигъашIэ а Iофым фэзгъэлажьэхэрэм анэмыкIэу хэта ар къэзыIотэн зылъэкIыщтыр? Фильмым хэлэжьэнэу къыхэтхыгъэ IэпэIасэхэм ящыIэныгъэ инахьыбэр культурэм фагъэхьыгъ. Iофэу зыпылъхэр ясэнэхьат къодыеп, ар ящыIэныгъэ имэхьан, фэгумэкIых, фэлажьэх. «Культурэм иухъумакIох» зысIокIэ стафэхэм яухъумакIохэу арэп. МашIор зэкIагъаблэу, агъэпсэу ары мэхьанэу хас­лъхьэрэр — еIо Адам.

ПстэумкIи проектым нэбгырих хэлажьэ. Ахэр: ГъукIэ Замудин, Нэгъуцу Аслъан, Нэгъой Заур, Мыгу Рузан, Нэныжъ Айдэмыр, Батмэн Мурат, Тхьаркъохъо Тимур. Фильмым игъэхьазырын Москва къикIыгъэ продакшн дэлажьэ. МедиакIэхэм яеджапIэ щеджагъэхэр хэлажьэх. Кинопоэзие шъуашэм илъэу, документалистикэм, лъэпкъ культурэ шIэныгъэм ыкIи искусствэм язэнэсыпIэхэр щызэхэгъэщагъэхэу гъэпсыгъэщт.

— Ащ фэдэ жанрэм илъэу Адыгеим фильм зэрэщытырахырэр апэр. Ар псынкIэп. Къыддэхъущта къыддэмыхъущта? Теплъы, сыда пIомэ поэзиер мыщ дэжьым тызэресагъэу сатырхэм амэкъэ зэпэджэгоп, кадрэу тырахырэм ижьыкъэщакI, — еIо сигущыIэгъу. — Хэлэжьагъэм ищыIэныгъэ къэсIотэныр пшъэрылъэу зыфэсшIыжьыгъэп. ШъхьаIэр — исэнэхьат епхыгъэ гупшысэ куухэр, ар къызкIиухъумэрэр, къыфэзыщагъэр хэзгъэлажьэхэрэм къапкъырысхыныр ары.

Адам къызэриIуагъэмкIэ, фильмыр IахьитIоу зэхэтыщт. Зым «Мэхьанэхэм ядэхагъ» цIэу иIэщт. Ащ хэхьащтых дышъэ идагъэр, лъэпкъ шъуашэр, адыгэ къашъор. ЯтIонэрэр «Шэн-хабзэхэм акIуачI». Ащ къызэлъиубытыщт шыхъуным ихабзэхэр мыщ дэжьым авторым ынаIэ зытыригъэтыщтыр щыIэныгъэм къыхэхьажьырэ адыгэ онэгурыс джэгукIэхэр ары), шыкIэпщынэр, ащ ымакъэ зыкIэлъ пэсэрэ орэдыжъхэр. IофшIагъэм уахътэу илъыщтыр гъэнэфагъэп. Анахь макIэр такъикъ пшIыкIутф. 2026-рэ илъэ­сым иапэрэ мэзищ къыхиубытэу фильмым лъэтегъэуцо фашIынэу рахъухьэ. ЫпэрапшIэу дунэе хъытыум хахъо егъэшIыгъэнымкIэ институтым инэкIубгъохэм къащагъэлъэгъощт. Ащ ыуж къэралыгъо телерадиокомпаниеу «Адыгеим» иэфири итыщт. КъэIогъэн фае, фильмым иапэрэ къэгъэлъэгъон Урысыем илъэпкъхэм языкIыныгъэ и Илъэс тефэщт. 2026-рэ илъэсыр ащ итамыгъэ чIэтэу рекIокIыщт.

— Мы проектым игрант гъэмафэр ары къызисхыгъэр. Сыдэлажьэ зэхъум къихьащт 2026-р Урысыем илъэпкъхэм языкIыныгъэ и Илъэсэу агъэнэфэщтми сшIагъэп. Урысыем илъэпкъ зыкIыныгъэ гъэпытэгъэнымкIэ ащ щыпсэухэрэм якультурнэ кIэн бай икъэухъумэн мэхьанэшхо иI. Ахэм язэмылIэужыгъуагъэрэ къэралыгъом итарихъ яIахьышIоу халъхьагъэмрэ къыхэбгъэщын фае. Урысыем ыкIуачIэр тизэмылIэ­ужыгъуагъ. Мыщ фэдэ гупшысэхэр цIыфхэм зэранэбгъэсын плъэкIыщтыр тифильм фэдэ IофшIагъэхэр ары,— еIо Адам.
Шъугу къэдгъэкIыжьын, дунэе хъытыум хахъо егъэшIыгъэнымкIэ институтым изэнэкъокъу Урысыем ишъолъыр 40-мэ ялIыкIохэр хэлэжьагъэх. ТекIоныгъэр къыщыдэзыхыгъэр нэбгырэ 84-рэ. Ахэм ащыщ хъугъэ МедиакIэхэм яеджапIэ къэзыухыгъэу Ацумыжъ Адам ипроектэу «Культурэм иухъумакIохэр» зыфиIорэр. Фильмыр къыдэкIымэ, ыужкIэ тыркубзэкIи инджылызыбзэкIи зэрадзэкIыжьыщт.
Анцокъо Ирин.