Ижъырэ орэдхэм яфестивалэу «Зэхэоха» зыфиIорэр Мыекъуапэ апэрэу щыкIуагъ. Хъоджэе Иланд игукъэкIкIэ Iофтхьабзэр АР-м и Лъэпкъ музей ипчъэIупэ щызэхащагъ. АР-м ныбжьыкIэ IофхэмкIэ и Комитетрэ ныбжьыкIэхэм я Урысые Союзрэ яIэпыIэгъухэу ар рагъэкIокIыгъ. Адыгеим имызакъоу, Темыр Осетием ыкIи Къэбэртэе-Бэлъкарым къарыкIыгъэ орэдыIохэри ащ хэлэжьагъэх.

Орэдхэм яижъырэ ыкIи янепэрэ къэIуакIэ зэготэу зыщыIугъэ фестивалым цIыфыбэ зэфищагъ. Зэман чыжьэмэ къапкъырыкIыгъэ орэдыжъхэмкIэ Iофтхьабзэхэр къызэIуихыгъ адыгэ культурэм иухъумакIоу, АР-м изаслуженнэ сурэтышIэу ГъукIэ Замудин зэхищэгъэ купэу «Жъыум». Адыгэ орэдыжъхэм къэбарэу апылъхэр, ахэр зэрэзэтефыгъэхэр къыраIотыкIыгъ.
Ижъырэ орэдхэмрэ шыкIэпщынэ мэкъамэмрэ къезыгъэIогъэ Нэгэрэкъо Казбек адыгэ орэдыжъмэ яIотакIу, ащ дакIоу филологие шIэныгъэхэмкIэ кандидат, гуманитар ушэтынхэмкIэ Адыгэ респуб­ликэ институтэу КIэрэщэ Тембот ыцIэ зыхьырэм ишIэныгъэлэжь ныбжьыкI. Казбек пчыхьэзэхахьэр къыгъэдэхагъ, къыгъэбаигъ. Адыгэ орэдыжъхэр къэзыIорэ Абидэ Артур пчыхьэзэхахьэр лъигъэкIотагъ.
НыбжьыкIэ купхэу «Мыст», «КIапщэ», «ShoQu», «Ragon Bal», «BashIr Khatsouk» зыфиIохэрэм лъэпкъ мэкъэмэ Iэмэ-псымэхэм ямызакъоу, фэшъхьафхэри агъэфедагъэх. Мазлэ Зауркъан, ХьацIыкIу Башир, Пашъты Гупсэ, Ащыбэкъо Астемир, Чатэ Зуридэ, Къэрдэнэ Анжеликэ, Сослан Моу­рао Iофтхьабзэм хэлэжьагъэх, гъэшIэгъонэу орэдыжъхэр къа­Iуагъ.
Темыр Осетием къикIыгъэ Сос­лан Моурао икъэгъэлъэгъонэу «Зы лъэпкъ тыкъыхэкIыгъ» зыфиусыгъэр гъэшIэгъон дэдэу кIуагъэ.
Тарихъ, лIыхъужъ ыкIи шIу­лъэгъу орэдхэр фестивалым щыIугъэх. Ахэм ащыщых «Мэз­гуащ», «Хьатх я КъокIасэ иорэд», «Чэщтеор», «Болэтыкъохэм яорэд», «Айтэчыкъо Шумэфэпщ ипщы­налъэ», «Тыгъужъыкъо Къыз­бэч ипщыналъ, Нарт эпосым къы­хэхыгъэ орэдхэр, гъыбзэхэр ыкIи нэмыкIхэри.
Къэбэртэе-Бэлъкъарым къикIыгъэ купэу «КIапщэм» хэтхэм фес­тивалым ягуапэу зэрэхэлэжьагъэ­хэр хагъэунэфыкIыгъ.
— Фестивалым лъэпкъ тарихъ чыжьэм иорэд мэкъамэхэр ыгъэ­Iугъэх. Адыгэ чIыгоу тигупсэ тигуапэу тыкъеблэгъагъ. Лъэпкъ зекIокIэ-шIыкIэхэр, шэн-хабзэхэр къизыIотыкIырэ орэдыжъхэр къэтэIох. Ахэм ащыщых «Зиусхьан ушъорэкI орэдыр», Бэрэтэрэ Хьабидэт иорэдхэу хъарзынэщым къыхэтхыжьыгъэхэр. Ащ нэмыкIэу шыблэм ыукIыгъэм, лIыхъужъым, шакIом, шIулъэгъуныгъэм ыкIи нэмыкIхэм афэгъэхьыгъэхэр къэ­тэIох, — къыIуагъ «КIапщэ» зыфиIорэ купым ипащэ.
Адыгэ фольклорым фэгъэхьыгъэ адыгэ орэдыжъхэр мэхьэнэ зэфэшъхьафыбэ къызэрыкIырэ гущыIабэу зэхэтых. Ахэм ягущы­Iалъэ бай дэдэу щыт. Орэдыжъым имэхьанэкIэ къэпшIэн плъэкIыщт ар зыусыгъэ цIыф лъэпкъым ищыIэкIэ-псэукIэ зыфэдагъэр, ихабзэхэр, дин шIошъхъуныгъэу иIэр, зыгъэгумэкIырэр, зыкIэхъо­псырэр, нэмыкI лъэпкъмэ зэпхыныгъэу адыриIэр.
— Непэрэ фестивалыр хъугъэ- шIэгъэ ин. Сэ Тыркуем сыкъи­кIыгъ, сигуапэу зэхахьэм сыхэлэжьагъ. Непэ къыднэсыжьыгъэ орэдыжъхэр лъэпкъымкIэ лъапIэх, — къыIуагъ Цэй Шасия.
— Лъэпкъым итарихъ къизыIотыкIырэ орэдыжъхэм яфестиваль тигуапэу тыхэлажьэ. «Абдзахмэ яорэд», нысэищэ, гъыбзэ, шIу­лъэгъу ыкIи лIыхъужъ орэдхэр къэтIуагъэх. ТапэкIи мыщ тыхэлэжьэщт, — къаIуагъ КъБР-м къикIыгъэхэ Шэуджэн Аланрэ Къулэ Даянэрэ.
— Мыщ фэдэ фестивальхэм искусствэр ыпэкIэ лъагъэкIуатэ. Мыр тиапэрэ лъэбэкъу. Iофтхьабзэм изэхэщэнкIэ къэралыгъо грантыр дгъэфедагъэ. Лъэпкъым идышъэ кIэнэу ижъырэ адыгэ орэдхэр зыщыIугъэ пчыхьэзэхахьэр къыддэхъугъэу сэлъытэ,— къыIуагъ фестивалым икIэщакIоу Хъоджэе Иланд.
Фестивалыр джэгукIэ зэфашIыжьыгъ.
Лъэпшъыкъо
Фатим.
Сурэтыр авторым ий.