Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат тхьамэтагъор дызэрихьэзэ Адыгэ Республикэм ими­нистрэхэм я Кабинет изэIукIэ АР-м и Правительствэ иунэ щыкIуагъ.

Iофтхьабзэр зыфэгъэхьыгъагъэр 2024-рэ илъэсымкIэ УФ-м илъэпкъ проектхэмрэ икъэралыгъо программэхэмрэ гъэцэкIагъэ зэрэ­хъугъэхэм япэшIорыгъэшъ кIэуххэр зэфэхьысыжьы­гъэнхэр ыкIи 2025-рэ илъэсымкIэ пшъэрылъхэр гъэ­нэфэгъэнхэр ары.
ЗэIукIэм иIофшIэн хэлэ­жьагъэх АР-м и Къэралыгъо Совет — Хасэм и Тхьаматэу Владимир Нарожнэр, министрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзаур, министрэхэм я Кабинет хэт­хэр, шъолъыр министерст­вэхэм, ведомствэхэм, хабзэм ифедеральнэ къулыкъухэм ячIыпIэ къутамэхэм, муни­ципалитетхэм япащэхэр.
ЗэIукIэр къызэIуихызэ рес­публикэм и ЛIышъхьэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, лъэпкъ проектышхохэм язэшIохынкIэ илъэси 6 чэзыур илъэсэу икIыгъэм ухыгъэ хъугъэ. Адыгеим ащ фэдэ проект
13 щыпхыращыгъ. Ахэм япхыгъэ IофшIэныр хэхъоныгъэм инэмыкIырэ амалэу щыIэхэм ягъэфедэн дакIоу гъэпсы­гъагъ.
«2019-рэ илъэсым къыщегъэжьагъэу лъэпкъ проектхэм къыдалъытэрэ Iофтхьа­бзэхэм, федеральнэ ыкIи республикэ къэралыгъо программэхэм япхыгъэ Iофтхьэ­бзэ зэфэшъхьафхэм язэшIохын бюджет пстэуми къа­хагъэкIыгъэ сомэ мил­лиард 207-м ехъу апэIуагъэ­хьагъ. Федеральнэ гупчэм иIэпыIэгъу хэлъэу анахь мэ­хьанэ зиIэ лъэныкъо пстэумкIи илъэси 6-м къыкIоцI Iофышхо зэшIохыгъэ хъугъэ. Республикэм ипсэупIэ пстэуми пIоми хъунэу зэхъокIыныгъэ гъэнэфагъэхэр афэхъугъэх», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.
Ащ дакIоу КъумпIыл Мурат къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, мы аужырэ илъэсхэм къиныгъо ыкIи гумэкIыгъо инхэр щыIагъэхэми, экономикэмкIэ лъэныкъо зэ­фэшъхьафхэм хэхъоныгъэ афэ­хъугъ. 2024-рэ илъэсым икIэуххэм нафэ къызэрашIы­гъэмкIэ, зэхэубытагъэу къахьы­жьырэр проценти 105-м нэсыгъ, къыдэгъэкIыжьыныр — проценти 104,8-рэ, хахъохэр — проценти 128-рэ фэдиз, инвестициехэр проценти 145-м шIокIыгъэх.

Лъэпкъ проектхэм яшIуагъэ­кIэ илъэс къэс республикэм щагу ыкIи общественнэ чIыпIэ пшIы пчъагъэ щызэтырагъэ­псыхьажьы. Автомобиль гъогу­хэм ягъэкIэжьынкIэ хэгъэгумкIэ апэрэ чIыпIэхэр зыIыгъхэм Адыгеир ахэт. Илъэси 6-м къы­кIоцI километрэ 507-рэ фэдиз агъэпсыгъ ыкIи агъэкIэжьыгъ, цIыфхэр зычIэсыщтхэ унэхэм яшIынкIэ рахъухьагъэм шIокIыгъэх, а пстэуми амал къатыгъ а илъэсхэм къакIоцI цIыфхэр зычIэсыщтхэ унэхэу атIупщыхэрэр фэдищ хьазыркIэ нахьыбэ хъунэу, нэмыкIэу къэ­пIон хъумэ, квадрат метрэ миллиони 2-рэ мин 400-м ехъу агъэпсыгъ.
