Хэгъэгум и ЛIыхъужъхэм я Мафэ тефэу поселкэу ПсышIуапэ дзюдомкIэ кIэлэ­цIыкIу зэнэкъокъухэр щыкIуагъэх, ахэр Советскэ Союзым и ЛIыхъужъэу Ацумыжъ Айдэмыр Ахьмэд ыкъом ишIэжь фэгъэхьыгъагъэх.

Мы турнирым гъогу гъэшIэгъон къыкIугъ. Джыри илъэс тIокIитIукIэ узэкIэ­Iэбэжьмэ, ШэхэкIэй къыщыхъугъэ лIы­бла­нэм ыцIэкIэ ар зэхащэгъагъ, ащ къы­ще­гъэжьагъэу СССР-м самбэмкIэ и Фе­дерацие ригъэкIокIырэ зэнэкъокъушхомэ ащыщ хъугъагъэ. Шъачэ испорт комплекс анахь инэу ыкIи анахь чIыпIэ шIагъоу алъытэрэ «Тыгъэмыпсым» ар щыкIощтыгъ. А зэнэкъокъухэм зэрэхэгъэгоу къарыкIырэ спортсменхэр ахэлажьэщтыгъэх, ау фаехэр зэкIэ хафэщтыгъэхэп, бэнэкIо лъэшхэр ары ныIэп а фитыныгъэр къыдэзыхыщтыгъэр. Зэ­хъокIыныгъэхэр хэгъэгум зыщыкIощтыгъэхэ лъэхъаным зэнэкъокъухэр зэ­пагъэугъагъэх, ахъщэ гумэкIыгъохэм ар къахэкIыгъагъэу ары зэраIорэр. Турнирыр илъэс пчъагъэхэм зэхащэн алъэкIыгъэп, арэу щытми, 2005-рэ илъэ­сым ащ «псэ» къыпагъэкIэжьыгъ, Псы­шIопэ районым ит кIэлэцIыкIу-ныбжьыкIэ спорт еджапIэу N 4-м ыкIи шапсыгъэхэм я Адыгэ Хасэ хэтхэм яшIуагъэ­кIэ Iофтхьабзэр аублэжьыгъ. Апэ ащ шъолъыр мэхьанэ иIагъ, нэужым урысые шапхъэхэм арыуцуагъ. Охътэ зэфэшъхьафхэм зэнэкъокъухэр Ацумыжъ Айдэ­мыр икъоджэ гупсэу ШэхэкIэй щызэ­хащагъэх, джащ фэдэу Ашапэ ыкIи Псы­шIуапэ, нэужым къэлэ турнирыцIэр ащ къыфагъэшъошагъ. КIэлэцIыкIу ыкIи ныб­­жьыкIэ дзюдом чIыпIэм зыщыра­гъэушъомбгъуныр ары пшъэрылъ шъхьа­Iэу зэхэщакIохэм зыфагъэуцужьыгъэр. Ащ фэшI спорт комплексэу «ПсышIуапэ» джы ар щырагъэкIокIэу аублагъ.

— Мы турнирым тарихъ шIагъо пылъ, псынкIэуи ыпэ регъэхъу, — еIо олимпийскэ резервым испорт еджапIэу N 24-м ипащэу Хьатх Анзаур. — IэпэIэсэныгъэшхо зыхэлъ специалистхэм ащ шIуагъэу къытырэр бэшIагъэу къа­гуры­Iуагъ, бэнэным фэкъулайхэми кIуа­пIэ афэхъугъ. Спортым фэшъхьафэу тэ къы­дэтэлъытэ пIуныгъэ мэхьанэу мыщ иIэр — ныбжьыкIэхэр хэгъэгум итарихъ щыгъозэнхэ, тичIыгогъухэу лIыхъужъныгъэ зезыхьагъэхэр, зыпсэ емыблэжьыгъэхэр ашIэнхэ ыкIи щысэ афэхъунхэ фаеу сэлъытэ. ЛIыхъужъхэм ясатырэ тичIыгогъоу, Советскэ Союзым и ЛIы­хъужъэу Ацумыжъ Айдэмыр хэт, тэ ащ тырэгушхо!
Зэхэщэн Iофхэм гумэкIыгъошхо къызэ­рапымыкIырэр къыкIегъэтхъы Хьатхым. Мы турнирым изэхэщэн районым, джащ фэдэу къалэм къащыдырагъаштэ, фи­зическэ культурэмрэ спортымрэкIэ Де­партаментым имэфэпчъ плани ар ха­гъэуцуагъ, хэлажьэхэрэм япчъагъи гъэ къэс хэхъо.
Мыгъэрэ зэнэкъокъухэм нэбгыри 150-рэ фэдиз ахэлэжьагъ, ахэр Шъачэ хэ­хьэрэ районмэ ащыщ бэнэкIо ныбжьыкIэ­хэу илъэс 13-м нэс зыныбжьыхэр ары. Медальхэм афэбэнагъэхэр къащэчырэм елъытыгъэу купипшIэу гощыгъагъэх. Ахэм шIуфэс гущыIэхэмкIэ хьакIэ лъапIэхэм закъыфагъэзагъ — ПсышIопэ районым иадминистрацие ипащэу Максим Ер­молаевыр, къэлэ ЗэIукIэм итхьаматэу Виктор Филоновыр ыкIи самбэмкIэ СССР-м спортымкIэ дунэе класс зиIэ имастерэу Алексей Шор.
— Мыщ фэдэ зэнэкъокъухэр ары кIэлакIэхэр зыщыпсыхьэхэрэр, шэн пытэ яIэ зыщыхъурэр, шъыпкъэныгъэ зыхэлъ бэнакIэм текIоныгъэм изэхашIэ зыфэдэр зыщашIэрэр, — къыхигъэщыгъ зэнэкъокъухэм ясудья шъхьаIэу Хьа­джэкъо Мэдинэ.

