Шъыпкъэм готэу мэпсэу, ащ сыдигъуи зэресагъэу фэ­сакъы. ГущыIэ зафэр икIас ыкIи ар шъуашэ фэхъугъ, гупшысэныр ежь хэлъэу къэхъугъэти, игушъхьэлэжьыгъэ шъхьэлъагъэ. УсакIо, драматург, орэдус, цIыфышIу, апшъэрэ еджапIэм илъэси 5 къыщыздеджагъэу ЛIыхэсэ Мухьдин.

Апэрэ еджэгъу мафэхэм къащегъэжьагъэу игулъытэ-Iушыгъэ инкIэ гу зылъытигъэтагъ, етIанэ, игъорыгъоу, усэн-тхэн Iофышхор зэрэхэлъыри, гупшысэн шIыкIэ-амал гъэшIэгъон зэрэIэкIэлъыри къэ­нэфагъ.
Мухьдин тхылъ пчъагъэмэ яавтор, усэхэр, поэмэхэр, пьесэхэр, орэд гущы­Iэхэр етхых, орэдышъори хехы. Илъэс пчъагъэхэм адыгэ литературэм хахъо фишIэу, гупшысэ куухэр къыриIотыкIэу, гуапэ а зэкIэ фэхъоу мэлажьэ, лъэп­къым икIэсэ усакIу.
Адыгэ гущыIэм, лъэпкъ акъылым ялъэ­шыгъэ-пытагъэ пасэу, икIэлэгъум къыщыублагъэу, ыгу зэлъаубытыгъагъ. Джащ къыщегъэжьагъэу Мухьдинэ ылъэгъуи, зэхихи, зэхишIи зэригъапшэмэ зэфищэзэ, фэсакъэу зэригъэкIоу, зэриблэу, тхэн-гупшысэн анахь Iоф мыпсынкIэм зыритыгъ. Адыгэ лэжьэкIо унэгъо бэрэчэт щапIугъэ кIалэм лъэпкъ шэн-хабзэхэр, гъэпсыкIэ-шIыкIэхэр шIогъэшIэгъонхэу сыдигъуи къыгъэгъунэщтыгъэх. Адыгэ лъэпкъым ышъхьэ къырыкIуагъэр зэкIэ ахэм зэрахэгощагъэр зэхишIэу ыкIи ыгъэунэфэу пасэу тхэн-усэным зыфигъэ­загъ. Къин умылъэгъоу, пкIантIэ къы­омыхэу анахь Iоф цIыкIури къызэрэбдэмыхъущтыр пасэу зэхишIагъ. Ары усэ мэкъэ пытэкIэ «Лэжьыгъэм фэдэу, усэр сэлэжьы» ащ зыкIиIуагъэр.

ЛIыхэсэ Мухьдин Исмахьилэ ыкъор Теуцожь районым ит къуаджэу Хьалъэ­къуае мэкъуогъум и 14-м 1955-рэ илъэ­сым къыщыхъугъ. ПчыхьалIыкъое гурыт еджапIэр къызеухым, Краснодар дэт трестэу «Спецстрой» зыфиIорэм и ССМУ-52-м щылэжьагъ. 1973-рэ илъэсым Адыгэ къэралыгъо кIэлэегъэджэ институтым филологиемкIэ ифакультет щеджагъ ыкIи дэгъу дэдэу къыухыгъ. 1978 — 1998-рэ илъэсхэм ПчыхьалIыкъое гурыт еджапIэм икIэлэегъаджэу, ипащэу Iоф ышIагъ. «РСФСР-м лъэпкъ гъэсэныгъэмкIэ иотличник» зыфиIорэ щытхъуцIэр къыфагъэ­шъошагъ. 1998 — 2003-рэ илъэсхэм Адыгэкъалэ иэстраднэ театрэ ихудожественнэ Iэшъхьэтетыгъ.
Мухьдинэ студентыгъ ытхыхэрэр гъэзетым, журналхэу адыгабзэкIэ къыдэкIыхэрэм къарыхьэхэ зэхъум. 1975-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу, лIэшIэгъуныкъо хъугъэу, хеутых. Иапэрэ усэ сборникэу «Гугъэм илъагъу» зыфиIорэм «Дэе мэз», «Жъогъо Iапчъ», «ШIулъэгъур щэIэфэ», «Гум илъэгапI», «Усэхэмрэ орэдхэмрэ», «ЛIэшIэгъумэ ашъохэр», нэмыкIхэри къыкIэлъыкIуагъэх.
ЛIыхасэм урысыбзэкIэ тхэными зыщеушэты. АдыгабзэкIэ ыкIи урысыбзэкIэ тхыгъэ усэхэр, орэдхэр дэтхэу «На сквозняке веков» зыфиIорэр 2010-рэ илъэсым урысыбзэкIэ къыдэкIыгъ, нэ­мыкI хэшыпыкIыгъэхэр зыдэтхэр мыхэм къагохъуагъэх.
Мухьдинэ иусэхэм ежь орэдышъо дахэхэр зыфишIыгъэхэри, композиторхэм орэдышъом ралъхьагъэхэри бэу ахэтых. Ипьесэхэу «Гумзагъ», «Нэфын» зыфиIохэрэр Лъэпкъ драмтеатрэм щагъэуцугъэх.
ЛIыхэсэ Мухьдинэ шIэныгъэлэжь-ли­тературоведэу Къуныжъ Мыхьамэт (щыIэжьэп) игъусэу «Адыгэ литературэр. Я 7-рэ классым пай» зыфиIорэр 1989-рэ илъэсым къыдигъэкIыгъ.
ТхэкIо ныбжьыкIэхэм яя XIII-рэ Всесоюзнэ зэIукIэу Москва щызэхащэгъа­гъэм хэлэжьагъ, Ленинскэ комсомолым ыцIэкIэ щыт шIухьафтыным илауреат.
Адыгэ Республикэм и Къэралыгъо шIухьафтын литературэмкIэ илауреат, АР-м искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшху.
УсакIор чылэм къыщыхъугъ, ащ игуапэу щэпсэу, къоджэ щыIакIэр икъоу къы­гурыIуагъэшъ, ащ икуупIэмэ анэсэу гъа­шIэр къыгъэлъэгъон елъэкIы.
Усэу «Силэжьыгъац» зыфиIорэр ушъый-гупшысэ сатырыбэу гъэпсыгъэ, усакIом ыкIуачIэ зынэсырэр уегъашIэ.
— Iофым уигъалIэмэ, —
къысеIо сянэ, —
СIэшъхьитIукIэ
Укъэзгъэхъужьын.
Силэжьыгъацэ хэсэлъхьэ…
ЛъысэIо: сымыгъэлъаIу!
Тхьэм фэдэу
Зэплъыжьрэ цIыфмэ
СыIумыгъахь япчъэшъхьаIу.
СэшIэ къин укъэкIыныр,
Уздежьагъэм унэсышъуныр!
УкъэкIыгъахэми, жьыбгъэм
ПсынкIагъоп уIэкIэкIыныр!