Социальнэ лъэныкъомкIи гъэхъэгъэ инхэм ягугъу пшIын плъэкIыщт: цIыфхэм къагъа­шIэрэми нахь хэхъуагъ, гурытым­кIэ къибдзэн хъумэ, цIыфым къыгъашIэрэр илъэс 75,4-м нэсыгъ, илъэсищкIэ узэкIэIэбэжьмэ, агъэнэфэгъэгъэ пчъагъэм илъэс 1,8-кIэ ар нахьыб. ЦIыф­хэм апашъхьэ социальнэ пшъэ­рылъэу щаштагъэхэр зэкIэ икъоу республикэм щагъэцакIэх.
Илъэсэу икIыгъэм лъэпкъ проектхэмрэ къэралыгъо программэхэмрэ япхырыщынкIэ пэшIорыгъэшъ зэфэхьысыжьхэм афэгъэхьыгъэу къэгущыIагъ АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэу КIэрэщэ Анзаур. Ащ къызэриIуагъэмкIэ, 2024-рэ илъэсым Адыгэ Республикэр Урысые Федерацием илъэпкъ проект 13-мэ ыкIи икъэралыгъо программэ 17-мэ япхыгъэ Iоф­тхьабзэхэм ахэлэжьагъ. Ащ нэмыкIэу, чIыпIэхэм яхэхъоныгъэкIэ, инфраструктурнэ бюджет ыкIи нэмыкI чIыфэхэм афытегъэпсыхьэгъэ Фондым икъэ­кIуапIэхэри ащкIэ агъэфедэщтыгъэх.
2024-рэ илъэсым Урысые Федерацием илъэпкъ проектхэмрэ икъэралыгъо программэхэмрэ къыдалъытэрэ Iофтхьа­бзэхэм ягъэцэкIэн сомэ миллиард 18,7-м ехъу апэIуагъэ­хьанэу къыдалъытэгъагъ. Илъэ­сым къыкIоцI республикэм псэолъэшIынымкIэ, зэтегъэпсы­хьэгъэнымкIэ, игъэкIотыгъэ гъэ­цэкIэжьынымкIэ, джащ фэдэу псауныгъэм икъэухъумэн, гъэсэныгъэм, ныбжьыкIэ полити­кэм, культурэм, спортым, социальнэ лъэныкъом, инфраструктурэм япхыгъэ псэолъэ 72-рэ хъытыухэм япхыгъэн­хэмкIэ Iофтхьэбзэ гъэнэфагъэ­хэр зэшIохыгъэ хъугъэх. Псэо­лъэ 55-мэ IофшIэнхэр ара­шIылIэгъахэх, 2025-рэ илъэсым ащ фэдэ IофшIэнхэр псэолъэ 17-мэ ащагъэцэкIэщтых.
Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат къызэриIуагъэмкIэ, илъэси 6-м республикэм къыкIэлъыкIощт илъэсхэм гъэхъагъэ хэлъэу IофшIэнхэр агъэцэкIэнхэм лъэпсэшIу фишIыгъ, агъэ­кIэжьыщт лъэпкъ проектхэм япхырыщын пэIухьащт зичэзыу илъэси 6-м къыдилъытэрэ лъэныкъохэм адиштэу 2025-рэ илъэсым къыщыублагъэу а Iоф­шIэныр лъагъэкIотэщт.
2024-рэ илъэсымкIэ респуб­ликэ бюджетыр гъэцэкIагъэ зэ­рэхъугъэм икIэуххэри мыщ щызэфахьысыжьыгъэх. АР-м иминистрэхэм я Кабинет и Тхьаматэ игуадзэу — АР-м финансхэмкIэ иминистрэу Виктор Орловым къызэриIуагъэмкIэ, 2024-рэ илъэсым респуб­ликэм изэхэубытэгъэ бюджет ихэбзэIахь ыкIи имыхэбзэIахь хахъохэр сомэ миллиард 31-рэ миллиони 159,6-м нэсыгъэх. 2023-рэ илъэсым елъытыгъэмэ, сомэ миллиарди 6-рэ миллион 753-кIэ ар нахьыб. Рес­публикэ бюджетым ихэбзэIахь ыкIи имыхэбзэIахь хахъохэр сомэ миллиард 22-рэ миллион 623,5-м нэсыгъэх, 2023-рэ илъэсым елъытыгъэмэ, ар сомэ миллиарди 4-рэ миллион 561,7-кIэ нахьыб.
Адыгэ Республикэм и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу
къытырэ къэбархэмкIэ
Тхьаркъохъо Сафыет.
Сурэтхэр: А. Гусев.