Къинхэм апэшIуекIохэзэ…
Зыныбжь хэкIотагъэхэм я Мафэу непэ зэрэдунаеу щыхагъэунэфыкIырэм Мыекъуапэ щыщ хъулъфыгъитIоу ушэтыныбэ зэпызычыгъэхэм: Хэгъэгу зэошхор, зэоуж илъэсхэр зыпэкIэкIыгъэхэм непэ нэIуасэ шъуафэтэшIы.
Хэгъэгу зэошхом хэлэжьэгъэ Яков Ткачевым ыныбжь шышъхьэIум илъэс 99-рэ хъугъэ. Хэгъэгу зэошхор къызежьэм ар кIэлэ Iэтахъоу щытыгъ, икъуаджэу Поляково я 6-рэ классыр къыщиухыгъагъ ныIэп. Заом имызакъоу кIалэм нэмыкI къиныгъохэри къыфыкъокIыгъэх: кIэлэцIыкIум янэ-ятэхэм зым ыуж адрэр итэу ядунай ахъожьыгъ. Къалэу Урюпинскэ къыпэблэгъэ къуаджэм дэсыгъэ ышнахьыжъхэм ащыщ Яков зэриубытылIагъ. Шъэожъыем еджэныр чIидзыжьи, пхъэм дэлэжьэрэ заводым имастер иIэпыIэгъоу зигъасэу ыублагъ.
1942-рэ илъэсым икIымафэ Башкирием икъалэу Стерлитамак ахэр агъэкощыгъэх. Якови, игъусэгъэ шъэожъыехэри чIыпIэ заводым ибаракхэм ачIагъэтIысхьагъэх. Ахэм уащыпсэункIэ зэрэкъиныгъэр, гъомылапхъэр зэрафимыкъущтыгъэр ветераным ыгу къэкIыжьы.
1943-рэ илъэсым шъэожъыер заом ащагъ, я 95-рэ шхончэо Верхнеднепровскэ дивизием ия 57-рэ артиллерийскэ полк щызэуагъ.
Апэрэ заоу зыхэлэжьагъэр джы къызнэсыгъэм ветераным ыгу къэкIыжьы: 1944-рэ илъэсым мэкъуогъум и 22-м «Багратион» зыфиIорэ дзэ операциер Белоруссием щыкIуагъ. Джащыгъум дзэкIолI ныбжьыкIэр контузие хъугъагъэ. Яков Ткачевыр Белоруссиери Польшэри шъхьафит зышIыжьыгъэхэм ахэтыгъ. Ветераным дэгъоу ыгу къэкIыжьы ТекIоныгъэр къызыдахыгъэ мафэм къашъохэзэ, орэд къаIозэ, ошъогум дэуаехэзэ дзэкIолIхэр зэрэчэфыщтыгъэхэр. 1949-рэ илъэсыр ары Яков ядэжь къызигъэзэжьыгъэр. Ащ нэсыфэ советскэ дзэхэу Германием щыIэхэм къулыкъу ащихьыгъ.
Яков Андрей ыкъом медальхэу «За освобождение Белоруссии», «За освобождение Варшавы», «За взятие Берлина» зыфиIохэрэр, Жъогъо Плъыжьым иорден къыфагъэшъошагъэх.
Яков Ткачевым ЦКЗ-м унэхэмкIэ игъэIорышIапIэ Iоф щишIагъ, пIалъэр къызэсым зигъэпсэфынэу пенсием кIуагъэ. Ижъышъхьэм сурэтшIыным ащ зыритыгъ, тыкъэзыуцухьэрэ дунаим техыгъэ сурэт, натюрморт, портрет гъэшIэгъонхэр ащ икъэлэмыпэ къыпэкIых.
Мыекъуапэ щыщ Николай Горбуновым ыныбжь илъэс 95-рэ зэрэхъугъэр иунэгъо кIоцI щыхигъэунэфыкIыгъ. Николайрэ ишъхьэгъусэрэ пшъэшъитIу зэдапIугъ, алъэ тырагъэуцуагъэх. ИщыIэныгъэ зэрэпсаоу ветераным Адыгеим щигъэкIуагъ, Мыекъопэ районым, къалэу Мыекъуапэ механикэу Iоф ащишIагъ. Николай Горбуновым икIэлэцIыкIугъо Хэгъэгу зэошхор зыщыкIогъэ илъэсхэм атефагъ. Зышнахьыжъхэр фронтым щызаощтыгъэ шъэожъыем чIытIырхэм яшIынкIэ Дзэ Плъыжьым IэпыIэгъу фэхъунэу рихъухьагъ. Адыгеим фашистхэр зырафыжьыхэ нэуж шъэожъыер колхозым щылэжьагъ, Мыекъопэ районым игубгъохэр ыжъощтыгъэх, чылапхъэхэр ащыриутыщтыгъ. ЫужыкIэ ащ механикэу Iоф ышIагъ. Тылым иветеран Хэгъэгум ыпашъхьэ гъэхъагъэу щыриIэхэм афэшI медали 5 къыфагъэшъошагъ.
Александра Балабась.