Общественнэ чIыпIэхэр ыкIи щагухэр зэраIыгъ­хэм, псэупIэ-коммунальнэ хъызмэтым изехьан нахьышIу шIыгъэным, гъогу инфраструктурэм хэхъоныгъэ егъэшIыгъэным АР-м и Правительствэ зычIэт унэм щатегущыIагъэх. Адыгеим и ЛIышъхьэу КъумпIыл Мурат зэIукIэр зэрищагъ.

Республикэм и ЛIышъхьэ зэIукIэр къызэIуихызэ къызэрэхигъэщыгъэмкIэ, Адыгеим щыпсэурэ цIыфхэм ящыIакIэ нахьышIу шIыгъэным пае хэбзэ къулыкъухэм Iофышхо зэшIуахы. Лъэпкъ проектхэмрэ къэралыгъо программэхэмрэ яшIуагъэкIэ, шъолъыр ыкIи чIыпIэ бюджетхэм яхахъохэр нахьыбэ зэрэ­хъухэрэм къахэкIыкIэ псэупIэ пэпчъ щыIакIэу дэлъыр нахьышIу шIыгъэным ахъщэшхо пэIуагъахьэ. Илъэс къэс общественнэ чIыпIакIэхэр агъэпсых, щагухэр нахь зэтырагъэпсыхьэх, фэтэрыбэу зэхэт унэхэр игъэкIотыгъэу агъэцэкIэ­жьых.
Илъэси 7-у къызэтынэкIыгъэм респуб­ликэм щагу 216-рэ ыкIи общественнэ чIыпIи 106-рэ щызэтырагъэпсыхьажьыгъ. А гухэлъхэм сомэ миллиарди 2,5-рэ апэIуагъэхьагъ. Мы илъэсым общественнэ чIыпIи 8-мэ ыкIи щагу 32-мэ сомэ миллион 505,3-рэ апэIуагъэхьащт.
2014-рэ илъэсым, фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ягъэцэкIэжьын ипрограммэ зыфежьагъэхэм, къыщыублагъэу респуб­ликэм фэтэрыбэу зэхэт унэ 909-рэ щагъэцэкIэжьыгъ, ахэм сомэ миллиардрэ миллион 800-рэ апэIухьагъ. Мы илъэсым ащ фэдэ уни 151-рэ агъэцэкIэжьыщт, ахэм сомэ миллион 294,1-рэ пстэумкIи апэIухьащт.
Мы мэзэ благъэхэм анахьэу Iоф зыдашIэщтхэр Лениным ыцIэкIэ щыт гупчэу Мыекъуапэ дэтым, Мэздахэ къы­пэIулъ шъолъырым, Адыгэкъалэ изыгъэ­псэфыпIэ парк язэтегъэпсыхьан.

«А Iофтхьэбзэ пстэуми респуб­ликэм щыпсэурэ цIыфхэр ахэщагъэу щытынхэ фае. Муниципалитетхэм япащэхэм ренэу афэсэгъэпытэ чIыпIэхэм язэтегъэ­псы­хьанкIэ проектхэм ахаплъэхэ зыхъукIэ а чIыпIэхэм ащыпсэурэ цIыфхэм яеплъы­кIэ шIокI имыIэу къыдалъытэн зэрэфаер. Анахь мэхьанэшхо зиIэ лъэныкъохэм ащыщ бюжетхэм ягъэнэфэнкIи ахэм яшIошI къыдэлъытэгъэныр. Ячылэ, е япсэупIэ гупсэ пстэуми апэу щызэшIохыгъэн фэе Iофтхьабзэхэр ежьхэм агъэ­нэфэн фае. 2018-рэ илъэсым къыщыублагъэу Адыгеим проект 91-рэ щагъэцэкIагъ, ахэм сомэ миллиони 138-м ехъу апэIухьагъ. Гъогухэр агъэцэкIэжьыгъэх, паркхэр нахь зэтырагъэпсыхьа­гъэх, кIэлэцIыкIу джэгупIэхэр ыкIи спортым фытегъэпсыхьэгъэ гупчэхэр, лъэсрыкIохэм апае лъэмыджхэр ашIыгъэх. Мы илъэ­сым унашъо тштагъэ илъэс къэс а гухэлъхэм апэIуагъахьэрэ ахъщэр сомэ миллион 30 хъущтыгъэмэ, миллион 50-м нэгъэсыгъэнэу. Ащ амал къытыщт къо­джэдэсхэм зыдырагъэштэгъэ проектыкIэ 30-р а зы уахътэм къыкIоцI зэдагъэцэкIэнэу», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