Ацумыжъ Айдэмыр заом ыпэкIэ гурыт еджапIэм ипэщагъ, ежь ишIоигъоныгъэкIэ 1942-рэ илъэсым имэзае фронтым кIуа­гъэ. 1942-рэ илъэсым иIоныгъо мазэ Пшызэ къэзэкъ кавалерийскэ корпусым хэхьагъ, ахэр Гудермес лъэныкъом адзы­гъагъэх. Закавказскэ фронтым хэ­т­эу мэзищым Нэгъой шъофым щызэуагъэх. 1942-рэ илъэсым итыгъэгъазэ и 1-м, чэщым, гвардейцэхэу я 36-рэ къэ­зэкъ кавалерийскэ полкым щыщхэм Ацумыжъым ия 2-рэ батарее ягъусэу Ставрополь краим и Нефтекумскэ район ит къуаджэу Новкус-Артезиан фа­шистхэр дафыгъэх ыкIи ащ къыкIэлъы-
кIоу гъогоу «Будённовск — Моздок» къызIэкIагъэхьагъ. Тыгъэгъазэм и 2-м Айдэмыррэ дзэкIолIэу игъусагъэхэмрэ ахэр зэзаохэрэм бэкIэ анахь мэкIагъэх, Новкус-Артезиан дэхьанхэу къилъыгъэ нэмыц танк тIокIым ехъурэм ыкIи мотопехотэ полкым апэуцужьыгъэх. Пый топыщэр занкIэу Ацумыжъым иIашэ къытефэгъагъ ыкIи ащ кIэлъырытыгъэр зэкIэ хэкIодагъэх. ЗэрэуIагъэм пае къы­мыгъанэу Ацумыжъ Айдэмыр изакъоу топым Iууцуагъ, сыхьатихырэ пыим езэуагъ ыкIи бронированнэ машинэ пшIыкIуз ыкъутагъ, танк онтэгъуитIурэ къызэрыкIоу гъэпсыгъэ танкищрэ къыгъэуагъэх. ТичIыгогъу а чIыпIэм щыфэ­хыгъ, ау пшъэрылъэу къыфагъэуцугъэр ыгъэцэкIагъ.
ЛIыхъужъыр Ставропольщинэм ишъоф, Новкус-Артезиан пэмычыжьэу зэкъош къэхалъэм щагъэтIылъыжьыгъ. 1943-рэ илъэсым, гъэтхапэм и 31-м СССР-м и Апшъэрэ Совет и Президиум иунашъокIэ Советскэ Союзым и ЛIыхъужъыцIэ Ацумыжъ Айдэмыр къыфагъэшъошагъ. 1965-рэ илъэсым бэдзэогъум и 13-м ЛIы­хъужъым игупсэ гурыт еджапIэу къуа­джэу ШэхэкIэй дэтым саугъэт щыфагъэуцугъ, къуаджэм иурам шъхьаIи ащ ыцIэ фаусыгъ.
— Мыщ фэдэ Iофтхьабзэхэр ары тиныбжьыкIэхэм лIыгъэр зыфэдэр зыщызэхашIэрэр, тинахьыжъхэм щысэ аты­рахэу, хэгъэгур шIу алъэгъоу зы­шIы­хэрэр, — къыкIигъэтхъыгъ шапсы­гъэхэм я Адыгэ Хасэ итхьаматэу КIакIыхъу Мэджыдэ.
Ныбэ Анзор.
Сурэтхэр: ПсышIопэ районым иадминистраций ыкIи авторым ихъарзынэщ.