Тарихъ хъугъэ-шIагъ
ТекIоныгъэм ия 80-рэ илъэс ипэгъокIэу къыдагъэкIыгъэ почтэ маркэм АР-м и Лъэпкъ музей лъэтегъэуцо щыфашIыгъ.
МэфэкI зэхахьэм хэлэжьагъэх АР-м и ЛIышъхьэ и Администрацие ыкIи министрэхэм я Кабинет япащэу Владимир Свеженец, Мыекъуапэ имэрэу Геннадий Митрофановыр, АР-м культурэмкIэ иминистрэ игуадзэу Кушъу Светланэ, Урысыем и Почтэ икъутамэу Адыгеим щыIэм ипащэу Наталья Алифиренкэр, къулыкъу зэфэшъхьафхэм ялIыкIохэр, хьакIэхэр. Почтэ маркэм мыхъурыр тыригъэуцуагъ Владимир Свеженец.
— АР-м и ЛIышъхьэ иунашъокIэ Iофтхьабзэм сыхэлэжьэнэу синасып къыхьыгъ. Зэхахьэр дзэ щытхъум икъэгъэлъэгъуапIэу Лъэпкъ музеим щыгъэпсыгъэм зэрэщырекIокIырэм ащ имэхьанэ къегъэлъэшы. УрысыемкIэ ТекIоныгъэм ихэгъэунэфыкIын мэфэкIышху. Нэбгырэ миллион 27-м нахьыбэ Хэгъэгу зэошхом хэкIодагъ. Ахэм ащыщых Адыгэ хэкум идзэкIолI мин 37-р. Нэбгырэ мин 15-м нахьыбэм тын лъапIэхэр къафагъэшъошагъ, дзэкIолI 59-р Советскэ Союзым и ЛIыхъужъых. Тэ типшъэрылъыр ахэм яшIэжь къыткIэхъухьэрэ лIэужхэм агъэлъапIэу, тарихъыр ашIэу тпIунхэр ары. Арышъ, непэрэ хъугъэ-шIагъэмкIэ зэкIэми сафэгушIо, — къыIуагъ ащ.
Хэгъэгу зэошхом къыщыдахыгъэ ТекIоныгъэм фэгъэхьыгъэ маркэр зытет конвертхэр Урысыер ыкIи Республикэу Беларусь зэгъусэхэу къыдагъэкIыгъэх. ИпчъагъэкIэ мин 58-рэ мэхъу, зым сомэ 80 ыуас. Ащ фэшъхьафэу Урысыем и Почтэ апэрэ мафэм агъэкIосэщт конвертхэр Урысыем икъэлэ 60-м нахьыбэмэ апае къыхиутыгъ, хэушъхьафыкIыгъэ мыхъурри ыгъэхьазырыгъ. ПстэумкIи шъолъыр пэпчъ конверт минишъэ зырыз афатIупщыщт. Маркэм Хэгъэгу зэошхом иорденэу а I-рэ шъуашэ зиIэр тешIыхьагъ. ЫбгъухэмкIэ Рейхстаг зэраштагъэмрэ 1945-рэ илъэсым ТекIоныгъэм и Парадэу щыIагъэмрэ ясурэтхэр атетых. Ахэр тезыхыгъагъэхэр Хэгъэгу зэошхом илъэхъан щыIэгъэ сурэттех бэлахьхэу Евгений Халдейрэ Владимир Гребневымрэ.
— Маркэхэр зыугъоихэрэм Хэгъэгу зэошхом фэгъэхьыгъэхэм мэхьанэшхо араты. Урысыем и Почтэ ащ фэдэхэр къызэрэдигъэкIыхэрэр апэрэп. Шъугу къэзгъэкIыжьын, адыгэ дзэкIолIэу, Советскэ Союзым и ЛIыхъужъэу, журналистэу Андырхъое Хъусен ыцIэкIэ ыкIи лIыхъужъныгъэ ащ зызэрихьагъэр илъэс 70-рэ зыщыхъурэм тефэу конверт мин 250-рэ къыхиутыгъагъ. А хэбзэ дахэр лъытэгъэкIуатэ, лIэужыкIэхэм тарихъыр ятэгъашIэ, — къыIуагъ Урысыем и Почтэ икъутамэу Адыгеим щыIэм ипащэу Наталья Алифиренкэм.
Хэгъэгу зэошхом илъэхъан почтэ зэпхыныгъэм имэхьанэ иныгъэ. ЗэуапIэм Iутхэмрэ ащ ыкIыб щыIэхэмрэ а зы зэпхыныгъэ закъор ары яамалыгъэр. ГушIуагъори гукIаери почтэмкIэ къаIукIэщтыгъ. Джы непэрэ конвертэу къыдэкIыгъэм а лъэхъан чыжьэмрэ непэрэ зэрепхых. Тарихъ маркэр зэзыгъэгъоты зышIоигъохэм Урысыем и Почтэ зыфагъэзэн алъэкIыщт.
Анцокъо Ирин.
Сурэтыр авторым ий.