Top.Mail.Ru

«Гукъыдэчъ. Джэныкъо гупсэм идэхагъ»

Мыщ фэдэ цIэ зыфашIыгъэ республикэ зэнэкъокъу-къэгъэлъэгъонэу Адыгеим щыкIуагъэм цIыфыбэ зэфищагъ. КъокIыпIэм щыпсэурэ лъэпкъхэм яискусствэкIэ къэралыгъо музеим и Темыр-Кавказ Къутамэ зэфэхьысыжьхэр щашIыгъэх. АР-м ибзылъфыгъэхэм я Союз, сурэтышIхэм я Союз ыкIи музеир Iофтхьабзэм кIэщакIо фэхъугъэх. Унагъом и Илъэс зэнэкъокъур тегъэпсыхьагъ.

Iофтхьабзэр къызэIуихыгъ музеим ипащэу ШъэуапцIэкъо Аминэт:
Унагъом и Илъэс фэгъэ­хьыгъ непэрэ зэхахьэр. Уна­гъом иджэныкъо къизыгъэлъэгъукIыгъэ сурэтышIхэм ятворчествэ нэIуасэ шъуфэтшIыщт.
«Гукъыдэчъыр ары зэнэкъо­къур зыфэгъэхьыгъэр, непэрэ мафэм ащ мэхьанэшхо иI. Бзылъфыгъэм гукъыдэчъ къезытырэр исабый бын, иунагъо иджэныкъу ары. Джар нахь дэгъоу къизыгъэлъэгъукIыгъэ сурэтышIхэр непэ къыхэдгъэщыщтых»,
къыIуагъ АР-м ибзылъфыгъэхэм я Союз итхьаматэу Вэрэкъо Хьалимэт.
Iофтхьабзэм республикэм щыпсэурэ сурэтышIхэм жанрэ зэфэшъхьафхэм япхыгъэ IофшIэгъэ 200 зэнэкъокъум къырахьылIагъ. IэпэIэсэ нэбгыри 100-м лъэпкъым, хэгъэгум, унагъом шIулъэгъуныгъэу афыряIэр яIэшIагъэхэм къащагъэлъэгъуагъ. СурэтышI анахьы­жъэу зэнэкъокъум хэлэжьагъэм илъэс 72-рэ ыныбжь, анахьыкIэм — 18. Сурэтхэр ашъокIи, жанрэмкIи зэтефыгъэхэми, купкIэу яIэр зы — унагъом иджэныкъу.


Анахь сурэтышI ныбжьыкIэу хэлэжьэгъэ Лейла Мусаевам иIофшIагъэ нартхэм ямыIэрысэ фэгъэхьыгъ. Исурэт епхыгъэу ащ къыIуагъ: «Кавказым щы­п­сэурэ цIыфхэм якультурэ нарт эпосым чIыпIэшхо щеубыты. ИжъыкIэ цIыфхэм дунэееплъыкIэу яIагъэр, чIыопсым ыкIуачIэ къызэращыхъущтыгъэр, гугъэ­-гупшысэу ашIыщтыгъэхэр нарт эпосым хэхьэрэ хъишъэхэм, пщыналъэхэм, орэдхэм нафэ къытфашIы. Хэтрэ цIыф лъэпкъи икультурэ, идунэезэхашIэ зэхъо­кIыныгъэхэр фэхъухэзэ ищыIэныгъэ гъогу къырэкIо. Ащ къы­хэкIыкIэ адыгэ нарт эпосым къыхэхыгъэ мыIэрысэр сисурэт унагъом иджэныкъо еспхыгъ».
ТекIоныгъэ къыдэзыхыгъэ­хэм ащыщэу Кристина Мальцевам исурэт нымрэ сабыимрэ языкIыныгъэ къыщигъэлъэ­гъуагъ. Бзылъфыгъэм щыIэныгъэм чIыпIэу щиубытырэр зы нэплъэгъум къебгъэубытын, зы тхыгъэм къыщипIотыкIын плъэ­кIыщтэп. Арэу щытми, сурэтышI ныбжьыкIэм иIофшIагъэ ным идэхагъэ, шIулъэгъу къабзэм итамыгъэу, унагъом иджэныкъо машIо къэзыухъумэрэ бзылъфыгъэр къыщытыгъэ хъугъэ.
Зэнэкъокъум текIоныгъэ къыщыдэзыхыгъэ нэбгырэ 35-мэ дипломхэр аратыгъэх. Къэгъэлъэгъоныр Iоныгъом и 30-м нэс кIощт.
Лъэпшъыкъо Фатим.
Сурэтыр авторым ий.