Тыгъэпсым укъыхищыгъэми,
ИплъакIэ земыгъэгъэдел.
ШIомыкIэу чIыгур
пшIошIыгъэми,
УчIэмыкI ыбгъэгу хьалэл.

ТызэгурыIомэ, жьыбгъи
КIодыпIи тыкъяплъыжьын.
Къиным уигъалIэмэ, сэри
СIэшъхьитIукIэ укъэзгъэхъужьын.
Мухьдинэ ежь фэдэ усэкIуабэм зэратекIырэр ытхыхэрэм философие ин зэрахэлъыр, тхакIом игупшысэ икъоу къакIо зэрэхъугъэр, гулъытэ чан зэриIэр ыкIи усэныр къызэрэдэхъурэр ары. Сурэт гъэшIэгъонхэр ЛIыхасэм нэм къыкIегъэу­цох, ори узэрегъэплъыжьы, икIэрыкIэу зыкъыуегъэгъоты:
ЛъэкъолъэкIыпI
Зи шъхьакIо уиIэба?
БлэкIырэм зыкъыпщелъэкIы.
Алъэкъо шIоибэ
Ппшъэ лъынтфэ шъыпкъэм ращэкIы.
Джаущтэу езгъэззэ,
ЛъэкъолъэкIычIэр
сэукъэбзыжьы.
Семыжэгъахэзэ,
цIыфхэр къысфехьэх
пчэдыжьым.
КъызгурымыIоу,
Ялэжьабэ сиунэ къыранэ.
ГущыIи сфэмыIоу,
ЕтIани щэшхэжьых сиIанэ.
Ащ фэдэ мэхъуа,
ЕтIани щэшхэжьых сиIанэ.
Ащ фэдэ мэхъуа,
Лажьэрэм пстэури илажьэу?!
Гу закъор мэлъыхъо…
Илажьэм лъэхъу
мыпшъыжьэу.
Джы лъэкъолъэкIыпIэм
Сеплъы бэрэ сыгу егъоу.
СэшIэ: зимылажьэ
Зытелъым къинышхо елъэгъу.
Щэч хэлъэп тиадыгэ литературэ ипоэзие ылъапсэ зыгъэпытэу ыкIи зыгъэбаеу лъызгъэкIуатэхэрэм ащыщ ЛIыхэсэ Мухьдинэ. Игугъэ ехьыжьагъэ сыдигъуи фэсакъэу еухъумэ, иусэн пшъэрылъ ин дахэу егъэцакIэ. А зэкIэмэ яшыхьат щытхъуцIэхэу, къэралыгъо шIухьафтынэу къыратыгъэхэр.
Мухьдинэ иусэ, итхыгъэ пэпчъ зы ушъый ин, зы гупшысэ куу хэлъ, шъо пчъагъэу зэхэлъ щыIэныгъэм ипчъэ ахэм къыпфызэIуахы. Хэти шIу фишIэу, ащ фищэу, усакIом игупшысэ-гущыIэ зафэ емызэщыжьэу тапашъхьэ къырелъхьэ, тегъэгъуазэ, тегъэразэ. Тэри, «Опсэу!» тыгу къыддеIэу етэIо, имафэхэр, игъашIэ зэрэщытэу тынчынэу, нэфынэнэу тыфэлъаIо.
Мамырыкъо Нуриет.