Бзэр — лъэпкъым ыпс

Адыгабзэмрэ тхыбзэмрэ я Мафэ фэгъэхьыгъэ Iэнэ хъураеу «Бзэр — лъэпкъым ыпс» зыфиIоу гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ республикэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэ зыхьырэм зэхищагъэм республикэ гимназием икIэлэеджакIохэр хэлэжьагъэх. Адыгабзэм изэгъэшIэнрэ икъызэтегъэнэнрэ адэлэжьэрэ шIэныгъэлэжьхэм яIофшIагъэхэм ахэр къяджагъэх.
Филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, институтым ипащэ игуадзэу Биданэкъо Марзиет Iэнэ хъураем къиIотыкIынэу «Адыгэ тхыбзэм и Мафэрэ лъэпкъ гупшысэмрэ» зыфиIорэр къыщишIыгъ.
— Адыгабзэм ренэу игугъу зэрэтшIырэм, Iофтхьэбзэ зэфэшъхьафхэр зэрэзэхатщэхэрэм, къэбарлъыгъэIэс амалхэр ащ иIофыгъохэм зэратегущыIэхэрэм тиныдэлъфыбзэ нахь къаIэтыгъ, цIыфхэм нахь ашIогъэшIэгъон ашIыгъ. Непэ тиныбжьыкIэхэм бзэр зэшъумыгъашIэмэ, лъэпкъым ыбзэ шIокIодыщт, — къыIуагъ Биданэкъо Марзиет.
Филологие шIэныгъэхэмкIэ докторэу, институтым IорIуатэхэмкIэ иотдел иIофышIэ шъхьаIэу Къуекъо Асфар «IорIуатэм ыбз» зыфиIорэр кIэлэеджакIохэм гъэшIэгъонэу къафиIотагъ.
— Лъэпкъ IорIуатэм мэхьэнэ куу иI. IорIотакIомэ чылэпхъэшIоу къытфагъэнагъэм лIэужыкIэр рыгъозэным фэшI еджапIэхэр ащ дэлэжьэнхэ фае, — къыIуагъ Къуекъо Асфар.
ШIэныгъэлэжьхэу Цуекъо Нэфсэт — «ЦIыфыр щызыгъаIэрэр псэмрэ бзэмрэ», Анцокъо Сурэт — «Адыгэ бзэхабзэм ишъэфхэр», Тэу Нуриет — «Адыгэ жабзэм изы нэшэнэ шъхьаI», Атэжьэхьэ Сайхьат -«КъыкIэIотыкIыжьыр адыгабзэм ибзэ занэхэм ащыщ», Тыгъужъ Гощсымэ — «ГущыIэ зэгъусэ зэпхыгъэхэм якъэхъукI», Нэхэе Саидэ — «Проектэу «Адыгэ орэдым итарихъ» бзэм икъэухъумэнкIэ мэхьанэу иIэр», Нэгэрэкъо Казбек «Адыгабзэм изэгъэшIэнкIэ IорIуатэм мэхьанэу иIэр» зыфиIорэ къиIотыкIынхэр къашIыгъ.
Адыгэ республикэ гимназием икIэлэегъаджэу ТхьакIущынэ Маринэ яенэрэ классым ис еджакIохэр Iофтхьабзэм хигъэлэжьагъэх.
— Непэрэ Iэнэ хъураем тыкъызэрэрагъэблэгъагъэм лъэшэу тегъэгушIо.. Культурэмрэ бзэмрэ лъэпкъ тарихъым иухъумэнкIэ анахь мэхьанэ зиIэ лъэныкъох. Уахътэу тызхэтым ар къегъэнафэ. Тхыбзэ зиIэ лъэпкъыр дунаим шэпхъэ гъэнэфагъэкIэ хэуцо. Адыгабзэр кIэлэеджакIохэм нахь игъэкIотыгъэу зэрагъэшIэнымкIэ, дэгъоу рыгущыIэнхэмкIэ, адыгэ шэн-зэхэтыкIэхэр лIэужхэм ашIэнхэмкIэ, агъэлъэпIэнхэмкIэ Iофтхьабзэм ишIуагъэ къэкIощт, — къыIуагъ кIэлэегъаджэм.
Я 8-рэ классым ис еджакIоу Бгъуашэ Заур зэхахьэр зэрэшIогъэшIэгъоныгъэр хигъэунэфыкIыгъ.
— IорIуатэм ащ фэдиз мэхьанэ иIэми сшIагъэп. Бзэр лъэпкъым ылъапсэу зэрэщытыр къызгурыIуагъ. Сыбзэ нахьыбэрэ сырыгущыIэнэу тесыубытагъ,— къыIуагъ еджакIом.
Адыгабзэм изэгъэшIэн иIофыгъо мыпсынкIэхэм афэгъэхьыгъэ Iэнэ хъураем хэлэжьагъэхэм бзэм ыкIуачIэ зэхашIагъ.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтыр авторым ий.