КъумпIыл Мурат чIыпIэхэм ащыпсэухэрэм къаIэтыгъэ Iофыгъо заулэхэм чIыпIэхэм япащэхэм анаIэ тыраригъэ­дзагъ. Мы лъэхъаным республикэм и ЛIышъхьэ ыцIэкIэ тхьаусыхэ тхылъыбэ къагъэхьы хъугъэ. Ахэр зэпхыгъэхэр фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ямылъку зэрищыкIагъэм тетэу зэамыIыгъыр, пэщэныгъэ зезыхьэрэ компаниехэм япшъэ­рылъхэр икъоу зэрамыгъэцакIэхэрэр ары. Джыри зы лъэныкъо къыхэгъэщыгъэн фае: фэтэрыбэу зэхэт унэхэм къапэIулъ чIыпIэхэм яIыгъын. Муниципалитетыбэмэ, Мыекъуапи зэрахэтэу, якоммунальнэ пыдзэфэ пытэхэр игъом зэрэIуамыщыхэрэмрэ контейнерхэр зыдэщыт чIыпIэхэм яIыгъынрэ зэрищыкIагъэм бэкIэ пэчыжьэх.
«Непэ республикэм контейнер чIыпIэу иIэхэм хэкIитэкъопIэ 5300-м ехъу ащагъэуцугъ. ЦIыфхэм яфэIо-фашIэхэм язэшIохынкIэ а пчъагъэр икъунэу щыт. Ау цIыфхэр мэтхьаусыхэх графикым тетэу хэкIыр ренэу Iуащынэу зэрэмыхъу­рэм пае, чIыпIэхэу контейнерхэр зыдэщытхэри амыукъэбзыхэу бэрэ къыхэкIы. А Iофыгъохэр зэкIэ икъоу дэгъэзыжьыгъэнхэ фае. Пыдзэфэ пытэхэр зыщыIуа­щыщтхэ уахътэм играфик тыди щеIу­лIыгъ. Ахэм адэххэ хъущтэп. Контейнер уцупIэ­хэм язытет шапхъэу щыIэхэм адиштэным икъоу шъунаIэ тежъу­гъэт», — пшъэрылъ къафигъэуцугъ Адыгеим и ЛIышъхьэ.
КъумпIыл Мурат хэушъхьафыкIыгъэу анаIэ зытыраригъэдзагъэхэм ащыщ коммунальнэ фэIо-фашIэхэм атефэрэр икъоу атын зэрэфаер. НепэкIэ компаниехэм чIыфэу ателъыр сомэ миллион 267,8-м нэсыгъ. ЦIыфхэм гурытымкIэ ахъщэу къатырэр процент 93-м ехъу.
«А Iофыгъо пстэуми язэшIохын бэкIэ зэлъытыгъэр цIыфхэмрэ къулыкъу гъэ­нэфагъэхэмрэ язэпхыныгъэ изытет зыфэдэр ары, фэтэрыбэу зэхэт унэхэм яIофхэм ягъэзекIон ежь цIыфхэри икъоу къызэрэхамыгъэлажьэхэ­рэр ащ хэхьэ. ЦIыфхэм къагурыIон фае: къулыкъухэмрэ ЖКХ-м ипредприятиехэмрэ нахь шIогъэ ин хэлъэу Iоф ашIэщт фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ащыпсэухэрэм, ахэм ялIыкIо гъэ­нэфагъэхэм, пэщэныгъэ зезыхьэрэ компаниехэм ренэу зэпхыныгъэ-зэгуры­Iоныгъэ азыфагу илъ зыхъукIэ. Муниципальнэ образованиехэм япащэхэри а Iофым нахь хэщагъэхэу, Iофтхьабзэхэм язэшIохын зэрэкIорэм анаIэ икъоу тырагъэтэу щытынхэ фае», — къыIуагъ АР-м и ЛIышъхьэ.

Республикэм ипащэ чIыпIэ зыгъэIорышIэжьыным икъулыкъухэм ыкIи пшъэ­дэкIыжь зыхьырэ ведомствэхэм пшъэ­рылъ афишIыгъ кIымэфэ лъэхъаным зыфагъэхьазырынэу рагъэжьэнэу, осым­рэ мылымрэ гъогухэм ащ лъыпытэу атеукъэбзыкIыгъэнхэм анаIэ тырагъэтынэу.
ЦIыфхэм ялъэIу тхылъхэу социальнэ хъытыухэм ыкIи «Платформа обратной связи» зыфиIорэм къарыхьэхэрэм япхыгъэу зэшIуахыхэрэм афэгъэхьыгъэу къы­Iотагъ АР-м шъолъырым иIофхэм ягъэзекIонкIэ и Гупчэ ипащэу Къоджэшъэо Казбек. Гупчэм къыгъэхьазырыгъэ къэбарым нафэ къызэришIыгъэмкIэ, 2023-рэ илъэсым егъэпшагъэмэ, 2024-м цIыфхэр зыщыпсэухэрэ унэхэм, пыдзафэхэм япхыгъэ IофыгъохэмкIэ къулыкъу гъэнэфагъэхэм зызэрафагъэзэгъэ пчъагъэр 2000-м ехъукIэ нахьыбэ хъугъэ ыкIи пстэумкIи мин 13,8-м нэсыгъ. Тхьаусыхэ тхылъхэр нахьыбэу къыздикIыхэрэр къалэу Мыекъуапэ, Тэхъутэмыкъое районыр ыкIи Адыгэкъал.
Общественнэ чIыпIэхэм яIыгъынкIэ, фэтэрыбэу зэхэт унэхэм ащыпсэухэрэм зэдыряе мылъкум игъэфедэнкIэ, контейнерхэр зэраIыгъхэрэ ыкIи ахэр зыдэщыт чIыпIэхэм ягъэкъэбзэнкIэ мы къыкIэлъыкIохэрэр къэгущыIагъэх: АР-м псэолъэшIынымкIэ, транспортымкIэ, псэупIэ-коммунальнэ ыкIи гъогу хъызмэтымкIэ иминистрэ иапэрэ гуадзэу Лафышъэ Рэмэзан, АР-м унэхэм, псэуалъэхэм яшIын зэрэкIорэм икъэралыгъо уплъэкIункIэ ГъэIорышIапIэм ипащэу Иллона Кравцовар, пшъэдэкIыжьэу ыхьырэмкIэ гъунэпкъэ гъэнэфагъэ зиIэ обществэу «Экоцентрэм» и Адыгэ къута­мэ ипащэу Алыбэрд Налбый, чIыпIэхэм япащэхэр, компание зэфэшъхьафхэм, ТСЖ-хэм ыкIи ТОС-хэм яIэшъхьэтетхэр.
АР-м и ЛIышъхьэ ипресс-къулыкъу къытыгъэ къэбархэмкIэ
Тхьаркъохъо Сафыет.