Тарихъым ухещэ

Къэгъэлъэгъонэу «ЧIыгу Iэбжыб» зыфиIорэр Лъэпкъ театрэу И. С. Цэим ыцIэ зыхьырэм апэрэу къыгъэлъэгъуагъ. Абхъаз тхакIоу Баграт Шинкуба итхыгъэу «Последний из ушедших» техыгъэр шэпхъэшIухэм адиштэу агъэпсыгъ. Адыгэ труппэм хэт артистхэм зыфэдэ къэмыхъугъэ спектаклыкIэр урысыбзэкIи адыгабзэкIи къашIыгъ.
Сценэр къагъэлъагъорэм елъытыгъэу ямышIыкIэу къызэрэнэфырэр, мэкъамэхэр зэрагъэфедэхэрэр, артистхэм ащыгъ шъуашэхэр зэрэшIыгъэхэр, спектаклэм икъэгъэлъэгъон шIыкIэу къыфагъотыгъэр умыгъэшIэгъонхэ плъэкIырэп. КъохьэпIэ Кавказым икъушъхьэхэм ижъыкIэ ащыпсэугъэ убыххэм ятарихъ гууз цIыфхэр хащагъэх. 1864-рэ илъэсым къухьэхэм арытIысхьэхи, убыххэм егъэшIэрэу ячIыгу гупсэ къабгынагъ. ЛIэшIэгъум ехъу блэкIыгъ, тарихъ бай зиIэ лъэпкъыр дунаим текIодыкIыжьыгъ.
Спектаклэм герой шъхьаIэу хэтыр аужырэ убыххэу къэнэгъэ Золэкъо Зауркъан ары. Илъэсишъэ къэзыгъэшIэгъэ, зипсауныгъэкIэ къызэтенэгъэ, акъыл чан джыри зиIэ лIыжъым илъэпкъ къырыкIуагъэр дэгъоу къешIэжьы. Ащ иунэ мазэ хъугъэу щэпсэу шIэныгъэлэжь-лингвистэу Шарах Квадзба. ЗичIыгу гупсэ егъэшIэрэу зышIокIодыгъэ лъэпкъым тхьамыкIагъоу пэкIэкIыгъэр ащ къытхыжьы шIоигъоу научнэ экспедицием хэлажьэ.
АР-м инароднэ артистэу Тхьаркъохъо Теуцожь (Зауркъан ироль), АР-м искусствэхэмкIэ изаслуженнэ IофышIэшхоу Ацумыжъ Рустам (Зауркъан иныбжьыкIэгъум, Шарах Квадзба) ярольхэр шъошэ лъагэм илъэу къашIыгъэх.
БлэкIыгъэм иуахътэ Лъэпкъ театрэм иартистхэм нэм къыкIагъэуцоу цIыфхэр хащагъэх. Гум хэтIысхьэу, лыр агъэузэу, нэпсыр къагъакIоу ярольхэр къырагъэлъэгъукIыгъ.
— Къэгъэлъэгъоным икIэухым Тхьаркъохъо Теуцожь ироль хэт гущыIэхэу убыххэм афэгъэхьыгъэхэр сыгу нэсыгъэх. Лъэпкъыр хыорхэм, къушъхьэ псыхъохэм, чъыг пкIашъэхэм, чIыгум, бзыухэм амакъэ къызэрахэнагъэм гупшысэ куу сигъэшIыгъ. Гум хэтIысхьэу, нэпсыр къыгъакIоу къэгъэлъэгъоным кIэух лъэш фашIыгъ, — къыIуагъ Адыгеим щызэлъашIэрэ орэдыIоу Нэхэе Тэмарэ.
Лъэпшъыкъо Фатим.