Top.Mail.Ru

Орэдым тамэ къыреты

Image description

Мыщ фэдэ цIэ зиIэ концерт Адыгеим и Къэралыгъо филармоние щыкIуагъ. АР-м и Камернэ музыкальнэ театрэу Хьанэхъу Адамэ ыцIэ зыхьырэм иорэдыIоу, Адыгэ Республикэм инароднэ ыкIи изаслуженнэ артисткэу Нэгъой Маринэ ыныбжь илъэс 60 зэрэхъурэм ар фэгъэхьыгъ. Опереттэ пычыгъохэр, мюзикл мэкъамэхэр, романсхэр, адыгэ орэдхэр зыщызэхэугъоегъэ къэгъэлъэгъоным искусствэр зикIасэхэр зэфищагъэх.

ОрэдыIом фэгъэ­хьыгъэу
Артисткэ цIэрыIом итворчествэкIэ къыдэхъугъэ пстэуми алъапсэр орэдыр ары. Нэгъой Маринэ 1965-рэ илъэсым къуа­джэу Хьакурынэхьаблэ къыщы­хъугъ. ИцIыкIугъом щыублагъэу орэд къэIоныр икIэсагъ, илъ хэтэу къэхъугъ пIоми ухэукъощтэп. Ащ итворчествэ уцунымкIэ зиIахьы­шхо хэзышIыхьагъэхэр Адыгеим щызэлъашIэхэрэ Анзэрэкъохэу Чеславрэ Вячеславрэ. Ахэр Маринэ янэшых. Пшъэшъэ ныбжьыкIэр 1982-рэ илъэсым Мыекъуапэ дэт музыкальнэ училищым чIэхьагъ, орэдкъэIоным зыщыфигъэсагъ. 1987-м Ростов-на-Дону дэт къэралыгъо консерваториеу С. В. Рахманиновым ыцIэкIэ щытым щеджагъ. 1993-рэ илъэсым консерваториер лъэныкъуищ­кIэ: кIэлэегъаджэу, опернэ ыкIи концертнэ орэдыIоу къыухыгъ. Мы илъэсым щыублагъэу Камернэ музыкальнэ театрэу Хьанэхъу Адамэ ыцIэ зыхьырэм орэдыIо шъхьаIэу щэлажьэ. Нэгъой Маринэ ымакъэ зэхэзыхырэм ыгу хэпкIэ. Театрэм зэхищэрэ къэгъэ­лъэгъонхэм апшъэрэ рольхэр къащишIыгъ. Иапэрэм, «Сварливая невеста» зыфиIорэм, нысэ шIыкIаем ироль къыщишIыгъ, еплъыгъэхэм шIукIэ агу къинагъ. Лъэныкъо зэфэшъхьафхэр ыгъэфедэзэ, орэдыжъхэри, адыгэ композиторхэм атхыгъэхэри, классическэхэри Маринэ къеIох. 1994-рэ илъэсым щыублагъэу 1998-м нэс Анзэрэкъо Вячеслав игъусэу ансамблэу «Орэд» зыфиIорэм щылэжьагъ. 2001-рэ илъэсым Абхъазым щыкIогъэ фестивалым текIоныгъэ къыщыдихыгъ. 2004-м опереттэу «Веселая вдова» зыфиIорэр къы­шIыгъ. Ащ къыщегъэжьагъэу кIэлэцIыкIу орэдхэм къащыублагъэу арие анахь лъэшхэм анэсэу къы­­Iуагъ. 2008-рэ илъэсым ансамблэу «Отрада» зыфиIорэм орэд къыдеIо. Академическэ орэдыIоу зэрэщытым емылъытыгъэу, адыгэ орэдхэр гучIэм нэсэу къеIох. 2009-рэ илъэсым щыублагъэу искусствэхэмкIэ колледжэу Тхьабысымэ Умар ыцIэ зыхьырэм орэдкъэIоным щыфегъасэх. Гуха­хъо хъигъуатэу адэлажьэ орэдыIо ныбжьыкIэхэм, ахэр искусствэ лъагэм игъогу тырегъахьэх.
Нэгъой Маринэ анахь зыщыгушхукIырэ еджакIохэм ащыщых ипшъашъэхэу Азэрэ Бэллэрэ. Нахьыжъэу Азэ Къыблэ-Кавказ академием юриспруденциемкIэ ифакультет диплом плъыжькIэ къыухыгъ. ИскусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу Лъэцэрыкъо Кимэ ыцIэ зыхьырэр, ащ ыуж Ростов-на-Дону дэт консерваториер къыухыгъэх. Ансамблэу «Ислъамыем» иорэдыIу. 2022-рэ илъэсым АР-м изаслуженнэ артист хъугъэ. Пшъэшъэ нахьыкIэу Бэллэ искусствэхэмкIэ кIэлэцIыкIу еджапIэу Лъэцэрыкъо Кимэ ыцIэ зыхьырэм, Адыгэ Респуб­ликэм искусствэхэмкIэ иколледжэу Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэм орэдыIоу ащеджагъ. Янэ готэу камернэ-музыкальнэ салоным орэдыIоу щэлажьэ. Маринэ ипхъорэлъфхэу Альбинэрэ Адамрэ янэжъ илъэуж тетых.
