Мэкъу-мэщым илIэужыкI

Къоджэ псэупIэхэм хэхъоныгъэхэр ашIынхэр ныбжьыкIэхэм аIэ илъ. Ахэм ащыщ кIэлэ ныбжьыкIэу Нэгъой Анзаур. Ар Пшызэ къэралыгъо чIыгулэжь университетым зыщеджэгъэ нэуж икъоджэ гупсэу Джыракъые къыгъэзэжьыгъ, чIыгулэжьмэ ясатыр хэуцуагъ.
Анзаур ицIыкIугъом щыублагъэу мэкъумэщ хъызмэтым епхыгъэ Iофыгъохэм язэшIохын шIогъэшIэгъон. Илъэси 4-м къыщегъэжьагъэу куахъор ыIыгъ, ыныбжь зэрикъугъэм тетэу трактор зэфэшъхьафхэм атетIысхьагъ. ЧIыгулэжьыным дакIоу, былымхэр, щагубзыухэр яунагъокIэ ахъу, хатэр алэжьы.
Ятэшэу Нэгъой Исмахьилэ игъусэу кIэлакIэр мэлажьэ ыкIи ар ищысэтехыпI. 1993-рэ илъэсым колхозыр щымыIэжь зэхъум, ятэшым унэе мэкъумэщ хъызмэтшIапIэ зэхищагъ. БэмышIэу «Урысые Федерацием мэкъумэщ хъызмэтымкIэ изаслуженнэ IофышI» зыфиIорэ щытхъуцIэр ащ къыфагъэшъошагъ.
— Iофтхьабзэу тызхэлэжьагъэм Адыгеим щыщ нэбгыриплI щыхагъэунэфыкIыгъ, сэри ахэм сахэт. ТихъызмэтшIапIэ иIофышIэу Мэрэтыкъо Салбый щытхъу тхылъ къыратыгъ. ТапэкIи едгъэхъузэ тылэжьэн гухэлъ тиI. КъыткIэхъухьэхэрэм мэкъумэщ Iофыр шIу ятымыгъэлъэгъумэ, неущ хьалыгъу зыхашIыкIыщтыр къэзыгъэкIын тиIэжьыщтэп. Арышъ, ныбжьыкIэхэм тиIофшIэн зышIогъэшIэгъонын къызахэкIыкIэ урыгушхон фае, — къыIуагъ Исмахьилэ.
Анзаур янэу Ларисэ нэмыцыбзэмкIэ, ятэу Шумафэ физикэмкIэ кIэлэегъаджэхэу Джыракъые гурыт еджапIэм щэлажьэх. ЯкIалэхэр ялъэуж рыкIонхэм ны-тыхэр щыгугъыгъэх, ау кIалэм нэмыкI гъогу къыхихыгъ. 2022-рэ илъэсым «Щысэ зытырахырэ унагъу» зыфиIорэ щытхъуцIэр Нэгъойхэм къафагъэшъошагъ. Ар къаритыжьыгъ АР-м IофшIэнымкIэ ыкIи социальнэ хэхъоныгъэмкIэ иминистрэу Мырзэ Джанбэч.
Анзаур еджапIэм тфы закIэкIэ щеджагъ, Пшызэ къэралыгъо чIыгулэжь университетыри диплом плъыжькIэ къыухыгъ. ИцIыкIугъом щыублагъэу агроном хъумэ шIоигъуагъ ыкIи ащ феджагъ. Ащ дакIоу ятIонэрэ апшъэрэ гъэсэныгъэ Пшызэ къэралыгъо университетым щызэригъэгъотыгъ ыкIи дзэ кафедрэри къыдиухыжьыгъ. Ащ къыщымыуцоу Московскэ къэралыгъо университетым бизнесым игъэзекIонкIэ курсхэр щикIугъэх.
Мыщ фэдиз шIэныгъэ зэзыгъэгъотыгъэ кIэлакIэм икъуаджэ къызкIигъэзэжьыгъэмкIэ теупчIыгъ.
— Тыдэ укIуагъэми, ущыхьакI, — еIо Анзаур. — УичIыгу ущылэжьэным нахь тхъагъо щыIэп. Зы мафи сырыкIэмыгъожьэу сиунагъо рихьыжьэгъэ Iофым хэсэгъахъо, лъысэгъэкIуатэ.
Анзаур тызэрэщигъэгъозагъэмкIэ, гектар 70-рэ хъурэ чIыгур яунагъокIэ алэжьы. Техникэм икъэщэфынкIэ къэралыгъор IэпыIэгъу къафэхъугъ.
— Непэ коц килограммым сомипшI ныIэп ыуасэр, тыгъэгъазэм — 26-рэ. Чылапхъэм, гъэстыныпхъэ-щыфэ материалхэм, лэжьыгъэм узэрешIушIэщтым, техникэм иIыгъын, нэмыкIыбэм ауасэ зынэсыгъэр къыдэплъытэмэ, ар зэрэмэкIэ дэдэр нафэ. ЧIыгулэжьхэр мыщкIэ зыщыгугъыхэрэр къэралыгъор ары. ЧIыгум мэкъумэщ культурэу халъхьэрэр илъэс къэс зэблэхъугъэным мэхьанэшхо иI, ащ ишIуагъэ къызэрэкIорэр щыIэныгъэм къыгъэлъэгъуагъ. Коц гектар 33-рэ, натрыф гектари 6, тыгъэгъэзэ гектар 24-рэ, люцернэ гектари 3, ащ нэмыкIхэри тэлэжьы. А пчъагъэм едгъэхъу тшIоигъу. Шъхьал тиIэу былымIусыр дэтэгъэкIы. ТапэкIэ щэ къэзытыщт чэмхэр нахьыбэ тшIы тшIоигъу, — еIо Анзаур.
Ащ къызэриIуагъэмкIэ, мэфэ ошIухэр къызфагъэфедэхэзэ лэжьыгъэхэм минеральнэ чIыгъэшIухэмкIэ яшIушIэх. Гъэтхэ IофшIэнхэр ыкIэм факIох. Джащ фэдэу гъэтхасэхэр чIыгум халъхьагъ. Ахэм уз зэфэшъхьафхэр къахэмыхьанхэм ыкIи уцыжъхэр къатемыкIонхэм джырэ уахътэ дэлажьэх.
Лъэпшъыкъо Фатим.