Хэгъэгум иухъумакIо и Илъэс къыдыхэлъытагъэу, ТекIоныгъэм и Мафэ ипэгъокIэу Адыгэ республикэ общественнэ организациеу «ШIэныгъэмрэ» Адыгеим иветеранхэм я Советрэ кIэлэеджакIохэм, студентхэм зэIукIэгъухэр афызэхащэх. Тарихъ шIэжьыр къызэтегъэнэгъэным, лъэпкъ ыкIи дин зэгурымыIоныгъэхэр къэмыгъэхъугъэнхэм, экстремизмэм пэшIуекIогъэным ахэр афэгъэхьыгъэх.

Ащ фэдэ зэIукIэгъоу Мыекъопэ гурыт еджапIэу N13-м щыкIуагъэм нэбгырэ 200 фэдиз къекIолIагъ. Тарихъ шIэныгъэхэмкIэ докторэу, гуманитар ушэтынхэм апылъ республикэ институтым тарихъымкIэ иотдел ипащэу, общественнэ организациеу «ШIэныгъэм» итхьаматэу Ацумыжъ Казбек Хэгъэгу зэошхом ихъу­гъэ-шIагъэхэм къатегущыIагъ, а илъэс къинхэм тикъэралыгъо ицIыфхэм зэрахьэгъэ лIыхъужъныгъэр, къыдахыгъэ ТекIоныгъэм итарихъ ишъыпкъапIэ чIау­къощэнэу зэрэфежьагъэхэр къафиIотагъ.
— Советскэ Союзым ицIыфхэм зэкIэми зэфэдэу ТекIоныгъэшхор зэдыряй. ГухэкI нахь мышIэми, а ТекIоныгъэр джы къэтыухъумэн фае хъугъэ, сыда пIомэ ащ пылъ къэбарыр зэтыраIотыкIы ыкIи мышъыпкъабэ раIуалIэу зэхэтэхы. Непэ пшъэрылъ шъхьаIэу тиIэр ныбжьыкIэхэм тарихъым ишъыпкъапIэ къафэтIотэныр ары, — хигъэунэфыкIыгъ Ацумыжъ Казбек.
ЗэIукIэгъум къыщыгущыIагъ Адыгеим иветеранхэм я Совет итхьаматэ игуа­дзэу Иван Бормотовыр. Мыр зэлъашIэрэ общественнэ IофышI, тарихълэжь, Адыгеим итарихъ ыкIи ичIыопс афэгъэхьыгъэ тхылъ пчъагъэ къыдигъэкIыгъ. Анахь шъхьаIэу иIофшIагъэхэм къахэгъэщы­гъэн фаер Хэгъэгу зэошхом, ащ Адыгеим щыщэу хэлэжьагъэхэм яшIэжь гъэпытэгъэнымкIэ бэу зэрэзэшIуихыгъэр ары. ИлъэсищкIэ узэкIэIэбэжьымэ, Мыекъопэ районым имэз «Партизан дзэ лъагъо» щигъэпсын ылъэкIыгъ — зыфэдэ щымыIэ апэрэ музей зэIухыгъэу УрысыемкIэ ар хъугъэ. Ар зыщагъэпсыгъэр партизан отрядэу «Народные мстители» зыфиIо­рэм ичIыпIагъ.
Иван Бормотовым ныбжьыкIэхэм закъыфигъазэзэ, ТекIоныгъэр къыдэхыгъэнымкIэ Адыгеим ипартизан движение Мыекъопэ районым щигъэхъагъэр мыщ щыкIогъэ заом къэгъэзэгъу шъхьаIэ зэрэфэхъугъэр къыхигъэщыгъ. Хэгъэгу зэошхом текIоныгъэр къызщыдахыгъэр илъэс 80 зыщыхъурэм ипэгъокIэу а хъугъэ-шIагъэхэр, ащ хэлэжьагъэхэм афэгъэхьыгъэ игъэкIотыгъэ тхыгъэхэр зыщызэхиугъоежьыгъэ тхылъэу «Им в боях родными стали горы» зыфиIоу къыдигъэкIыгъэр ныбжьыкIэхэм къаригъэлъэгъугъ, икъэбар къафиIотагъ. Адыгеим игъунапкъэхэм ашIокIэу мы тхы­лъыр зэлъашIагъэ, Дунэе зэнэкъокъоу «Золотой компас» зыфиIорэм ар къыщыхагъэщыгъ, а I-рэ шъуашэ зиIэ Диплом къыщихьыгъ.
Iофтхьабзэм хэлэжьагъэхэм ащыщ Адыгэ республикэ общественнэ организациеу «ШIэныгъэм» итхьаматэ игуадзэу Къэлэшъэо Дариет. Культурэ, дин зэфы­щытыкIэхэм ащ ынаIэ нахь атыригъэтыгъ. Республикэм ащ фэдэ зэгурыIоныгъэ илъыным фэIорышIэрэ Iофтхьабзэхэм ар къащыуцугъ. НыбжьыкIэхэм адыряIэгъэ зэIукIэгъур зэдэгущыIэгъу шIыкIэм тетэу рекIокIыгъ, КъагурымыIогъэ е ашIогъэшIэгъон упчIэхэр къатын амал яIагъ.
— Илъэс заулэ хъугъэу ветеранхэм я Советрэ обществэу «ШIэныгъэм­рэ» тызэдэлажьэ. СыдигъокIи Адыгеим лъэпкъ зэфэшъхьафыбэу щыпсэухэрэм зэкъошныгъэр, зэгурыIоныгъэр азыфагоу зэдыщыIэх. Джа шэнышIухэр джыри тапэкIэ лъыгъэкIотэгъэнхэм тыпылъ. Ащ епхыгъэу илъэсыр екIыфэ Iоф­тхьэбзэ 20-м ехъу гъэсэныгъэ учреждениехэм ащызэхэтщэщтых: зэIукIэгъухэр, лекциехэр, зэдэгущыIэгъухэр, — хигъэунэфыкIыгъ Къэлэшъэо Дариет.
Тарихъ шIэныгъэхэмкIэ докторэу Ацумыжъ Казбек къызэриIуагъэмкIэ, зэдэлэжьэныгъэм икъэралыгъо программэу «Укрепление межнациональных отношений, формирование общероссийской гражданской идентичности» зыфи­Iорэр пхырыщыгъэнымкIэ Адыгэ Респуб­ликэм лъэпкъ IофхэмкIэ, IэкIыб къэралхэм ащыпсэурэ тилъэпкъэгъухэм адыряIэ зэпхыныгъэхэмкIэ ыкIи къэбар жъугъэм иамалхэмкIэ и Комитет зэхищэрэ Iофтхьабзэхэми ахэр ахэлажьэх.
— КIэлэеджакIохэм ыкIи студентхэм анэмыкIэу, мыщ фэдэ зэIукIэ­гъухэр блэкIыгъэ илъэсхэм Гупчэ Азием къарыкIыгъэ тимылъэпкъэгъухэм адытиIагъэх. КъызэрэтшIомышIыгъэу, ахэм упчIэ гъэшIэгъоныбэ къытатыгъ. Тарихъым ишъып­къапIи ашIэу, зэкIэми нахь зэпэблагъэ тызыхъукIэ, экстремизмэр тиреспубликэ щыгъэзыгъэ щыхъущт, — къыхигъэщыгъ Ацумыжъ Казбек.
Iэшъынэ Сусан.