Орэдыр гум къикIырэ псалъ. ГущыIэ лъэшым ифэшъошэ мэкъамэ зигъотыжькIэ, ыкIуачIэ фэдишъэ хэхъо. Непэрэ концертым цIэу иIэр зэпхы­гъэр сипшъэшъитIу ары, ахэр ситамэхэу сценэм къыздытетых. Орэдым цIыфыбэмэ ягухэлъ, яшIошI, ягузэхашIэ къеIуатэ. Орэдым шъыпкъагъэу хэлъми мэхьанэшхо иI. Ащ фэдэм гур еIэты, егъэбаи, егъэ­лъэ­пэрапэ, гъашIэм хегъа­хъо. КIочIэшхо зыхэлъ орэдыр сигъашIэ щыпхырысщыгъ,къеIуатэ Маринэ.
Гум къикIэу псэм щыщ хъурэр ары искусствэм ыштэрэр. Маринэ имэкъамэхэр гохьых, шъабэх, адыгэ лъэпкъ орэдхэм яфэмэ-бжьымэ акIэт; ахэр орэдыIом ыбгъэгу щытIэмыгъэх, щыIэны­гъэм, цIыфхэм шIулъэгъу инэу афыриIэр дахэу щыкIэщыгъэх. Гум имэкъамэхэр иадыгэ лъэпкъ ыIэтэу къеIох.
Къэгъэлъэгъоным къекIолIагъэ пэпчъ орэдыIом игуфэбагъэ зыхишIагъ. Маринэ къэгъэгъэ Iэрамхэр къыратыгъ, гущыIэ дахэхэр къыфаIуагъ.
Нэгъой Маринэ Камернэ музыкальнэ театрэм иIоф­шIэн зырегъажьэм икуупIэ хэтыгъ, роль шъхьа­Iэхэр къы­шIыщтыгъ, партие анахь гъэшIэ­гъонхэр вокалымкIэ къыIощтыгъ. ИIэпэ­Iэсэныгъэ пеIэн театрэм хэтыгъэп. Къэгъэлъэгъонэу тиIагъэхэм зэкIэми ахэлэ­жьагъ. Классическэ мэкъа­мэхэм адакIоу, адыгэ композиторхэм атхыгъэхэр ыкIи орэдыжъхэр ащ къыдэхъух. Къэгъэлъэгъонэу «Миром правит любовь» зыфиIорэм хэлажьэ. ТапэкIи типроектыкIэхэм къядгъэблэгъэнэу зытэгъэхьазыры. Маринэ имэфэкIкIэ сыфэгушIо. Унэгъо дахэу иIэм ытамэ нахь зыригъэIэтынэу фэсэIо,къыIуагъ Камернэ музыкальнэ театрэу Хьанэхъу Адамэ ыцIэ зыхьырэм ихудожественнэ пащэу, Урысыем, Адыгеим искусствэхэмкIэ язаслуженнэ IофышIэ­шхоу Юныс Сулеймановым.
Ф. Легара иоперэ къыхэхыгъэ ария Джудитты, Дж. Верди иоперэ щыщ ариеу «Риголетто», адыгэ композиторхэм атхыгъэ орэдхэр, народнэ творчествэм къыхэхыгъэ орэдыжъхэр ыкIи нэмыкIхэри концертым къыщаIуагъ.
Ным ифэбагъэ тыгъэми пеIэ. Сянэ илъэуж сырыкIонымкIэ творческэ гъогур къысфегъэнэфы, ар сищысэтехыпI. Апэрэ нэплъэгъумкIэ сян, ятIонэрэмкIэ сикIэлэ­егъэджэ-упчIэжьэгъу. Джы сикIалэрэ сипшъашъэрэ творческэ гъогум тыригъэ­хьанхэу сыщэгугъы,еIо Азэ.
Ным къыпыкIырэ фэбагъи, IэшIугъи, шIулъэгъуи, гукIэгъуи сищыIэныгъэ щызэхэсэшIэ. Илъэси 6-м щыублагъэу орэдкъэIоным сянэ сыфе­гъасэ, Адыгэ Республикэм искусствэхэмкIэ иколледжэу Тхьабысымэ Умарэ ыцIэ зыхьырэм сыщыригъэджагъ. Джы непэрэ мафэмкIэ Камернэ музыкальнэ театрэм сянэ сыготэу сыщэлажьэ. Анахьэу къасIохэрэр «Хэбзэ дахэу тэ тиIэр джащ фэд», «ХьапакIэм иорэд», «Къэбар дах», «Дахэ сидунай» ыкIи нэмыкIхэр, еIо Бэллэ.
Нэгъойхэм яунагъо ышъхьэу Чыназ творчествэм пэчыжьэми, иIэпыIэгъу быным зэхешIэ. Ахэм гуфэбэныгъэ зэфыряIэу, цIыфыгъэ, гукIэгъуныгъэ ахэлъэу мэп­сэух.
ЗэлъашIэрэ орэдыIор непэрэ мафэм ицIыф пэрыт. Маринэ гукIочIэ лъэш иI, орэдкъэIонымкIэ ишIэныгъэ куу, IофшIэкIэ амалышхохэр IэкIэлъых. Илъэпкъ шIу къыдэхъунымкIэ зэблэжьырэп.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтыр Iэшъынэ Аслъан.